«زنبور عسل» صمیمیترین دوست انسان، ناجی طبیعت و محیط زیست
- شناسه خبر: 27031
- تاریخ و زمان ارسال: 5 دی 1402 ساعت 07:30
- بازدید :

پروفسور اسدا… میرکریمی
در شاهنامه فردوسی، در داستان هفتخوان رستم، از بلوچستان تا مازندران، تمامی حوادث در جنگلها اتفاق افتاده است. ظرف هزار سال میلیونها درخت نابود شده است. این درختان همه برای سوخت به کار رفتهاند و هیچگونه بازکاشتی صورت نگرفته است. به دلیل کمبود اطلاعات و ندانستن مزایا و خوبیها پوشش گیاهان از بین رفتهاند. باید به خودمان بیائیم و اقدام کنیم.
یکی از راهحلها زنبور عسل است. زیرا 60 درصد فضای سبز جهان توسط زنبور عسل به وجود آمده است. تاکنون 300 گونه جدید گیاهی به وجود آورده است.
زنبور روزی صد کیلومتر پرواز میکند و یک گرم عسل میسازد و با انتقال دانههای گرده از گیاهی به گیاه دیگر نقش مهمی در بارور کردن گیاهان و افزایش تودههای گیاهی دارد. اگر زنبور عسل از بین برود انسان 5 سال بعد کاملا نابود میشود، زیرا زنبور پیوسته مواد آنتیاکسیدان ضد سرطان از خود پخش میکند و نیز 12 ویتامین در عسل وارد کرده و به خورد انسان و جانوران میدهد و مانع بروز بسیاری از امراض مهم مثل سرطان، انفارکتوس، دیابت، بیمارهای ، گوارشی، عفونی و پوستی میگردد.
زهر زنبور هم بدن انسان را در مقابل سموم و دیگر میکروبها مقاوم میکند. زنبور با روشها و تاکتیکهای فیزیکی، شیمیایی و فیزیولویک و ژنتیک و با تلاش فراوان و بیامان، پوسته طبیعت را احیا و باور میکند.
میدانید که رشته تحصیلی و پژوهشی اینجانب شصت سال است که حشرهشناسی است. به زندگی و نقش زنبور جلب شدم و دریافتم که حشرهای ارزشمند و یکی از هنرمندترین و قانونمندترین موجودات است. مدت 25 سال در دانشگاه تهران به تدریس پرورش زنبور اشتغال داشتم و دو جلد کتاب در این زمینه نوشتم و چاپ و منتشر نمودم که بسیار مورد توجه دانشجویان و کارشناسان قرار گرفت و در ارزیابیها مفیدترین کتاب شاخته شد و جایزه گرفتم. تحقیقات زیادی انجام دادم و در این زمینه یافتههای جهانی دارم.
معرفی زنبور عسل
زنبور، شش پا و دو شاخک، دو چشم مرکب، سه چشم ساده برای تشخیص رنگ گلها دارد. بدنش از سه قسمت سر، سینه، شکم تشکیل شده است. چشمانش مرکب برای دیدن فواصل و ابعاد اشیا تا یک کیلومتر است. شاخکهای آن بندبند بوده و دارای نقاط حساس (سنسوریا) و موهای حسی فراوان است. به علاوه شاخکهایش در پراکندن امواج راداری و جذب مجدد آنها و شناسایی محل تجمع گیاهان نقش مهمی دارند و پاهای آن برای جمعآوری گردههای گلها مورد استفاده قرار میگیرند.
خانه زنبور یا کندو، جعبهای چوبی به ابعاد 70×60 سانتیمتر، با یک درجه و سکوی پرواز است که هر کندو حاوی 5 تا 70 هزار زنبور میباشد. در هر کندو یک فرد ملکه، تا 3 هزار فرد نر و تا 70 هزار زنبور کارگر ماده موجوداند. کارها به نحوی وظیفهگذاری شده که هیچ وقفهای در کار کلنی کندو دیده نمیشود.
ملکه مرتباً در هر سلول مومی، یک تخم میگذارد. سه روز بعد از تخم یک کرم خارج میشود. کارگرها روزی چند بار از سلولهای حاوی عسل و گرده غذا برداشته و به نوزادان میخورانند. کرمها ظرف 20 روز شفیره شده و سپس زنبور کامل شده و به جمعیت کندو اضافه میشوند. پس تمام سکنه کندو بچههای ملکه هستند. عمر ملکه 7 تا 10 سال است.
