شعار سال با برنامه‌ریزی و تخصیص منابع، محقق می‌شود
- شناسه خبر: 36705
- تاریخ و زمان ارسال: 20 خرداد 1403 ساعت 07:30
- بازدید :
نقد سازنده به شناسایی ضعف‌ها کمک می‌کند
گفت‌وگو ـ مریم بهبهانی‌فر
مقدمه
با توجه به نامگذاری امسال به عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» که از سوی مقام معظم رهبری تعیین شد، می‌تواند فرصتی برای ایجاد تغییرات مثبت در اقتصاد ایران باشد؛ پس بر خود لازم دیدیم تا در روزنامه ولایت با «فرشاد فصاحت از استادان اقتصاد دانشگاه‌های استان» به منظور چگونگی تحقق این سیاست به گفت‌وگو بپردازیم.
فصاحت معتقد بود برای تحقق شعار سال باید برنامه‌ریزی دقیق همراه با تخصیص بهینه منابع به میزان کافی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب صورت گیرد؛ همچنین شرایط کسب و کار و اخذ مجوزهای لازم تسهیل شود و تعداد مراحل صدور مجوزها کاهش یابد تا رونق اقتصادی در کشور روی دهد. آنچه در ادامه آمده است دیدگاه این استاد دانشگاه برای تحقق شعار سال است که با هم آن را می‌خوانیم.
n به عنوان یک اقتصاددان نظرتان درباره نامگذاری امسال و جنبه مردمی بودن آن چیست؟
«جهش تولید با مشارکت مردم» عنوان انتخابی مقام معظم رهبری برای سال 1403 است. شعار جهش تولید با مشارکت مردم می‌تواند به مثابه‌ی فرصتی برای ایجاد تغییرات مثبت در اقتصاد ایران مورد توجه قرار گیرد و با برنامه‌ریزی دقیق، مشارکت فعال مردمی و تلاش برای غلبه بر چالش‌های اجرایی همراه باشد.
شعار جهش تولید با مشارکت مردم بر دو مؤلفه کلیدی اقتصاد ملی، شامل: تقویت تولید داخلی و تحریک مشارکت عمومی تاکید دارد. در دوره‌ای که ایران با تحریم‌های بین‌المللی و چالش‌های اقتصادی روبرو است، تقویت بخش تولید، حرکت به سمت خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات خواهد بود؛ همچنین، مشارکت فعال مردم در فرایندهای اقتصادی اگر درست انجام شود نه تنها پایه‌های اقتصادی را بهبود می‌بخشد بلکه احساس مالکیت و مسئولیت مشترک در میان شهروندان را نیز تقویت می‌کند.
n به نظر شما شعارهایی که هر ساله توسط مقام معظم رهبری تعیین می‌شود دارای چه اهدافی است؟
از دهه هفتاد، هرساله مقام معظم رهبری یک شعار برای هرسال انتخاب می‌کنند که فلسفه این کار جلب توجه مردم به یک ارزش خاص و همین‌طور در نقطه مقابل آن، توجه به یک مشکل است. بیش از یک دهه است که مقام معظم رهبری شعار هر سال را با محوریت «اقتصاد» انتخاب می‌کنند.
بحث و بررسی در مورد شعار سال از چند جهت ضروری است. اول، این بحث‌ها به شفاف‌سازی اهداف و نحوه‌ی عملیاتی‌کردن آنها کمک می‌کنند. دوم، ایجاد یک بستر بحث باز، امکان ارزیابی و نقد سازنده را فراهم می‌آورد که می‌تواند به بهبود برنامه‌ها و اجرایی شدن موثرتر آنها منجر شود. سوم، مشارکت در بحث‌ها، احساس مسئولیت و مشارکت عمومی را تقویت می‌کند که خود به تحقق اهداف شعار کمک می‌کند.
n شما به عنوان یک اقتصاددان دلیل عدم تحقق کامل شعار سال‌های گذشته را در چه می‌دانید؟
شعارهای سال‌های گذشته، با وجود نیت‌های خوب، در بسیاری از موارد با چالش‌هایی در راه اجرایی شدن روبرو شد. عواملی چون محدودیت‌های مالی، مقاومت‌های ساختاری در بخش‌های دولتی و خصوصی، نبود زیرساخت‌های لازم و گاهی اوقات نبود هماهنگی کافی میان بخش‌های مختلف و برخورد ایدئولوژیک در عرصه‌های سیاست و اجتماع از جمله‌ی این چالش‌ها است. علاوه بر این، تأثیر تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های اقتصادی را نیز نمی‌توان نادیده گرفت.
n برای غلبه بر این چالش‌ها و اجرایی کردن شعار سال به شکل موثر چه پیشنهاداتی دارد؟
برای آن می‌شود برنامه‌ریزی دقیق، همراه با تخصیص بهینه منابع به میزان کافی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب صورت گیرد. همچنین، تقویت همکاری‌های بین‌بخشی و افزایش شفافیت و پاسخگویی در تمام سطوح می‌تواند به افزایش اعتماد عمومی و تسهیل مشارکت مردمی کمک کند.
n دستگاه‌های مسئول در تحقق شعارهای سال مقام معظم رهبری چه وظایفی دارند؟
در اصل، ایجاد فضایی برای بحث و نقد سازنده، می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف و بهبود مداوم برنامه‌های اجرایی کمک کند؛ اما این مهم به سرمایه‌ی اجتماعی و انسجام درونی در ایران نیاز دارد. فراهم آوردن سرمایه‌ی اجتماعی به شکل شبکه‌های اجتماعی، همکاری، اعتماد متقابل و استانداردهای مشترک که به تسهیل اقدامات جمعی کمک کند نیز ضروری است.
