ضرورت اهمیت فزاینده «سواد رسانه‌ای» برای کودکان و نوجوانان
- شناسه خبر: 45638
- تاریخ و زمان ارسال: 2 آبان 1403 ساعت 07:30
- بازدید :
آرزو سلخوری
در عصر دیجیتال با توجه به جریان ثابتی از اطلاعات که از منابع مختلف مانند تلویزیون، فیلم‌ها و اینترنت می‌آید، سواد رسانه‌ای برای کودکان و نوجوانان اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است. کودکان و نوجوانان باید بدانند که چگونه آنچه را که در معرض آن قرار می‌گیرند را تفسیر و تحلیل کنند.
با توجه به اینکه بیش از نیمی (53٪) از نوجوانان از تلفن‌های هوشمند شخصی و تقریباً دو سوم (65٪) از رسانه‌های اجتماعی آن هم چندین بار در روز استفاده می‌کنند این امر دارای اهمیت است که آنها را از طریق سواد رسانه‌ای راهنمایی کنیم.
در این میان والدین می‌توانند نقش اساسی در کمک به فرزندان خود داشته باشند تا آنها نسبت به پیام‌هایی که از طریق منابع مختلف رسانه‌ای دریافت می‌کنند آگاه شوند. والدین با آموزش مهارت‌های تفکر انتقادی در مورد مصرف رسانه‌ها و راهبردهای دیگر برای درک قدرت رسانه‌ها، می‌توانند به کودکان خود در تجهیز ابزارهای ارزشمند برای زندگی در دنیای امروز کمک کنند.
این مقاله برای کمک به توانمندسازی شما به عنوان والدین، در جهت سواد رسانه‌ای برای کودکان و نوجوانان گردآوری شده است که طی آن به تعاریفی می‌پردازیم که می‌توانند به شما در درک بهتر قدرت رسانه و همچنین نکات و ابزارهایی برای آموزش مهارت‌های تفکر انتقادی در مورد مصرف رسانه به فرزندانتان کمک کنند.
سواد رسانه‌ای چیست و چرا اهمیت دارد؟
سواد رسانه‌ای توانایی دسترسی، تحلیل، ارزیابی و ایجاد محتوای رسانه‌ای در اشکال مختلف است که شامل مهارت‌های رمزگشایی، تفسیر، درک و ایجاد انواع مختلف محتوای رسانه‌ای است.
با پیشرفت تکنولوژی و رواج فزاینده رسانه‌های دیجیتال، مجهز شدن به سواد رسانه برای کودکان و نوجوانان بیش از هر زمان دیگری مهم است. با آگاهی از قدرت رسانه‌ها، جوانان می‌توانند به مصرف‌کنندگان آگاه‌تر تبدیل شوند و بفهمند که چگونه پیام‌هایی را که روزانه در معرض آنها قرار می‌گیرند زیر سوال ببرند و به چالش بکشند. این به آنها کمک می‌کند هنگام تعامل با انواع رسانه‌های مختلف، چه برنامه‌های تلویزیونی، فیلم‌ها یا پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
چرا درک و رشد سواد رسانه‌ای حیاتی است؟
سواد رسانه‌ای آگاهی شما را از پیام‌رسانی ظریف افزایش می‌دهد.
آمارها نشان می‌دهد که کودکان به طور متوسط 7 ساعت در روز با رسانه‌ها تعامل دارند، بنابراین بسیار مهم است که آنها بتوانند پیام‌هایی را که دریافت می‌کنند رمزگشایی و تفسیر کنند. اگر آنها از نحوه دستکاری یا تاثیرگذاری رسانه‌ها بر رفتار خود آگاه نباشند، می‌توانند در برابر برخی پیام‌ها آسیب‌پذیرتر شوند و به راحتی تحت تأثیر آنها قرار گیرند.
سواد رسانه‌ای، بازنمایی رسانه‌ای را آشکار می‌کند
با درک قدرت رسانه‌ها، جوانان می‌توانند نسبت به نحوه نمایش انواع مختلف افراد و همچنین محتوای رسانه‌ها انتقاد بیشتری داشته باشند. آنها می‌توانند یاد بگیرند که کلیشه‌ها را زیر سوال ببرند و به چالش بکشند و بدانند که همه پیام‌های رسانه‌ای دقیق یا مفید نیستند.
