دهیاران؛ یاران بدون یار
- شناسه خبر: 16733
- تاریخ و زمان ارسال: 27 تیر 1402 ساعت 08:00
- بازدید :

شاهد ضعف و خلأ مدیریت روستایی بودیم
دهیار روستای شترک در گفتوگو با خبرنگار ولایت با اشاره به روند شکلگیری دهیاریها گفت: با توجه به تغییر و تحولات مدیریت روستایی در سالهای قبل و بعد از انقلاب در اغلب مواقع شاهد ضعف و خلأ مدیریتی روستایی بودیم، هر چند تشکیل شوراهای روستا گام مثبتی به سمت جلب مشارکت بیشتر روستاییان در توسعه روستایی بوده، اما به لحاظ قانونی این شوراها نهادی تصمیمگیرنده و غیراجرایی است.
حسین نجفی اضافه کرد: از طرفی بسیاری از سازمانها و دستگاههای اجرایی در سطح روستا بدون هماهنگی با یکدیگر اقدام به فعالیت میکردند که اثرات و پیامدهای آن بر پیکره فیزیکی روستا و ابعاد اجتماعی و اقتصادی به لحاظ اتلاف نیروی انسانی و هزینههای غیرضروری قابل مشاهده و به همین جهات بود که دهیاریها شکل گرفتند.
وی ادامه داد: دهیاریها بازوی اجرایی شورای روستایی در نظام مدیریت روستایی هستند و اجرای سیاستهای کلی دولت در سطح روستاها، جلب مشارکت جامعه در اجرای طرحهای توسعه روستایی در ابعاد مختلف اقتصادی و عمرانی و تسهیل در اجرای طرح هادی از جمله برکات شکلگیری دهیاریها به عنوان نهاد عمومی غیردولتی بوده است.
نجفی با بیان اینکه دهیاریها با چالشها و مسائل قانونی بسیاری روبهرو هستند، گفت: مسائل حقوقی و شغلی، مسائل مرتبط با مردم و شوراها و مسائلی که دهیاران در ارتباط با دستگاههای مدیریتی و اجرایی مانند بخشداری و فرمانداری در سطح روستاها دارند، 3 دسته مسائل و مشکلات اصلی کاری دهیاران به شمار میآیند.
100 درصد دهیاران امنیت شغلی ندارند
این دهیار با انتقاد از عدم تضمین ثبات شغلی، ناکارآمدی روش بیمه کردن دهیاران پارهوقت را از جمله مشکلات بزرگ دهیاران دانست و تصریح کرد: 100 درصد دهیاران ما در بحث امنیت شغلی واقعا مشکل دارند. اگر امکان استخدام دهیاران نیست، میشود از تجربیات این دهیاریها در شهرداریها استفاده کرد.
وی افزود: دهیار پارهوقت معنا و مفهومی ندارد؛ مگر میشود کسی که در یکروز در روستا دهیار است، روزهای دیگر درگیر نباشد؟ مگر میشود تلفنی که از بخشداری و استانداری به او زده میشود را جواب ندهد؟ مگه میشود جلسه خارج از وقت اداری را نرود؟ بنابراین روش درجهبندی دهیاران به دهیاران تماموقت و پارهوقت ناکارآمد است و دهیار پارهوقت نامفهوم است.
استقلال دهیاریها مخدوش شد
نجفی همچنین مخدوش کردن استقلال و خودکفایی دهیاریها را انتقاد کرد و گفت: در ضمن شاهد این هستیم که در هیاتهای انطباق بخشداری و فرمانداری، مصوبات شوراهای روستایی را رد میکنند و بنیاد مسکن در مدیریت روستاها دخالت میکند.
وی ادامه داد: در ضمن مشکلات زیرساختی سامانه «ستاد» (سامانه تدارکات دولت) موجب رسوب اعتبارات در حساب دهیاریها شده است. در ضمن شاهد اعمال سلیقه مسئولان مالی دستگاههای اجرایی در پرداخت حقوق دهیاران هستیم.
