دو بانوی شجاع و جنگ‌آور ایران باستان

تدوین و نگارش: ا. امیر دیوانی

یوتاب

«یوتاب» سردار زن ایرانی  که خواهر «آریو برزن»، سردار نامور ارتش داریوش سوم بوده است. او در نبرد با اسکندر گجستک همراه آریو برزن، فرماندهی بخشی از لشکریان را بر عهده داشته است. وی در کوه‌های بختیاری، راه عبور را بر اسکندر بست. اما ایرانی دیگر راهنمایی کرد تا از مسیر دیگری به ایران یورش برد.

از «یوتاب» به عنوان شاه آترو پانکان (آذربایجان) در 20 سال پیش از میلاد تا ۲۰ سال پس از میلاد هم یاد شده است. با این همه، نیز آریو برزن و هم یوتاب در راه وطن کشته شدند و نامی جاوید از خود به یادگار گذاشتند.

آتوسا

«آتوسا» در لغت به معنای خوش‌اندام است. همچنین مفهوم قدرت و توانمندی را نیز دارد. آتوسا (۵۵۰ – ۴۷۵ قبل از میلاد) از ملکه‌های ایران و در زمره برجسته‌ترین زنان در تاریخ باستانی این سرزمین شمرده می‌شود. وی دختر کوروش کبیر و کاساندان، خواهر کمبوجیه و همسر دو پادشاه هخامنشی و مادر خشایارشاه بود. آتوسا بانویی زیبا، شاعر و نیز ادیب بود و به نوجوانان پارسی، درس ادبیات می‌داد و به سبب خرد و اندیشه‌ی نیکویش، داریوش با وی در مسایل مملکتی و سرنوشت‌ساز رایزنی می‌کرد و همچنین کاملا مورد اعتماد بود. اگر داریوش به منطقه‌ای لشکر می‌کشید، شورای سلطنت برای اداره‌ی امور کشور تشکیل می‌شد و رئیس و مقام ارشد در رأس شورای سلطنت آتوسا بود. هردوت در مورد زندگی سیاسی وی می‌گوید: «آتوسا از قدرت فوق‌العاده‌ای برخوردار و علاقه‌مند بود که در نبردگاه نیز دوشادوش همسرش باشد.

وی پیوسته مشاور فکری داریوش بوده و چندین نبرد را شخصاً فرماندهی کرده و یا با نقشه‌های جنگی وی انجام یافته است. از تاریخ جانسپاری‌اش اطلاعی در دست نیست، جز این که تا زمان بازگشت خشایار از جنگ یونان زنده بوده است. احتمالا قبر او در کنار آرامگاه داریوش در نقش رستم می‌باشد.