روستای «شکرناب نگین» استان قزوین
- شناسه خبر: 25726
- تاریخ و زمان ارسال: 13 آذر 1402 ساعت 07:45
- بازدید :
رومینا اسماعیلی پور
روی تابلوی ورودی با حروف کمرنگی نوشته شده است: به روستای تاریخی شکرناب خوش آمدید.
پایین این سطر، اماکن تاریخی و جاذبههای گردشگری روستا ذکر شده است:
امامزاده علی آثار دوره سلجوقیان و اوین اثر ملی شهرستان آبیک، تپهی باستانی از آثار دورهی قبل از اسلام بیش از ۱۶۰۰ سال پیش، آب انبار تاریخی روستا با بیش از ۷۰۰ سال قدمت، حمام خزینهای روستا با ۷۰۰ سال قدمت، آبشارهای مگسدره و شیخآرا، چشمههای طبیعی وسط روستا و کهریز آب، قنات قدیمی روستا با قدمت ۵۰۰ ساله، مجموعه باغهای دهباغ، درخت کهنسال طوبی به ثبت رسیده توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان…
از تابلوی ورودی روستا که میگذرم وارد پیچ و خم مسیری میشوم که به روستا میرسد. پشت تپههای خمیده و کوچک و کوههایی که جادهای آسفالتی از وسط دل آنها راه عبور را برای رهگذران هموار کرده است، به جادههایی فکر میکنم که دو دنیای شهری و روستایی، مدرن و قدیمی را به هم متصل میکنند و کوههایی که برای این اتصال ذره ذرهی وجودشان را از دست میدهند.
از دور درختهای نارنجیپوش را نشسته بر دامنهی کوههای سر به فلک کشیده میبینم که لباس پاییزی بر تن کرده و به استقبال رهگذران میآیند.
اما بیش از هرچیز گنبد مخروطی شکل آجری که گویی به خوابی چندصدساله فرو رفته باشد در میان درختانی که هنوز زندهاند و نفس میکشند نظرم را جلب میکند. نزدیکتر که میشوم قبرستانی را میبینم که دورتا دور امامزاده را فرا گرفته است و تازه پی میبرم که انگار این بنا همچنان زنده است و نفس میکشد و این ما هستیم که همراه غبار زمان به نیستی و خوابی ابدی فرو میرویم.
تپهای با قدمت ۱۶۰۰ سال
پیش از اینکه وارد محوطه اصلی امامزاده شوم، گشتی اطراف آن میزنم.
درست روبروی امامزاده، تپهای در میان زمین هموار جلب توجه میکند.
درختهای خشکیدهای که با فاصله از هم روی تپه روییدهاند و علفهای هرزی که سرتاسر تپه را با پوشش زرد رنگ خود فرا گرفتهاند.
از عمر این تپه ۱۶۰۰ سال میگذرد. یکی از باستانشناسان برایم تعریف میکند که این مکان در گذشته مقبره یکی از اشخاص مهم بوده است و بنا بر آیین تدفین مرسوم در آن دوران، گنجینههای قابل توجهی همراه مرده داخل تپه دفن شده است.
طبق گفتههای این باستانشناس درب ورودی مقبرههای تاریخی رو به طلوع خورشید ساخته شده است. به تپه نگاهی میاندازم. قسمت شرقی آن کمی نشست کرده است و هموارتر از سایر نقاط تپه به نظر میرسد و حدس میزنم باید همان درب برای ورود به مقبره بوده باشد.
طبق اسناد ثبت شده در میراث فرهنگی در جای جای این اثر تاریخی میتوان حفاریهای غیرمجاز را مشاهده کرد. سفالهایی که در طی حفاریهای مجاز و تحت نظر میراث فرهنگی به دست آمده است دارای نقوشیست که به صورت خطوط کندهکاری شده و مورب برای تزئین سفالها ایجاد شده است.
اطراف تپه گشتی میزنم. همچنان سفالهای تکهتکه شده، زیرعلفهای هرز در عمق کمی از خاک به چشم میخورد. در اسناد و اطلاعات میراث فرهنگی دنبال اطلاعات بیشتری از این تپه که جز آثار ملی ثبت شده است، میگردم. در کمال تعجب هیچگونه اطلاعات دیگری از گذشته این تپه که مربوط به دوران تاریخی میشود به چشم نمیخورد.
قبرستان تاریخی شکرناب
در مسیر ورود به امامزاده قبرستانی است متعلق به دوران معاصر که از هر طرف امامزاده را محاصره کرده است.
تکهسنگهای کوچکی با نقوش برجسته که در لایههای نازکی از خاک مدفون شدهاند و گهگاهی تنها بخشی از آنها قابل رویت است، توجهم راه جلب میکند.
ریشه گیاهان و خاک را کنار میزنم. با خطوط برجسته، نام کاظم کربلایی همراه مهر و تسبیح روی سنگ قبر حک شده است. تاریخ وفات ۱۲۶۸ نوشته شده است. کمی بیشتر که دقت میکنم سرتاسر قبرستان از قبرهای کوچک قدیمی مدفون شده مییابم.
