ریه‌های آغشته به غبار

نفیسه کلهر
در هفته‌های اخیر و همزمان با سرما شاهد افزایش آلودگی هوا در بیشتر استان‌های کشور هستیم. آلودگی هوا در بعضی استان‌ها مدارس و کودکستان‌ها را به تعطیلی کشانده است.
دکتر محمد صادق حسن‌وند؛ رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا صبح شنبه در مراسم رونمایی از بسته حمل و نقل پاک گفت: «برای اولین بار در تاریخ کشور پنج سال است که روند افزایش غلظت آلاینده‌ها را شاهد هستیم و تقریبا غلظت ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون افزایش شش برابری پیدا کرده است. وی با بیان اینکه دو سال است که شاهد برگشت دی اکسید گوگرد هستیم که این نشان می‌دهد وضعیت خوبی نداریم، گفت: سالانه 45 هزار مورد مرگ ناشی از آلودگی هوا وجود دارد که در این میان هفت درصد مرده‌زایی است این در حالیست که ما به دنبال جوانی جمعیت هستیم.» علاوه بر این طبق گزارش‌ها قزوین طی هفته گذشته آلوده‌ترین شهر کشور و شاخص آلودگی هوا در استان ما از بقیه نقاط کشور بالاتر بود. حتی پیش از آن هم شاخص آلودگی در قزوین از کلانشهری مثل تهران که همه‌ی سال آلوده است بالاتر بود و این وضعیت باعث نارضایتی بعضی شهروندان شده است.
*
مجتبی 35 ساله می‌گوید: «مادربزرگ من مدتی میهمان ما بود. از شانس بد ما این میهمانی مصادف شده بود با آلوده‌ترین روزهای قزوین. یک شب تا صبح آنقدر مادربزرگم سرفه کرد که تا صبح نخوابید. ما هم از نگرانی خوابمان نبرد. چون مادربزرگم بیماری قلبی دارد و نگران بودیم که سرفه‌های زیاد به قلبش فشار بیاورد. شب بعد دوباره از سر غروب سرفه‌ها شروع شد و مادرم با اورژانس تماس گرفت. آن‌ها هم بعد از اینکه شرح وضعیت گرفتند تشخیص دادند که حال مادربزرگم اورژانسی نیست و تشخیص دادند که نیایند. ما ماندیم و مادربزرگم و مشکلات تنفسی و قلبی. صبح روز بعد مادربزرگم اما از قزوین رفت و گفت دیگر برنمی‌گردد. بار آخرش بود که به این شهر آمده است و اگر ما خواستیم ببینیمش ما باید برویم روستایشان. جالب این بود که وقتی رسیده بود به روستا همان شب اول توانسته بود خوب بخوابد و کاملا مشخص بود که چقدر آلودگی هوا اینجا زیاد است.»
*
اما بعضی علت اصلی آلودگی هوا را چیز دیگری می‌دانند؛ سوزاندن مازوت در نیروگاه شهیدرجایی قزوین.
مشکلات آلودگی هوا تنها برای میانسالان نیست و حتی جوانان هم از آن رنج می‌برند. سعیده 29 ساله می‌گوید: «من یک ماه پیش سرماخوردم و بعد از سه روز همه علائمم خوب شد به جز سرفه کردن.» او ادامه می‌دهد: «تا همین امروز هم سرفه کردن من خوب نشده. اولش فکر کردیم کروناست که ریه را درگیر کرده اما وقتی به دکتر رفتیم و بعد از عکسبرداری از قفسه سینه متوجه شدیم بیماری من آنفولانزا بوده، نه کرونا و تعجبمان بیشتر شد. تا اینکه دکتر تشخیص داد که سرفه‌هایم به خاطر آلودگی هواست.» او توضیح می‌دهد: «زندگی‌ام مختل شده. من که اصلا نمی‌توانستم در خانه بمانم اما حالا حتی در کارم هم دورکار شده‌ام و از خانه پایم را بیرون نمی‌گذارم. حسرت یک بیرون رفتن با دوستانم به دلم مانده و بعضی روزها واقعا بی‌قرار می‌شوم. نمی‌دانم کی قرار است مازوت سوزی تمام شود؟ حتما بعد از اینکه عمر ما تمام شد!»
مهری زن خانه‌داری است که او هم از این وضعیت شکایت دارد: «بچه‌های من که مدام بیرون از خانه می‌روند و سرکارند خیلی نگرانم می‌کنند. هر روز بارهنگ و عسل و آویشن درست می‌کنم. یک ساعت گلویشان آرام می‌شود و دوباره شروع به سرفه می‌کنند. نگرانی آن‌ها از یک طرف و خودم هم که خانه برایم قفس شده از طرف دیگر.»
او توضیح می‌دهد: «یک پارک کوچک نزدیک خانه ما هست که معمولا عصرهای فصل‌های گرم با خانم‌های همسایه آنجا می‌نشینیم و در فصل‌های سرد اطرافش قدم می‌زنیم. ما در این سن و سال تفریحمان همین است که الان آن همصحبتی و همنشینی را هم نمی‌توانیم داشته باشیم. به خاطر هوای آلوده همه‌مان در خانه حبس شدیم و هرکداممان با فکر و خیالاتمان درگیریم.»
*
مساله‌ای که نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند این موضوع است که تاکنون در واکنش به نارضایتی‌ها و برای بهبود وضعیت سلامتی جامعه تدبیر خاصی اندیشیده نشده است و به نظر می‌رسد نارضایتی عموم جامعه اهمیت چندانی ندارد. نگرانی برای کودکان و سالمندان در این میان از همه بیشتر است و گروه‌های سنی حساس در این اوضاع نابسامانِ یورش گرد و غبار بر روی ریه بیشتر در معرض خطرند و انگار آمار فوت سالانه 45 هزار ایرانی در اثر آلودگی هوا حتی باعث نمی‌شود مسئولان ککشان هم بگزد!