سواد رسانه‌ای می‌تواند به ایجاد مهارت‌های زندگی کمک کند
یادگیری سواد رسانه‌ای به جوانان کمک می‌کند تا مهارت‌هایی مانند تفکر انتقادی و حل مسئله را در طول زندگی خود توسعه دهند. سواد رسانه‌ای ـ به ویژه در عصر دیجیتال ـ مهارتی است که برای موفقیت در مدرسه، کار و زندگی اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است. برای مثال، سواد رسانه‌ای می‌تواند به نوجوانان کمک کند تا در فضاهای دیجیتال بهتر حرکت کنند و کلاهبرداری‌های آنلاین و اطلاعات نادرست را تشخیص دهند.
سواد، درک بهتری از قدرت رسانه ارائه می‌دهد
مارتین وبر محقق ارتباطات زمانی گفت: «رسانه پیام است.» به عبارت دیگر، روش‌هایی که به وسیله آن رسانه ارائه و تجربه می‌شود، می‌تواند به اندازه خود محتوا، درک ما از آن را شکل دهد.
رسانه‌های خبری، تلویزیون، فیلم، رسانه‌های اجتماعی ـ همه این‌ها می‌توانند درک ما از جهان را شکل دهند، بنابراین درک چگونگی و چرایی آن ضروری است.
سواد رسانه‌ای، احترام به دیدگاه‌ها و باورهای مختلف را تشویق می‌کند
همه مردم رسانه‌ها را به یک شکل تجربه و ارزیابی نمی‌کنند. درک این موضوع که افراد مختلف می‌توانند پیام‌های رسانه‌ای را به گونه‌ای متفاوت تفسیر کنند و به آنها پاسخ دهند، مهم است.
سواد رسانه‌ای به جوانان این فرصت را می‌دهد که به طور انتقادی در مورد این تفاوت‌ها فکر کنند و به دیدگاه‌ها و باورهای دیگر احترام بگذارند. اگر قرار است فرزندان ما در جامعه‌ای متنوع و جهانی رشد کنند، برای آنها ضروری است که بفهمند همه، پیام‌های رسانه‌ای را به یک شکل تفسیر نمی‌کنند.
تشویق مهارت‌های تفکر انتقادی در مورد مصرف رسانه
به‌عنوان والدین، چندین قدم وجود دارد که می‌توانیم برای کمک به فرزندانمان در جهت آگاهی بیشتر از قدرت رسانه و توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی در مورد مصرف رسانه انجام دهیم. در اینجا برخی از بهترین راه‌ها برای گنجاندن سواد رسانه‌ای در زندگی یک جوان آورده شده است:
1ـ الگو باشید
در مورد مصرف رسانه‌ای شما بهترین الگو برای فرزندان خود هستید.
مطمئن شوید که به انواع رسانه‌ها و پیام‌هایی که مصرف می‌کنند، توجه دارید و عادات رسانه‌ای سالم را در خود و فرزندانتان تشویق کنید. این فراتر از نحوه استفاده شما از فناوری یا رسانه است و شامل نحوه گفت‌وگو و تعامل روزانه شما با رسانه‌ها می‌شود.
2ـ محدودیت‌ها را تعیین کنید
محدود کردن مدت زمانی که فرزندانتان صرف رسانه‌ها می‌کنند می‌تواند برای سلامتی و رفاه آنها مفید باشد، همچنین به آنها کمک می‌کند تا فعالیت‌هایی را که به رشد آنها در سایر زمینه‌های زندگی کمک می‌کند، مانند مدرسه، ورزش یا سرگرمی‌ها، اولویت‌بندی کنند. سعی کنید محدودیت‌هایی برای مدت زمان استفاده از صفحه نمایش ایجاد کنید و زمان‌های خاصی از روز یا هفته را تعیین کنید که آنها مجاز به استفاده از هیچ صفحه نمایش نیستند.