عمر کارگرها سه ماه است که 5/1 ماه اول در کندو و به خانهسازی و تغذیه نوزادان و پرستاری و تمیز کردن کندو میپردازند. اما 5/1 ماه دوم را از کندو خارج شده و پرواز میکنند و سراغ گلها میروند و با خرطوم بلند خود از عمق گل حداکثر شهد را به دست میآورند و به کندو باز میگردند و در سلولها عسل را ذخیره میکنند. سپس عمرش تمام شده میمیرد. زنبورهای کارگر لاشه آن را بیرون میریزند. کارگران موهای فراوانی دارند که به وسیله آنها گردهها را جمع کرده و در ساق پای خود به صورت گلوله زرد رنگ به کندو میآورند.
عسلسازی
عسل در چینهدان زنبور کارگر ساخته میشود نه در معقد.
شهد گل و گرده در چینهدان از ابتدای لوله گوارشی است با آنزیمهای مخصوص مواجه شده و تبدیل به عسل میشود.
از عسلی که در چینهدان میسازند و 9/1 آن را به معده اصلی میفرستد که هضم شده و سهم غذایی خود زنبور است و 9/8 بقیه را از دهان خارج کرده و در سلولها ذخیره کرده و به تدریج به مصرف تغذیه نوزادان میرساند. پس زنبور، عسل را از دهان خارج میکند نه از معقد.
شخص زنبوردار به روشهای معقول و حساب شدهای تقریبا 3/1 عسل را به عنوان محصول کندو سالی دوبار به دست آورده و میفروشد.
تغذیه مصنوعی
شخص زنبوردار تشخیص میدهد که زنبوران گرسنهاند و شهد و گرده زیادی به دست نیاوردهاند، به آنها تغذیه مصنوعی آب و شکر میدهد. زنبوران با ولع آب و شکر را میخورند و در چینهدان خود عسل میسازند، که این عسل ویتامینهای طبیعت را ندارد و یا کم دارد. به این عسل میگویند تقلبی! برحسب مقدار شهد و گل در عسل میتوان عسل را ارزیابی کرد، مثلا:
عسل 30 درصد شهد گل و 70درصد شکر درجه 4
عسل 50 درصد شهد گل و 50 درصد شکر درجه 3
عسل 80 درصد شهد گل درجه 2
عسل 100 درصد شهد گل درجه 1
این عسلها همگی در بازار به فروش میرسند که راههای تشخیص کیفیت و درجه آن را در کتابم نوشتهام.
عروسی ملکه
زنبوران نر درشتتر و تنبلتر، عمرشان شش ماه است و از کندو خارج نمیشوند و مرتبا از غذای ذخیره نوزادان در سلولها تغذیه میکنند. کارگران برای اینکه در زمستان برای نوزدان غذا کم نیاورند در ماه آبان به نرها حمله میکنند و آنها را قتل و عام کرده و لاشهها را جلوی کندو تلمبار مینمایند.
هنگام جفتگیری ملکه، نرها به دنبال ملکه راه میافتند و ملکه تا 4 کیلومتر پرواز عمودی کرده و نرها یکییکی خسته شده و از پا میافتند. ملکه با آخرین نر که از همه قویتر است جفتگیری میکند و کیسه اسپرم خود را برای سالها پر میکند. سپس دو زنبور (ملکه و نر) کمکم به پایین و نزدیک کندو میرسند کارگران جلو میروند و ملکه را نوازش میکنند ولی زنبور نر را میکُشند. زیرا ممکن است این نر بر حسب تصادف با ملکه کندوی مجاور نیز جفتگیری کند که از لحاظ ژنتیکی تفرقه صفات پیش میآید و بعدها زنبوران مهاجم شده و به کندوهای دیگر حمله کرده هر دو کندو نابود میشوند.
موریس مترلینگ میفرماید: بشر، رفتار اجتماعی و قانونمندی و کار و تلاش خود را از زنبور عسل الگو گرفته است. اگر انسان صدها سال تفکر کند که یک داستان زیبا و دلپسند بنویسد، هرگز نخواهد توانست داستانی به زیبایی و کاملی زنبور عسل خلق نماید.