روی بیشتر این سنگها مهر و تسبیح حک شده است که از مسلمان بودن و ایمان بسیار متوفی خبر میدهد.
تاریخ بعضی از این سنگ قبرها حتی به پیش از ۱۲۰۰ شمسی تعلق دارد.
یکی دیگر از موارد عجیب، وجود سنگ چینهایی به شکل قبر است که وسعت بزرگتری نسبت به سنگهای متعلق به سال ۱۲۰۰ شمسی دارد و همچنان دست نخورده و سالم باقی مانده است.
این سنگ چینها به گمان یکی از باستانشناسان به اوایل دوره اسلامی تعلق دارد و حتی گمان میرود قبرهای مسلمانان و غیرمسلمانان در این منطقه با هم ترکیب شده است و نمیتوان به طور دقیق تعیین کرد که این قبرها متعلق به چه اقوامی بوده است.
امامزاده علی، میراثی از دوره سلجوقیان
امامزاده علی که اهالی آن را فرزند عونبنعلی و نوه حضرت علی(ع) میدانند در ۱۰ کیلومتری شکرناب واقع است. ساختمان امامزاده در حال حاضر به ۲ قسمت تقسیم میشود. اول بنای قدیمیتر که عبارت از حرم امامزاده است و دیگری شبستانی با سردر ورودی که قسمت جدیدتر بنا بشمار میرود. بنای حرم دارای طرح ۸ ضلعی است که طول هر ضلع آن به ۲ متر میرسد.
در نمای خارجی بنا روی جرزهای هشتگانه، طاقنماهایی قابسازی شده است. قوس بالای طاقنماها به صورت ۵ و۳ است یک در میان در وسط هر یک از اضلاع، پنجرهای به صورت مستطیل جاسازی شده و در زیر تیز قوسهای هشتگانه، یک طرح هندسی تزیینی به کمک آجرکاری ایجاد شده است. در بالای هر یک از جرزها و در نتیجه در بالاترین حد هشت ضلعی به کمک آجر کاری هنرمندانهای، قطاربندی دندانه دندانهای به وجود آمده است.
داخل امامزاده دو پنجره قرار دارد که در اطراف آنها شیشههای رنگی بکار بردهاند.
کف امامزاده با کاشیهای کفپوش معروف ابروباد دوره قاجار پوشیده شده است. در میان حرم، ضریح چوبی قرار دارد که مرقد امامزاده را در میان گرفته است. در بالای سردر ورودی حرم امامزاده بر روی سنگی، کتیبهای وجود دارد که تاریخ بنای بقعه را سال ۸۸۴ هجری تعیین کرده است.
نام سازنده در کتیبه مزبور، درویش نورالدین ذکرشده است.
در جنب راست امامزاده تالار طویلی ساخته شده است که دارای طرح هندسی کامل و مشخصی نیست. چنان که پساز عبور از سردر این تالار وارد محوطهای چهارگوش میشویم که در دو سوی آن سکو قرار دارد.
بعد از این محوطه دو پایه قطور به طرف داخل بنا پیشآمده سپس محوطه مستطیل شکلی که طول آن تقریباً ۲ برابر طول قسمت اول است قرار گرفته. در ضلع سمت راست این محوطه فرورفتگی به صورت یک شاهنشین به وجود آمده و در نتیجه محوطهای ۸ ضلعی ایجاد شده است.
در برابر شاهنشین مزبور درگاهی قرار دارد که با پایین رفتن از ۲ پله به مقابل درب حرم امامزاده میرسم. این تنها راه ورود به امامزاده است و درب سابق نیز در اصلی امامزاده در همین محل قرار داشته چنان که کتیبه ساختمان بنا نیز در بالای آن قرار دارد. با مشاهده کلیه قسمتهای بنا متوجه میشوم که این تالار دیر زمانی بعد به بنای امامزاده افزوده شده است.
از امامزاده خارج میشوم. دورتا دور روستا توسط کوهستان احاطه شده است. نوک قله یکی از این کوهها که توسط دستسازههای انسانی شکل متمایزی از کوههای پیرامون خود گرفته است به زعم دکتر پرویز ورجاوند که در کتاب سرزمین قزوین ذکر کرده است؛ این نشانه متعلق به بقایای قلعهای باستانی است. وجود بناهای ویرانه سنگی خبر از یک قرارگاه یا قلعه نظامی در ادوار گذشته میدهد. متاسفانه در این منطقه دزدان عتیقه دست به کاوشهای غیرمجاز زدهاند و آثار مزبور را به طور کلی از بین بردهاند.
با وجود بناهای تاریخی بسیار که دارای قدمتی پیش از دوران اسلامی هستند انتظار میرود این روستا به یکی از مناطق مهم جذب گردشگری استان تبدیل شود.
حال آنکه آثار تاریخی توسط سودجویان و یابندگان گنج به اغما رفته و بناهای تاریخی نیز در برخورد با این غارتها دچار آسیب جدی شدهاند.
سنگقبرها و تپههای باستانیای که در بخش اطلاعات درج شده در اسناد و کتابهای تاریخی تنها به حفاریهای غیرمجاز آن اشاره شده است و تاریخچه و سرگذشت آنها در هالهای از ابهام فرو رفته است.
