صادرات همچنان در پیچ‌وخم ارز و بروکراسی

آرش صالحی ـ با وجود اینکه استان قزوین طی سال‌های اخیر همواره رشد ارزش صادرات را تجربه کرده بود، اما آمارهای 6 ماهه نخست سال نشان می‌دهد ارزش صادرات استان قزوین در قیاس با مدت مشابه سال پیش 20 درصد کاهش پیدا کرده است که این موضوع باید از جنبه‌های کارشناسی مورد آسیب‌شناسی قرار بگیرد. جالب اینکه در مقایسه با سال قبل از نظر وزنی، تناژ صادراتی استان قزوین در نیمه ابتدایی امسال 13 درصد کاهش را نشان می‌دهد این نشان از این است که در کل، کمیت صادرات استان نسبت به سال قبل روند نزولی داشته که ایجاد محدودیت‌های تحریمی جدی از سوی دشمنان و عدم تمایل صادرکنندگان به حضور در بازار صادرات جهانی در نیمه نخست سال می‌تواند از علل اساسی این نزول باشند.

کاهش 62 هزار تنی صادرات قزوین

مدیرکل گمرک استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه از‌ ابتدای سال جاری تاکنون ۴۲۱ هزار تُن کالا به ارزش ۲۷۹ میلیون دلار از گمرک استان قزوین صادر شده، اظهار داشت: این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل 57 میلیون دلار از نظر ارزشی و 62 هزار تن از نظر وزنی کمتر بوده است.

سعید نادری عمده کالاهای صادر شده در 6 ماهه سال‌جاری را پودر شوینده، روغن‌های پایه معدنی، میله‌های آهنی، اکسید مولیبدن و شمش آهنی بیان کرد و گفت: از ابتدای سال جاری 102 هزار تُن کالا به ارزش 596 میلیون دلار وارد استان قزوین شده که عراق با 26درصد، امارات با 17 درصد، پاکستان با 14 درصد، ترکیه با 11 درصد و افغانستان با 5 درصد  5 کشور عمده مقصد صادرات از طریق گمرک استان قزوین بودند.

وی با اشاره به انواع کالاهای وارداتی به گمرک قزوین اضافه کرد: عمده کالاهای وارداتی شامل قطعات منفصله نیمه تریلرها، کمپرسور کولرخودرو، اجزا و قطعات تریلرها و سایر پلی اترها و دستگاه‌های مکانیکی می‌باشد و عمده کشورهای مبدا واردات به استان قزوین شامل امارات با43 درصد، چین با 31 درصد، ترکیه با 11 درصد، آلمان با 2 درصد و ایتالیا با 2 درصد است.

مدیرکل گمرک استان قزوین میزان درآمد گمرک قزوین در نیمه ابتدایی امسال را 14 میلیارد تومان بیان کرد و گفت: گمرک قزوین ضمن انعقاد قرارداد با 22 شرکت تولیدی و داشتن 22 انبار اختصاصی در جهت کاهش هزینه‌های این واحدها و همچنین جلوگیری از رسوب کالا در استان گام‌هایی برداشته است.

نادری با اشاره به موضوع انبارهای اختصاصی یادآور شد: واحدهای تولیدی، کالای مربوط به خود را تا زمان ترخیص تحت کلید گمرک در انبارهای اختصاصی خودشان نگهداری می‌کنند و به زودی انعقاد قرارداد انبارهای اختصاصی با چند واحد تولیدی دیگر هم در دستور کار گمرک قزوین قرار دارد.

لزوم رفع مشکل برگشت ارز صادراتی

صادرکننده ملی استان قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت، رفع مشکل نحوه برگشت ارز تعهد حاصل از صادرات و تسهیل این فرآیند را بزرگ‌ترین مطالبه خود از سازمان توسعه تجارت دانست و بیان کرد:‌ نباید در شرایطی که دلار بالای ۵۰ هزار تومان قیمت دارد، ارز خود را ۴۰ هزار تومان در سامانه نیما بفروشیم.

غلامحسین جعفرزاده شایان اضافه کرد: هم‌اکنون همه تولیدکنندگان پتروشیمی نرخ محصولات خود را افزایش داده‌اند، به عنوان مثال پلاستیک مورد مصرف در واحد بسته‌بندی شرکت ما طی سه هفته اخیر با دو بار افرایش قیمت روبه‌رو شده که در هر مرتبه قیمت آن هفت درصد بیشتر شده است و این قابل قبول نیست.