تامین امنیت شغلی، حداقلیترین کار برای دهیاران است
اما بخشدار بشاریات هم در رابطه با مشکلات دهیاران و دهیاریها به ولایت گفت: در دولت سیزدهم توجه و عنایت ویژه به مناطق کمتر توسعه یافته و روستایی است و شاهد مثال بنده هم سفرهای شخص رئیس جمهور در استانها میباشد و همیشه یکی از مقاصد ایشان حضور در روستاها و نشستن پای دردودل روستاییان و مدیران روستاها بوده است.
سیدمحسن موسویپور اضافه کرد: در بخش بشاریات آبیک روستایی به نام دبیران داریم که در 44 سال گذشته حتی یک وجب آسفالت به خود ندیده بود و با پیگیریهایی که صورت گرفت و ارزش افزوده خوبی برای روستاها تامین شد، حدود 70 تا 80 درصد کوچهها و معابر این روستا آسفالت شده و شاهد رضایتمندی مردم هستیم و در این روستاها کلنگ مدرسه دوکلاسه زمین زده شد که تا سال تحصیلی جدید به بهرهبرداری میرسد.
وی با بیان اینکه دهیاران نماینده دولت در هر دهستان محسوب میشوند، گفت: باید امنیت شغلی دهیاران را تامین کنیم، چرا که دهیار بعد از 15 تا 16 سال خدمت کردن و در حالیکه 40 تا 50 ساله است، اگر شورای روستا برکنارش کند، جای دیگر نمیتواند مشغول بهکار شود. بنابراین تامین امنیت شغلی، حداقلیترین کاری است که میتوانیم برای دهیاران انجام دهیم.
بخشدار بشاریات در ادامه صحبتهایش با اشاره به مشکلات توسعه عمرانی روستاها تصریح کرد: باید هزینه تغییرکاربری زمین و الحاق به بافت روستاها در قالب اجرای طرح هادی کاهش یابد. اگر معتقدیم که باید مهاجرت معکوس به روستاها داشته باشیم، باید زمینه و مقدماتش را به نحو شایستهای فراهم کنیم. یکی از این مقدمات کاهش هزینه تغییر کاربری زمینها در بنیاد مسکن است.
سازوکاری برای حمایت از دهیاران در حوزه مالکیت زمین نیست
موسویپور با انتقاد از اجرای ناقص حفاری توسط شرکتهای خدماترسان از جمله آب، برق و گاز به روستاها، افزود: دهیار یا بخشدار چارهای ندارد که به دستگاههای خدماترسان اجازه حفاری بدهد و این هزینه را دهیاریها تقبل میکنند و این یک هزینه سنگین و هنگفتی را به دوش روستاییان میگذارد. بنابراین از این دستگاههای مذبور میخواهیم که خدماتشان را به طور کامل انجام دهند.
وی با اشاره به افزایش بالای قیمت زمین در روستاها ادامه داد: امروز عمده مشکل روستاها بحث مالکیت زمین است و ترکش این مشکل به دهیاران میخورد و در نهایت هیچ سازوکاری برای صیانت از دهیاران در برابر چالشهای مالکیت زمین نداریم. بنابراین دهیاری باید مشاوره حقوقی داشته باشد که این مشاوره به درد قراردادهای دهیاریها و موضوعات مالی هم میخورد.
بخشدار بشاریات بر لزوم تعیینتکلیف طرح هادی در روستاهای زیر 20 خانوار تاکید کرد و گفت: قانون گفته که چنین روستاهایی هم میتوانند طرح هادی داشته باشند، اما تحقق این موضوع نیاز به عنایت ویژه معاونت عمرانی استانداری دارد، چرا که اگر طرح هادی روستایی نباشد، در آن روستا ساختوسازهای غیرمجاز را شاهد هستیم.
90 درصد دهیاران قزوین پارهوقت هستند
مدیرکل روستایی استانداری قزوین هم با اشاره به فعالیت 680 دهیار در استان قزوین گفت: بین 10 تا 11 درصد دهیاریها دائمی بوده و ویژه روستاهای بالای هزار نفر جمعیت استان قزوین هستند و نزدیک به 90 درصد روستاها هم دهیار پارهوقت دارند. در ضمن 52 دهیاری هم در سال 1401 اضافه شده است.
