رونق اقتصاد با حمل و نقل مدرن

وحید حاج‌سعیدی

در دنیای صنعتی امروز حمل و نقل استاندارد و دارای مختصات جهانی، یکی از شاخص‌های مهم و قابل اعتنای توسعه یافتگی محسوب می‌شود و نقش مهمی در ایجاد تراز مثبت شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی دارد. حمل و نقل اصولی و منسجم عوامل تولید را در شبکه پیچیده‌ای از روابط بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به هم به گونه‌ای ساختارمند پیوند می‌دهد تا کالا یا محصول تولید شده در کوتاه‌ترین زمان و با بهترین کیفیت به دست مصرف‌کننده برسد.

حمل و نقل یکی از شاخص‌های برقراری عدالت و توزیع رفاه و ثروت نیز محسوب می‌شود و کلیدی حیاتی و استراتژیک در توسعه یک کشور است. چرا که بهبود حمل و نقل عمومی علاوه بر تقویت رشد اقتصادی کشور، بر کیفیت زندگی ساکنان مناطق کمتر برخوردار نیز تاثیرات مطلوبی دارد و فاصله این شهرها تا مرکز مانعی برای عدم دریافت خدمات و محصولات محسوب نمی‌شود.

از سویی حمل و نقل منظم و دسترسی سریع تاثیر عمده‌ای بر فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌ها و کارخانجات دارد. بسیاری از مشاغل و صنایع به حمل و نقل کارآمد و سریع نیاز دارند تا بتوانند مواد اولیه و محصولات را تحویل و تهیه کنند و سرمایه‌گذاری‌های پایداری را حفظ کنند که می‌تواند درآمد ایجاد کند. رشد اقتصادی متکی به دسترسی به حمل و نقل قابل اعتماد و موثر است که گسترش تجارت را در طیف وسیع‌تری از سهامداران ممکن می‌سازد. حمل و نقل فرصت‌های زیادی را در بخش اشتغال ارائه می‌دهد.

به همین اعتبار بخش حمل و نقل به صورت کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت بر شاخص‌های اصلی اقتصاد کشور مانند تولید کل، تولید در بخش‌های اقتصادی، اشتغال کل، اشتغال در بخش‌های اقتصادی، قیمت در بخش‌های مختلف اقتصادی و شاخص هزینه‌های زندگی اثر مستقیم می‌گذارد.

شایان ذکر است که آنچه به مسائل حمل و نقل اهمیت می‌بخشد نقش جامع و قاطع آن در کلیه سطوح زندگی است. مطالعات انجام شده توسط بانک جهانی تاکید دارد که بخش حمل و نقل با هموار کردن امر مبادله و تجارت، موجبات رشد را هم در سطح ملی و هم در سطح جهانی فراهم می‌آورد و زمینه‌های امکان دسترسی به رفاه و تسهیلات ملی را افزایش می‌دهد. از هنگامی که انسان از ابزار و ادوات سنگی و فلزی در فرآیند تولید استفاده کرد، دستاوردهایش بیشتر شد و محصول بیشتری بدست آورد. با افزایش تولید و پیچیده‌تر شدن آن، تقسیم کار به وجود آمد و عواملی چون پراکندگی جمعیت و افزایش تدریجی آن، تسلط و دست‌یازی به زمین‌های قابل کشت دور و نزدیک، پیدایش تدریجی مراکز مختلف تولید که نتیجه آن افزایش برخی از محصولات نسبت به نیاز جمعیت مراکز تولید بود، سبب شد که افراد به فکر مبادله اضافه تولید مراکز خود بیفتند که در این صورت حمل و نقل نقش و جایگاهی ویژه پیدا کرد.

با این حال باید امیدوار بود توسعه حمل و نقل پایدار به گونه‌ای باشد که کمترین آسیب را برای محیط زیست داشته باشد و از همه مهمتر اینکه سهولت در حمل و نقل مانعی برای توسعه و پیشرفت مناطق کمتر برخوردار نشود!