وی با اشاره به اینکه در چنین شرایطی مجبوریم دلار را ۲۵ درصد زیر قیمت بازار بفروشیم و تعهد افزایش صادرات را هم انجام دهیم، بیان کرد: به دست آوردن بازارهای صادراتی سخت و نگه‌داشتن آن با رقبای پرقدرت جهانی و خارجی سخت‌تر است.

این تولیدکننده حوزه صنایع تبدیلی از گشایش‌های جدیدی در حوزه اشتغال‌زایی استان خبر داد و گفت: مشکل تأمین نیرو یکی از مشکلاتی است که با آن روبرو هستیم.

جعفرزاده شایان با اشاره به گوشه‌هایی از مشکلات واحدهای تولیدی و صنعتی تصریح کرد: در ارتباط با بانک‌ها و صندوق ضمانت صادرات ایران، نقش اتحادیه صادرکنندگان جدی و موثر بوده و در ادامه هم با بانک‌ها به همین منوال عمل شد و با تشکیل جلسات حضوری در استان قزوین و تهران نه تنها مشکل رفع گشت بلکه با تغییر نگاه مدیران مواجه نیز شدیم و نتیجه مثبت گرفتیم.

ارز صادراتی به واردات نهاده‌های تولید تخصیص یابد

نصرا… ایزدپناه در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با اشاره به جلسه‌ تولیدکنندگان و صادرکنندگان برتر با رهبر معظم انقلاب در بیت رهبری گفت: ایشان فرمودند با توجه به مشکلاتی که در جهان ایجاد شده و هم اینکه نفت دیگر آن جایگاه گذشته را ندارد، صادرات محصولات غیرنفتی می‌تواند جایگاه خوبی را داشته باشد.

وی اضافه کرد: سال‌های پیش حدود ۴۵ تا ۵۰ میلیون دلار صادرات داشتیم و در یکی دو سال اخیر به دلیل تحریم و یک‌سری مشکلات، صادرات ما کمتر شده و امروز در مجموعه هفت‌الماس تلاش می‌کنیم تا دوباره به صادرات ۵۰ میلیون دلار در سال برسیم.

ایزدپناه با اشاره به طرح توسعه گروه صنعتی خود برای راه‌اندازی شرکت فولاد فراد گفت: با راه‌اندازی این شرکت، صادرات گروه هفت‌الماس سه برابر شده و به ۱۵۰ میلیون دلار در سال خواهد رسید. ضمن اینکه فولاد فراد مواد اولیه مورد نیاز هفت‌الماس را تولید خواهد کرد و در این حوزه به خودکفایی می‌رسیم.

وی با ذکر اینکه مشکلات عدیده‌ای در حوزه صنعت فولاد نداریم، تصریح کرد: یکی از مشکلات ما بروکراسی‌ اداری است که امیدواریم با توجه و عنایت استاندار، مدیران استانی و نمایندگان مجلس این بروکراسی اداری کم شود.

مدیر گروه صنعتی هفت‌الماس با یادآوری اینکه پنج سال پیش با ۳۰ درصد ظرفیت کار می‌کردیم، ادامه داد: در حال حاضر با ۶۰ درصد ظرفیت کار می‌کنیم و این نشان می‌دهد که تلاش در مجموعه مدیریت استان قزوین صورت گرفته است.

وی تأمین سرمایه در گردش را یکی از مشکلات تولیدکنندگان فولاد و محصولات فولادی دانست و گفت: اگر بتوانیم سرانه بییشتری از این سرمایه در گردش کسب کنیم، می‌توانیم رهاورد خیلی ‌بهتری داشته باشیم. با توجه به اینکه محصولاتمان را به کشورهای اروپایی، سی‌آی‌اس، خاوردور و آفریقایی صادر می‌کنیم، اگر مشکلات بروکراسی اداری ما برطرف شود، می‌توانیم جایگاه بهتری داشته باشیم و از ۵۰ به ۱۵۰ میلیون دلار صادرات برسیم.

ایزدپناه با تأکید بر لزوم مصرف ارز حاصل از صادرات برای واردات ماشین‌آلات، مواد اولیه و در نهایت توسعه صنعت فولاد تصریح کرد: این به ما در راستای توسعه واحدهای تولیدی کمک زیادی می‌کند.

صادارت و واردات را نباید جدا از هم دید

عضو کمیسیون صنایع مجلس هم در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با تأکید بر اینکه در یک اقتصاد سالم هم باید صادرات افزایش داشته باشد و هم واردات، بنابراین افزایش واردات به هیچ‌وجه عیب نیست، گفت: واردات را بد تعریف می‌کنیم، در حالی که صادرات و واردات یک‌کلید واژه است.