از سوی دیگر، انسجام اجتماعی به حس تعلق و همبستگی میان افراد در جامعه‌ی ایران اشاره دارد. در آغاز انقلاب، سرمایه‌ی اجتماعی در ایران، همانند بسیاری از کشورها، متاثر از تاریخ، فرهنگ، سیاست و اقتصاد بود. ایران در شروع انقلاب شاهد مشارکت مردمی در فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و دینی بود. این سابقه می‌توانست زمینه‌ساز پایه‌ی قوی برای سرمایه اجتماعی در سال‌های دیگر باشد. با این حال، تحریم‌های اقتصادی، تورم و دیگر چالش‌های اقتصادی در کنار درگیری‌های سیاسی و عقیدتی بر سطوح اعتماد و همکاری درون جامعه تاثیر منفی گذارده است. انسجام اجتماعی در ایران هم با چالش‌ها و فرصت‌های خاص خود روبرو شده است. ایجاد انسجام اجتماعی در ایران، با تنوع قومیتی، فرهنگی و مذهبی خود، چندان ساده به نظر نمی‌رسد؛ اما در شعار مشارکت مردم، پتانسیل زیادی برای ایجاد یک انسجام اجتماعی قوی فرض شده و این تنوع به عنوان نقطه‌ی قوت تلقی شده است. همچنین در شرایط اختلافات سیاسی و اقتصادی جاری، باید موانع از سر راه تولید برداشته شود و با ایجاد احساس وحدت و همبستگی جهش تولید رخ دهد. در حقیقت برای پیشبرد شعار جهش تولید با مشارکت مردم، نیازمند سرمایه‌ی اجتماعی قوی و انسجام اجتماعی هستیم. مشارکت مردمی و همکاری میان بخش‌های مختلف جامعه، از جمله دولت، بخش خصوصی و سازمان‌های مدنی، ضروری است.
n دولت و بخش خصوصی در تحقق شعار سال چه نقشی دارند؟
یکی از الزامات رشد و پویایی اقتصاد و جهش تولید، داشتن برنامه منسجم، هماهنگی و تعامل همه دستگاه‌های اجرایی، ترغیب مشارکت بخش خصوصی، رفع موانع و مشکلات موجود و تثبیت متغیرهای اقتصادی برای تحقق این مهم است. به طور خلاصه اعتماد به بخش خصوصی و استفاده از مدیران ریسک‌پذیر، تولید و اقتصاد را رونق می‌بخشد.
n به نظر شما، تحقق جهش تولید در حوزه اقتصاد نیازمند چه الزاماتی است؟
تحقق جهش تولید در حوزه اقتصاد نیازمند تغییر در روش‌های گذشته و اتخاذ سیاست‌های جدید است. با وجود تلاش و انجام برنامه‌های مختلف برای رونق تولید و اقتصاد، ساماندهی و توسعه این بخش نیازمند اقدامات و فعالیت‌های زیادی است. تجربیات جهانی نشان می‌دهد که اقتصاد توسعه یافته محصول هم‌افزایی دولت و ملت است و در این مسیر هیچ دولتی بدون همکاری و هم‌افزایی با مردم امکان و فرصت تبدیل شدن به یک قدرت اقتصادی برتر را ندارد؛ چرا که مشارکت مردمی یک عنصر کلیدی در تحقق اهداف اقتصادی و ملی است. به عبارت دیگر وقتی مردم همراه و همگام سیاست‌های کلان اقتصادی کشور خود باشند با اراده جمعی خود در مسیر پیشبرد آن سیاست پیش خواهند رفت و در نتیجه هیچ مانعی نمی‌تواند جلودار پیشرفت آن کشور باشد. علاوه بر این، حضور همگانی مردم و ظرفیت‌های فکری و اقتصادی در دسترس آنها در عرصه‌های تولید کشور، موجب هم‌افزایی انرژی‌ها و بهره‌وری بیشتر صنعت و اقتصاد کشور خواهد شد.
n قوه مقننه چطور؟ آیا در تحقق شعار سال نقشی دارد؟
نقش قوه مقننه در روان کردن چرخ اقتصاد با کاستن از دستورالعمل‌های دست و پاگیر و رفع موانع تولید لازمه تحقق شعار سال است. برای روان شدن چرخ اقتصاد و رفع موانع تولید باید تعداد بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های دست و پاگیر صادره در حوزه اقتصاد کاهش یابد تا فعالان این بخش بتوانند برای رونق و جهش تولید برنامه‌ریزی کنند.
علاو بر این باید شرایط کسب و کار و اخذ مجوزهای لازم را تسهیل کرد و تعداد مراحل صدور مجوزها را کاهش داد تا هرچه سریعتر شاهد رونق اقتصادی در کشور باشیم. در سال جهش تولید با مشارکت مردم باید زمینه حضور و نقش‌آفرینی هرچه بیشتر مردم در بنگاه‌های اقتصادی و خصوصی را بیش از پیش فراهم کنیم.
