سوز و سوگ در کوهستان!

انسیه بخارایی

در روزهای اخیر، خبر مفقود شدن چهار کوهنورد استان فارس در قله دماوند و فوت دو نفر از آنها تا به این لحظه، مردم و جامعه کوهنوردی را بار دیگر متاثر و اندوهگین کرد و این سوال همواره پابرجاست که چرا با وجود هشدارها و شرایط نامناسب آب و هوایی باز هم در این زمانه باید شاهد فوت و مفقود شدن هموطنانمان باشیم! کوهنوردانی که باوجود تجربه، استقامت و مهارت بالای کوهنوردی اما در برابر قدرت طبیعت تاب نیاوردند و در جهنمی سپید و یخزده زمینگیر شدند.

بر اساس آمار سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر از ابتدای زمستان امسال ۱۸ نفر در کوهستان‌های کشور جان خود را از دست داده‌اند. به یاد داشته باشیم هدف از کوهنوردی افزایش سلامتی و نشاط و مهمترین چیز، حفظ بقاست. پس نباید با یک اشتباه و تصمیم نابخردانه و خام، خطرات طبیعت را دست‌کم گرفت. در این مقاله می‌خواهیم به طور مختصر نکاتی را برای جلوگیری از حوادث اینچنینی در کوهستان به رشته تحریر درآوریم.

سرمازدگی (هیپوترمی)

سرمازدگی به عنوان یکی از مهمترین خطرات کوهنوردی شناخته می‌شود که می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی کلی، قطع عضو و حتی مرگ شود.

دمای هوا به ازای هر 200 متر ارتفاع گرفتن 2/1 درجه سانتی‌گراد کم می‌شود که به معنای هر 1000 متر 6 درجه سانتیگراد می‌باشد. به طور همزمان نیاز به تقلا و تلاش بیشتری نیز در ارتفاعات بالاتر می‌باشد. از طرف دیگر دسترسی به تغذیه مناسب خصوصا آب کافی سخت‌تر نیز خواهد بود. به همین دلایل و همچنین کمبود اکسیژن بدن دچار مشکل در تولید گرما می‌شود. در ابتدا شما در منتهی‌الیه اعضای بدن احساس سرما می‌کنید. سپس این حالت به ارگان‌های حیاتی نیز منتقل می‌شود و هیپوترمی پدید می‌آید.

علائم سرمازدگی چیست؟

ـ سردی شدید پوست و احساس لرزش در بدن

ـ تغییر رنگ پوست به قرمز، سفید، آبی یا خاکستری مایل به زرد

ـ تغییر در رنگ ناخن‌ها

ـ تغییر وضعیت روانی و نداشتن آگاهی نسبت به مکان و زمان

ـ حالت ضعف و بی‌حالی و عدم توانایی در همراهی با دیگران

ـ کم شدن توان در حرف زدن که به تدریج تکلم حالت بریده بریده می‌گیرد

ـ رفته‌رفته عدم تعادل و ناهنجاری در رفتار

ـ میل به نشستن و خوابیدن و عارض شدن فراموشی

در موارد حاد:

ـ ورود فرد به حالت کمای عمیق

ـ ضربان قلب و تنفس اگر وجود داشته باشد، آهسته و نامنظم است.

ـ گاه ظاهراً فرد مرده به نظر می‌رسد ولی هنوز در صورت انجام اقدامات تخصصی و موثر احتمال بازگرداندن فرد وجود دارد.

ـ در صورت انجام ندادن کمک یا اقدامات لازم در این مرحله امکان مرگ بسیار زیاد است.

کمک‌های اولیه

ـ خارج کردن فرد از محیط سرد و کم کردن ارتفاع

ـ لباس‌های خیس او را درآورید

ـ فرد را از زمین سرد جدا کنید و روی پتو یا سطح گرم دیگری بخوابانید.

ـ مراقب تنفس فرد باشید. در صورت لازم می‌توانید احیاء قلبی تنفسی را شروع کنید.

ـ حرارت بدن خود را تقسیم کنید: او را به همراه فردی دیگر در داخل کیسه خواب یا کیسه نجات قرار دهید. بهتر است مقداری از لباس‌های مصدوم را کم کرده یا کنار بیمار، پوست به پوست نتیجه بهتری خواهد داد.

ـ از نوشابه‌های گرم استفاده شود؛ البته بیمار باید بیهوش نبوده و قادر به بلع باشد.

نکته

اگر با مورد حاد فرد سرمازده در کوه مواجه شدید که هوشیاری‌اش را از دست داده بود، بهتر است که آنجا را ترک نکنید. تا آنجایی که ممکن است محل امنی برای او فراهم کنید و به دنبال کمک بفرستید. اما اگر که نشانه‌های فرد سرمازده در کوه شدت کمتری دارد، اصلا اصرار نکنید که تا فلان محل مشخص باید ادامه دهید، بلکه سریع‌ترین و امن‌ترین مسیر ممکن را برای کاهش ارتفاع و ترک کوه انتخاب کنید.

هنگامی که به پایین کوه رسیدید گرم کردن دوباره و تامین دوباره سوخت مورد نیاز بدن او را ادامه دهید. همیشه بخاطر داشته باشید کسی که یکبار در طول روز سرمازده شد، احتمال اینکه دوباره سرما زده شود وجود دارد و بدانید که بار دوم با شدت بیشتری سرمازده خواهد شد.