وی اضافه کرد:‌ بنابراین صادرات و واردات به صورت جدا نداریم. اگر این 2 واژه را از هم جدا کنیم، حتما اشتباه کردیم و این کار در کشور اتفاق افتاده است. این اشتباه آنقدر بزرگ انجام شده که حتی ارز آن را به دولت می‌دهیم تا دولت توزیع کند.

سیاهکلی ادامه داد: در صورتی که ارز واسط بین صادرات و واردات است و این ارز به داخل کشور هیچ‌ ربطی ندارد و نباید به درون کشور بیاید. وقتی واردات ما تعریف شده و می‌دانیم چه کالاهایی باید وارد کنیم، چرا به صادرکنندگان اجازه نمی‌دهیم کالا وارد کنند؟ اینکه صادرکننده ارز را تحویل بدهد و بعد در نوبت خرید قرار بگیرد، غلط است. چرا که صادرات و واردات را جدا تعریف می‌‌کنیم.

وی با بیان اینکه صادرات و واردات هر دو با همدیگر باید رشد کنند، یادآور شد: متاسفانه ما در کشور نمی‌توانیم تنظیم‌ بازار کنیم و به جای آن یقه صادرکننده را می‌گیریم. در همین قزوین 2 سال پیش کسی که تخم‌مرغ صادر می‌کرد را می‌خواستیم در گونی کنیم. در حالی که بازار را کشف کرده و سهم بازار را برای ما گرفته است. چون تخم مرغ در کشور کم شده، به او می‌گوییم چرا صادر می‌کنی؟!

هر تولیدکننده باید سهم صادراتی داشته باشد

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه هر تولیدکننده باید از ابتدای تولید سهم صادرات داشته باشد، گفت: یعنی یک‌ تولیدکننده باید حداقل 20 درصد از تولیدش را اجباری صادر کند. تنظیم‌ بازار مربوط به دولت می‌شود، نه صادرکننده و صادرکننده مسئول تنظیم‌ بازار نیست و این مسائل ما را دچار بحران کرده است.

سیاهکلی افزود: ارز خارج از کشور کارکرد دارد و نباید آن را مانند کالا در داخل کشور بفروشیم. نباید این فاصله فکری بین مدیران و صادرکنندگان وجود داشته باشد. وقتی به صادرات به عنوان مقوله‌ای ضدارزش نگاه می‌کنیم، جلوی آن می‌ایستیم.

تشکیل کارگروه رفع مسائل ارزی صادرات

از سوی دیگر، استاندار قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه باید در سطح استان قزوین از مزیت‌های قانونی و ظرفیت‌های مستقر استفاده کنیم تا آسیب ناشی از کاهش صادرات را به حداقل برسانیم، گفت: اگر کاهشی در صادرات داریم، به خاطر این است که عمده صادرات ما فولادی است و فولادی‌ها هم بیشترین اثر منفی را از فضای مصرف انرژی و برق در روزهای تابستانی که برق قطع یا محدود می‌شود، می‌بینند.

محمدمهدی اعلایی با بیان اینکه میزان کاهش صادرات استان قزوین از کاهش ملی کمتر است، ادامه داد: راه‌اندازی شهرک انرژی در استان قزوین کافی نیست و باید صنایع انرژی‌بر به دنبال تولید انرژی بروند و می‌توانند از ظرفیت شهرک انرژی هم استفاده کنند.

رئیس کارگروه صادرات غیرنفتی استان قزوین با اشاره به موضوع گمرک گفت: بخشی از صادرات ما در استان قزوین ثبت نمی‌شود و برداشت ما این است که میزان صادرات از آمار رسمی بیشتر است و برای اصلاح این موضوع باید تدبیر شود. نقش‌آفرینی صادراتی ما بیشتر از مقدار موجود است.

اعلایی افزود: در حوزه رفع مسائل ارزی تولیدکنندگان و صادرکنندگان، کارگروهی را در معاونت اقتصادی تشکیل دادیم و پیگیری‌ها و هم‌اندیشی‌های مداومی در این موضوع صورت می‌گیرد. چنانچه واحدهای مشکل ارزی دارند، می‌توانیم به شکل مصداقی این مشکلات را پیگیری کنیم و البته این کارگروه کارکرد عام هم دارد.

ضرورت تدقیق آمار صادرات استان قزوین

با این همه به نظر می‌رسد که صادرات استان قزوین نیاز به توسعه پایانه‌های صادراتی و واقعی‌سازی ارزش و تناژ صادراتی از طریق احصای میزان صادرات تولیدکنندگان این استان از کلیه مبادی گمرکی کشور دارد و تا زمانی که این آمار تدقیق نشود، نمی‌توان چشم‌انداز دقیقی از برنامه‌های صادراتی استان قزوین ترسیم کرد.