لیلا غریب با اشاره به وظایف 48گانه دهیاران اضافه کرد: 80 ناظر مالی و فنی در بخشداریها بر کار دهیاران نظارت میکنند و تصمیم داریم امسال هم 150 ناظر فنی و مالی جدید جذب کنیم. سال قبل بنیاد مسکن 700 هزار متر مربع از معابر روستایی را آسفالت کرد و کارهای عمرانی در روستاهای استان قزوین 52 درصد رشد داشت.
تشکیل کارگروه بهبود نظام حکمرانی روستایی در قزوین
معاون عمرانی استاندار قزوین هم در گفتوگو با ولایت با بیان اینکه جامعیت وظایف دهیاران لزوم آموزش مستمر آنها را بیشتر عیان میکند، گفت: جامعیت اقدامات دهیاران موضوع آموزش را مهم میکند و دهیار باید همواره آموزش را رکن اصلی کارش ببیند. چون حوزههای مسئولیتی دهیاران اینقدر متنوع است که هیچکس در همه این تخصصها فرد جامعی نیست.
مهدی رجحانی اضافه کرد: دهیاران باید در نظام حکمرانی روستایی اولویتبندی داشته باشند، چون مشکلات روستاها خیلیزیاد و متنوع است و اگر دهیار اولویتبندی نداشته باشد، نمیتواند موثر عمل کند. طبیعتا توان هر فردی محدود است و این توانمندی را باید صرف امور مهم کند.
وی ادامه داد: مهمترین کار دهیاران باید توسعه اقتصاد روستایی باشد و آموزشها و فعالیتهایشان باید حول توسعه اقتصادی روستا شکل بگیرد. اگر اقتصاد روستا درست شود، بسیاری از مسائل کنار آن ناخودآگاه حل میشود.
رجحانی با ذکر اینکه دهیاران در حل معضلات کشور فرد مهمی هستند و نباید خود را دستکم بگیرند، تصریح کرد: روستا و نهاد روستایی و جامعه روستایی هم از ارکان جامعه ماست که اگر در روستا کارها درست انجام شود، بسیاری از مشکلات در شهرها و مراکز استانها به وجود نمیآید. خیلی از مشکلاتی که در شهرهای بزرگ میخواهیم با مُسکن درمان کنیم، اگر کارکردهای روستایی درست انجام میشد، اصلا به وجود نمیآمد.
معاون استاندار قزوین با تاکید بر لزوم اشتراک تجربههای دهیاران موفق گفت: دهیاران باید در عملکرد خود خلاق و نوآور باشند و کارهای جدید کنند و از انجام کارهایی که تاکنون صورت نگرفته، نترسند. مرکز دنیای شما، روستای شماست و حوزه حکمرانی و حکومتداری دهیاران، روستاست پس باید تلاش کنید افراد شوراهای روستا افراد دغدغهمندی باشند تا روستاها ارتقا پیدا کنند.
رجحانی از تشکیل کارگروه بهبود نظام حکمرانی روستایی خبر داد و افزود: 5 دهیار به نمایندگی از بقیه دهیارها و 3 بخشدار به نمایندگی از بخش روستایی عضو این کارگروه میشوند و قرار است در این کارگروه مشکلات روستاها را با اولویتبندی احصا و حل کنیم. این کارگروه ویژه، هفتهای یکجلسه تشکیل میدهد تا موضوعات دهیاریها برطرف شود.
لزوم توسعه مدیریتی در دهیاریها
با این همه به نظر میرسد که مشکلات دهیاریها با توجه به عدم تمرکز و دقت رسانهها بر روی این مشکلات، سالها مطرحنشده و خاکخورده باقی مانده است و در این حوزه معاونت عمرانی استانداری قزوین باید برای توسعه مدیریتی در دهیاریها نقش جدیتری ایفا کند و همهچیز محدود به فضای قبل از انتخابات نباشد.