خوشمزه‌ی مضر
- شناسه خبر: 12852
- تاریخ و زمان ارسال: 25 اردیبهشت 1402 ساعت 08:00
- بازدید : 77
نفیسه کلهر
مطالعه جدیدی نشان می‌دهد که مصرف بیش از حد سیب‌زمینی سرخ‌شده و سایر غذاهای سرخ‌کردنی ممکن است منجر به اختلال، اضطراب و افسردگی در افراد شود.
سال‌های آخر دهه هشتاد را خوب یادم هست که ابتدای یکی از خیابان‌های پرتردد شهر، چند مغاره در کنار هم بودند که همه، عمده‌ی فروششان سیب‌زمینی سرخ شده بود. بسته‌های سیب‌زمینی پوست کنده و خرد شده را حاضری می‌خریدند و در سبدهای توری مخصوص می‌ریختند و سبد را در یک ظرف پر از روغن داغ در حال حرارت دیدن می‌انداختند و چند ثانیه بعد بیرون می‌آوردند. سیب‌زمینی‌ها بلافاصله سرخ می‌شدند و بعد هم مشتری بدون اینکه بپرسد این روغن چند روز است که عوض نشده؟! از مخزن‌های روی میز، سیب‌زمینی را پر از سس می‌کرد و با لذت می‌خورد.
این مکان برای من و دوستم که آن روزها دانشجو بودم جایی بود که می‌شد سیب‌زمینی را به عنوان یک وعده اصلی غذا خورد.
مغازه اغلب پر از جوانان بود ولی مشتری از همه سنین داشت. گاهی پیش می‌آمد که مغازه‌ها پر بودند و مردم روی میزهایی می‌نشستند که بیرون مغازه چیده شده بود و یا حتی سیب‌زمینی را با خود به داخل ماشین می‌بردند و آنجا می‌خوردند.
هیچ‌کس نمی‌پرسید آیا مصرف این همه سرخ کردنی ضرری ندارد؟ و یا در آینده مشکلی ایجاد نخواهد کرد؟
سیب زمینی سرخ شده
منیر و مادرش از جمله کسانی هستند که مصرف سیب‌زمینی سرخ کرده‌شان بالاست. مادرش با خنده می‌گوید: «والا همین که غروب می‌شه و ما به فکر شام می‌افتیم اول منیر می‌گه من پاشم سیب‌زمینی سرخ کنم. یعنی هر غذایی داشته باشیم کنارش باید سیب‌زمینی سرخ شده هم باشد. هم خوش خوراک است هم بچه‌ها راضی هستند».
منیر توضیح می‌دهد: «ما خیلی سیب‌زمینی دوست داریم. آن هم باید حتما سرخ شده باشد و خب چون خودمان در خانه درست می‌کنیم سالم‌تر هم هست.» می‌پرسم چطور؟ و او برایم اینطور تعریف می‌کند: «خب بیرون معمولا روغن سرخ کردنی مناسبی استفاده نمی‌شود و یک روغن را چندین بار استفاده می‌کنند. چون برایشان نمی‌صرفد ولی ما در خانه یک روغن را فقط یک بار استفاده می‌کنیم و از نظر بهداشت و تمیزی هم خب قطعا در خانه بیشتر حواسمان هست. بیشتر رستوران‌ها به بهداشت و تمیزی در حدی که ما اهمیت می‌دهیم اهمیت نمی‌دهند».
این در حالی است که در مطلبی که خبر آنلاین منتشر کرده است اشاره شده که محققان به ماده‌ای به نام «آکریل آمید» به عنوان علت اصلی ارتباط بین مصرف غذاهای سرخ‌شده و افسردگی و اضطراب اشاره کردند. طبق گفته سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، آکریل آمید طی فرایند پخت در دمای بالا مانند سرخ کردن یا برشته کردن ایجاد می‌شود و آسیب و زیان مواد غذایی سرخ شده تنها در رعایت یا عدم رعایت بهداشت آن نیست.
غذاهای ایرانی و سرخ کردنی
آنطور که «خبرآنلاین» در مطلبی نوشته است: تحقیقات جدید حاکی از آن است که سیب‌زمینی سرخ‌شده و دیگر غذاهای مشابه آن، سلامت روان ما را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.