3ـ در مورد قرار گرفتن در معرض رسانه با فرزندان خود صحبت کنید
والدین باید حتماً با فرزندان خود در مورد محتوای رسانه‌ای که در معرض آنها قرار می‌گیرند، مانند برنامه‌های تلویزیونی، فیلم‌ها و سایر منابع صحبت کنند. از آنها در مورد اینکه چه فکر می‌کنند یا چه احساسی نسبت به پیام‌های مختلف در رسانه‌ها دارند سوال کنید و تفکر انتقادی را در مورد آنچه مصرف می‌کنند تشویق کنید.
به عنوان مثال، در اینجا چند دستور وجود دارد که می‌توانید از آنها برای شرکت در بحث با فرزندان خود استفاده کنید:
- این نمایش/ فیلم/ تبلیغ چه نوع پیامی را ارائه می‌دهد؟
- آیا فکر می‌کنید واقعیت را به درستی منعکس می‌کند؟
- چگونه ممکن است شخص دیگری این پیام را متفاوت از شما تفسیر کند؟
با درگیر شدن با فرزندان خود در گفت‌وگوی باز، می‌توانید به آنها کمک کنید تا از قدرت رسانه‌ها و پیام‌هایی که در معرض آنها قرار می‌گیرند بیشتر آگاه شوند.
4ـ سواد رسانه‌ای را در زندگی روزمره خانواده خود بگنجانید
همچنین می‌توانید سواد رسانه‌ای را با گنجاندن در فعالیت‌ها و گفت‌وگوهای خانوادگی، بخشی از زندگی روزمره خود کنید. به عنوان مثال، یک فیلم را با هم تماشا کنید و سپس در مورد پیام‌هایی که منتقل می‌کند صحبت کنید. روزنامه‌ها یا مجلات را با فرزندان خود بخوانید و به دنبال نمونه‌هایی از سوگیری یا اطلاعات نادرست در رسانه باشید.
با قرار دادن سواد رسانه‌ای در بخشی از زندگی روزمره خود، می‌توانید به فرزندان خود کمک کنید تا از چگونگی شکل‌دهی رسانه‌ها به درک آنها از جهان بیشتر آگاه شوند. همچنین به آنها نشان می‌دهد که مجبور نیستند از پیام‌های مختلف بترسند، بلکه باید به طور انتقادی در مورد آنها فکر کنند.
5ـ به دنبال منابع آموزشی باشید
بسیاری از منابع آموزشی می‌توانند به والدین و کودکان کمک کنند تا سواد رسانه‌ای بیشتری داشته باشند. به عنوان مثال، کتابخانه منبع عالی کتاب و سایر مطالب در زمینه سواد رسانه‌ای است. اینترنت همچنین مقالات، ویدئوها و منابع دیگری را در این زمینه ارائه می‌دهد.
با آگاه شدن بیشتر، والدین می‌توانند به فرزندان خود کمک کنند تا سواد رسانه‌ای بیشتری داشته باشند و قدرت منابع مختلف رسانه‌ای را بهتر درک کنند. در پایان، آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان و نوجوانان در عصر دیجیتال اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند. والدین نقش مهمی در کمک به رشد تفکر انتقادی کودکان دارند.
فعالیت‌های سواد رسانه‌ای برای والدین
برای اینکه به شما کمک کنیم سواد رسانه‌ای را در زندگی روزمره خانواده خود بیاورید، فعالیت‌هایی را گردآوری کرده‌ایم تا این فرآیند برای شما و فرزندانتان سرگرم کننده‌تر و جذاب‌تر شود.
شکار لحظه‌های مهم رسانه‌های بزرگ
این فعالیت بچه‌ها را تشویق می‌کند تا به دنبال انواع خاصی از پیام‌ها در منابع مختلف رسانه مانند تلویزیون، ویدیوهای آنلاین یا مطالب چاپی باشند. می‌توانید فهرستی از مواردی که آنها باید پیدا کنند (مانند نمونه‌ای از زبان مغرضانه یا تبلیغاتی که دارای کلیشه‌های جنسیتی است) ارائه دهید و سپس از آنها بخواهید این موارد را در رسانه‌ها جست‌وجو کنند.
با هم درباره آنچه که آنها پیدا کرده‌اند، و اینکه چرا مشکل‌ساز است و چگونه می‌توانیم پیام‌های رسانه‌ها را بهتر درک کنیم، بحث کنید. این به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌های تفکر انتقادی خود را توسعه دهند و از قدرت رسانه آگاه‌تر شوند.