نظر نگارنده:
اگر زنبور عسل در دنیا از بین برود، انگار پنج بمب اتمی در پنج قاره جهان منفجر شدهاند.
در هر باغ 2 تا 5 کندو قرار دهیم، محصول باغ 5 برابر میشود و ما در دماوند این نتیجه را دیدیم.
از هماکنون وظیفه هر انسانی است که با اعمالش به توسعه و گسترش و نیز حفظ و حمایت از زنبور عسل بپردازد، تا بهترین خدمت را به خود و جامعه و میهن خود انجام دهد.
مصرف سرانه عسل در بیشتر کشورهای اروپایی و آمریکایی 5 کیلوگرم در سال است. در حالی که در ایران فقط 50 گرم است. علتش این است که مردم کشور ما کتاب نمیخوانند.
محصول متوسط هر کندو در آن کشورها 100 کیلوگرم در سال است اما در ایران محصول هر کندو فقط 20 کیلوگرم است.
زندگی فلسفی زنبور
1ـ موجود زندهای است کوچک، پرکار، پر تحرک، فداکار
2ـ قانونمند و هدفمند
3ـ عاشق زندگی کردن و سرشار از احساس و شاد
4ـ هنرمند و مجربترین مهندس ساختمان
5ـ عاشق گل و گیاه
6ـ عاشق بوی مخصوص ملکه کندوی خود
7ـ عاشق رشد و پیشرفت
8ـ عاشق بهداشت و تمیزی
9ـ بسیار پویا و کاشف
10ـ مجربترین مهندس کشاورزی
11ـ عاشق زیبایی که برای خود لوستر تزئینی تهیه میکند
12ـ بهترین انتخابگر
به حق باید گفت که انسان زندگی کردن را از زنبور عسل آموخته است.
حرفه زنبورداری
در ایران حرفه زنبورداری، بسیار کم خرج و پردرآمد است کمترین سرمایه (2 تا 3 میلیون) و کمترین هزینه را دارد ـ درآمد سالیانه 2 میلیون از هر کندو و … از هر کندو 2 تا 3 کندو در سال به وجود میآید.
زنبورداری در دماوند 8000 کندو دارد و میگفت با 4 کندو سالها پیش شروع نموده است.
توصیههای من برای شروع و توسعه زنبورداری مردم کشورم و ایجاد شغل برای جوانان ـ جلوگیری از مهاجرت به شرح زیر است:
1ـ مطالعه و خواندن کتابهای مربوط به زنبور عسل از جمله کتاب نگارنده.
2ـ اطلاعرسانی به مردم، مانند برنامههای تلویزیونی و استفاده از رسانهها، چاپ مطالب و قصههای کودکانه در کتابهای ابتدایی و فرهنگسازی درباره زنبور عسل.
3ـ ایجاد رشتههای تحصیلی در دانشگاه و نیز ایجاد دورههای کوتاه مدت.
4ـ ایجاد قوانینی که منجر به تشویق و حمایت از زنبورداران بشود، تحویل داروهای کنترل بیماریهای زنبور به آنها.
5ـ ریختن بذور گیاهان و گلهای مورد علاقه زنبور (مانند آویشن، شبدر، یونجه، اقاقیا و بیدمشک) در زمینهای بیکار در اطراف زنبورداری.
6ـ در صورت امکان یک یا دو کندو و در تراسخانه و 4 کندو در پشت بام، 10 کندو در کنار کارخانجات و پارکها نگهداری شود.
7ـ استفاده از کندوی اختراعی بنده، به صورت آکواریوم در گوشه سالن پذیرایی منزل، که جنبه زیبایی و احساس جانور دوستی منتقل میکند و نیز برای تفریح و تفنن به جای سگ و گربه از آن استفاده شود که لذتبخش است زیرا زنبور عسل هیچ بیماری منتقل نمیکند و تازه محیط زیست را نیز رونق میدهد و زندگیساز هم هست و بهترین غذا را به انسان میدهد. هیچ خطری برای مردم و همسایه و ساکنان وجود ندارد و سالی 10 کیلو هم عسل میدهد.