در مقایسه با سایر فست‌فودها، سیب‌زمینی سرخ‌شده یکی از راحت‌ترین و محبوب‌ترین غذاها از لحاظ طعم و فرایند آماده‌سازی است که خوش‌طعم و کم‌هزینه به نظر می‌رسد. طبق تحقیقات جدید، مصرف منظم سیب‌زمینی سرخ‌شده می‌تواند روی مصرف‌کنندگان آن تأثیرات منفی بگذارد. در مطالعه منتشرشده در مجله علمی PNAS، داده‌های بیش از ۱۴۰هزار شرکت‌کننده طی ۱۱ سال نشان می‌دهد که ارتباط واضحی بین مصرف زیاد غذاهای سرخ‌شده (به خصوص سیب‌زمینی) و خطر افسردگی و اضطراب وجود دارد.
یافته‌ها نشان می‌دهد که خوردن مکرر غذاهای سرخ‌شده با افزایش ۱۲ درصدی اختلال اضطراب و افزایش ۷ درصدی خطر ابتلا به افسردگی مرتبط است. این ارتباط در مردان و نوجوانان قوی‌تر است. این نتایج، بر اهمیت کاهش مصرف غذاهای سرخ‌شده به منظور ارتقای سلامت روان تاکید می‌کند.
منیر اشاره می‌کند: «مشکل سرخ کردنی تنها برای سیب زمینی نیست و اگر ما بخواهیم غذاهای ایرانی اصلی را هم مصرف کنیم سرخ کردنی زیاد دارند. او اشاره می‌کند: «مثلا همین قرمه سبزی که همه جای دنیا برایش سر و دست می‌شکنند می‌دانید که خوشمزگیش با میزان سرخ کردن سبزی‌اش ارتباط مستقیم دارد. یا قیمه نثار غذای اصلی ما قزوینی‌ها موارد زیادی در خورش دارد که اغلبش باید تفت داده و سرخ شود. این موضوع در مورد خورش قیمه هم صادق است که جدا از اینکه سیب‌زمینی سرخ شده باید کنار غذا باشد اما مثل همه غذاهای دیگر باید گوشت با پیاز و ادویه خوب تفت داده شود تا طعم خوبی بگیرد. پس می‌بینید که این سرخ کردن ریشه در فرهنگ ما دارد و اگر واقعا ارتباطی بین افسردگی و اضطراب و سرخ کرده بوده باشد نیاکان ما باید خیلی وقت پیش به خاطر مشکلات روحی منقرض می‌شدند».
نسیم اما سبک زندگی متفاوتی دارد. او که دو فرزند دارد توضیح می‌دهد: «ما همیشه سعی می‌کنیم به خاطر بچه‌ها غذای سالم بخوریم. مثلا نوشابه و چیپس و پفک و اینجور چیزها اصلا نمی‌خوریم در مورد سیب‌زمینی هم چون که برای بچه‌ها مفید است تلاش کردم از وعده غذایی حذف نشود. ولی به جای اینکه مدام سرخ کنم، سیب‌زمینی را روی دم برنج قرار می‌دهم و خیلی هم خوب می‌پزد. یا وقتی به طبیعت می‌رویم در زیر خاکستر آتش می‌گذاریم تا خوب پخته شود. حتی غذاها را هم زیاد سرخ نمی‌کنیم. ممکن است طعم مرغی که من می‌پزم برای بچه‌ها به خوشمزگی مرغ دیگران نباشد اما حداقل خیالم راحت است که سالم است».
از نسیم می‌پرسم که آیا بچه‌ها بهانه غذای خوشمزه‌تر را نمی‌گیرند؟ او می‌گوید: «تا قبل از اینکه جای دیگر غذا بخورند و طعم متفاوت را حس کنند نه آنچنان. ولی گاهی هم که این توقع را دارند من سعی می‌کنم مخلفات غذا مثل سالاد یا دسرهای سالم را زیاد کنم که این مشکل تا حدی حل شود».
*
به طور کلی، به نقل از این گزارش در حالیکه شاید مصرف گه‌گاه غذاهای سرخ‌شده مشکلات عمده‌ای را ایجاد نکند، اما مصرف مکرر آنها ممکن است به طور غیرمستقیم بر سلامت روان تاثیر بگذارد. غذاهای سرخ‌شده معمولا کالری و چربی‌های اشباع‌شده بالایی دارند و می‌توانند منجر به مشکلاتی مانند چاقی، فشار خون و کلسترول بالا شوند؛ این بیماری‌های مزمن نیز ممکن است به نوبه خود سلامت روان ما را تحت‌الشعاع قرار دهند.
و بهتر آن است که مصرف این نوع غذاها را در رژیم روزانه خود کاهش دهیم.