پیام‌های رسانه‌ای خود را ایجاد کنید
در این فعالیت، شما با فرزندان خود کار خواهید کرد تا پیام‌های رسانه‌ای خود را ایجاد کنند. از آنها بخواهید پیامی را ارائه نمایند که می‌خواهند با آنها ارتباط برقرار کنند و سپس به آنها کمک کنید تا یک تبلیغ تجاری، ویدیو یا نوع دیگری از رسانه برای انتقال آن ایجاد نمایند.
پس از آن، از آنها بخواهید در مورد پیام خود فکر کنند و ببینند آیا می‌توانند مشکلات احتمالی مربوط به آن یا زمینه‌های بهبود را شناسایی کنند. این به آنها کمک می‌کند تا اهمیت در نظر گرفتن نحوه دریافت پیام‌های مختلف توسط بینندگان را درک کنند. همچنین به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌های خلاقانه خود را در حالی که به دنبال ایجاد پیام‌های رسانه‌ای متفکرانه‌تر هستند، افزایش دهند.
اخبار را تحلیل کنید
برای این فعالیت، یک خبر یا مقاله را انتخاب کنید و سپس آن را با فرزندان خود بخوانید. از آنها بخواهید هرگونه سوگیری یا اطلاعات نادرست احتمالی را در داستان شناسایی و در مورد اینکه چرا هنگام مصرف، رسانه مهم است از این مسائل آگاه باشید، بحث کنید.
درباره تفاوت‌ها بحث کنید و نمونه‌هایی از یک خبر خاص یا داستان فرهنگ خاصی را از دیدگاه‌های مختلف جست‌وجو کنید. این به فرزندان شما کمک می‌کند تا اهمیت در نظر گرفتن دیدگاه‌های مختلف را هنگام ارزیابی منابع و پیام‌های رسانه‌ای درک کنند.
سواد رسانه‌ای را به موضوعات دیگر متصل کنید
در نهایت، در نظر بگیرید که چگونه سواد رسانه‌ای می‌تواند با سایر موضوعاتی که فرزندان شما در مدرسه می‌آموزند مرتبط شود.
به عنوان مثال، اگر آنها در حال مطالعه تاریخ هستند، از آنها بخواهید نسخه‌های مختلف یک رویداد را در پوشش خبری یا تلویزیونی جست‌وجو و سپس آنها را مقایسه کنند. اگر در کلاس علمی شرکت می‌کنند، از آنها بخواهید تا چگونگی نمایش اکتشافات علمی در رسانه‌ها را بررسی کنند.
با ایجاد ارتباط بین سواد رسانه‌ای و سایر زمینه‌های تحصیلی، می‌توانید به فرزندان خود کمک کنید تا اهمیت مصرف‌کننده باهوش بودن اطلاعات را بهتر درک کنند.
ایجاد سواد رسانه‌ای با شما شروع می‌شود
مهارت‌های سواد رسانه‌ای برای کمک به نوجوانان برای حرکت در دنیای دیجیتال ضروری است. به عنوان والدین، مسئولیت ما این است که اطمینان حاصل کنیم که کودکان و نوجوانان نحوه عملکرد رسانه‌ها را درک می‌کنند تا بتوانند درباره نوع محتوایی که مصرف می‌کنند تصمیم‌گیری آگاهانه بگیرند.
در نهایت، ایجاد سواد رسانه‌ای با ما شروع می‌شود ـ به همه اجازه می‌دهیم تا در جهت ایجاد نسلی از افراد توانمند که قدرت رسانه را درک می‌کنند، تلاش کنند! با توجه به اینکه نسل بعدی به طور فزاینده‌ای با فناوری و سواد رسانه‌ای آشنا می‌شود، والدین و سرپرستان نقش منحصر به فردی در ارائه راهنمایی‌ها و منابع لازم برای کمک به جوانان برای تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر در مورد مصرف رسانه‌ای دارند.
با این فعالیت‌ها، می‌توانید به فرزندانتان درک بهتری از نحوه عملکرد رسانه‌ها بدهید و به آنها ابزاری برای تبدیل شدن به مصرف‌کنندگان اطلاعات باهوش در دنیای دیجیتال ما بدهید.
