خرید و فروش وام ازدواج در کف خیابان

گزارش ـ محمد بهرامی: این روزها از برخی پیاده‌روهای شهر که عبور می‌کنید، کف پیاده‌رو آگهی‌هایی را با عنوان خرید وام ازدواج می‌توان دید که اتفاقا تعداد این آگهی‌ها کم هم نیست. با دیدن این آگهی این سوال در ذهن تداعی می‌شود که آیا خرید و فروش وام ازدواج قانونی است؟ و یا اصلا چرا باید کسی وام ازدواجش را بفروشد؟

هر چه که هست اکنون این اتفاق افتاده و عده‌ای مشغول خرید و فروش این نوع وام هستند و جالب اینکه آگهی‌های خرید و فروش آن را در سایت‌های مختلف خرید و فروش از جمله دیوار، شیپور و ترب نیز می‌توان دید این نشان می‌دهد که بازار خوبی در این حوزه وجود دارد که این همه فعال در آن مشغول هستند .

آنطور که از شواهد و قراین پیداست، خرید و فروش وام ازدواج وجهه قانونی ندارد اما عده‌ای بنا به هر دلیلی مایل به دریافت وام خود نیستند و ترجیح می‌دهند که آن را بفروشند.

شرایط دریافت و میزان وام

در سال 1402 به هر یک از زوجین مبلغ ۱۸۰ میلیون تومان تسهیلات ازدواج تعلق می‌گیرد که این مبلغ برای سال آینده افزایش یافته است. به متقاضیانی که سن ازدواج آنها در زوج‌ها زیر ۲۵ سال و در زوجه‌ها زیر ۲۳ سال می‌باشد، مبلغ ۲۲۰ میلیون تومان تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج تعلق می‌گیرد که این ارقام نیز شامل افزایش تا 300 میلیون تومان شده است. کلیه شهروندان ایرانی خارج از کشور که گواهی ازدواج آنـها توسط سفارت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور صادر شده، قادر به ثبت‌نام بوده و گواهی ازدواج آنها که ممهور به مهر کنسولگری ایران در کشور مذکور می‌باشد به عنوان سند ازدواج تلقی می‌گردد. اقرارنامه ازدواج یا هر مدرک مشابه که در سایر ادیان رسمی توسط مراکز اقلیت‌های دینی در داخل کشور مورد تایید قرار گیرد معادل عقدنامه تلقی گردیده و این متقاضیان نیز قادر به ثبت‌نام خواهند بود. دارا بودن کارت ملی (موقت یا دایم) و کدپستی محل سکونت متقاضی، با توجه به امکان اعطای تسهیلات ازدواج به هر ایرانی، چنانچه متقاضی وام ازدواج قبلا از تسهیلات موصوف استفاده نکرده باشد، (باوجود ازدواج دوم یا بیشتر) می‌تواند از تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج بهره‌مند گردد. (توجه: به هر یک از متقاضیان صرفا یک مرتبه تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج تعلق می‌گیرد) به استناد بند قانونی یاد شده، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به زوج‌هایی که تاریخ عقد آنها بعد از ۰۱‏/۰۱‏/۱۳۹۸ می‌باشد و تاکنون وام ازدواج دریافت نکرده‌اند، پرداخت می‌شود.

موسسات خرید و فروش وام

به طور کلی اساس و ساختار کلیه کسب و کارها بر حسب و احتیاجات جامعه هدف شکل می‌گیرد و به تعبیر ساده‌تر؛ نیاز جامعه، شکوفا کننده مشاغلی جهت رفع نیازها می‌باشد.

در سال‌های اخیر موسسات خرید و فروش وام نیز به جهت نیاز موضوع خرید و فروش وام، به نهادی به عنوان تسهیل‌کننده امور انعقاد عقد مربوطه بین اشخاص به وجود آمده‌اند. از این رو خرید و فروش وام در چارچوب عقدی قانونی و شرعی انجام می‌شود و شامل مفادی است که تعهدات و تکلیف هر یک از طرفین عقد را به صراحت تعیین می‌کند. در این بین موسسات خرید و فروش وام به سبب تسهیل امور مربوطه و یاری‌رسانی به طرفین وارد عمل شده‌اند.

ساختار و ساز و کار موسسات خرید و فروش وام به این نحوی طراحی شده است که؛ این موسسات با انعقاد قرارداد با متقاضیان فروش وام و ایجاد پل ارتباطی بین فروشندگان و خریداران وام؛ مناسبات حقوقی در عقد مربوطه را لحاظ نموده و تضمین‌های لازم جهت انجام تعهدات طرفین را اخذ می‌نماید.

این موسسات با انعقاد قرارداد با فروشندگان امتیاز وام که به دلایل مختلفی اقدام به واگذاری امتیاز وام خود به شخص ثالث در ازای میزان مشخصی پول؛ می‌نمایند؛ درصدی را به عنوان کارمزد دریافت می‌نمایند.

پس چنین می‌توانیم عنوان کنیم که موسسات خرید و فروش وام به عنوان ضلع سوم مثلث خرید و فروش وام‌های مسکن، خودرو و … محسوب می‌شوند.

البته متقاضیان بایستی دقت داشته باشند که موسسات مجاز دارای مجوزهای لازم از جانب دستگاه‌های ذیربط ‌باشند و نباید در دام موسسات کلاهبردار و غیرمجاز گرفتار شوند.

وام ازدواج را نخواستیم و فروختیم

یک زوج جوان قزوینی که اقدام به فروش وام ازدواج خود کرده بودند در این باره به خبرنگار ولایت گفتند: واقعیت این است که ما نیاز چندانی به این وام نداشتیم هر چند که شرایط خوبی هم داشت اما بخاطر اینکه زیر بار قسط نرویم ترجیح دادیم آنرا بفروشیم.

آنها اظهار کردند: وضعیت مالی خانواده‌هایمان مناسب است و بابت خانه و ماشین مشکلی نداریم؛ از این رو وام را هم نگرفتیم و برای اینکه امتیاز آن نسوزد و از بین نرود آن را فروختیم.

آنها تصریح کردند: می‌خواستیم آن را به کسی که نیاز دارد بدهیم اما از ترس اینکه مبادا سوءاستفاده‌ای از آن بشود از واگذاری منصرف شده و امتیازش را فروختیم.

مجبورم امتیاز وامم را بفروشم

یک شهروند جوان نیز که نتوانسته وام ازدواج خود را دریافت کند در این باره گفت: با وجود اینکه 8 ماه پیش برای وام ازدواج ثبت‌نام کرده‌ام ولی متاسفانه بخاطر نداشتن ضامن، موفق به دریافت آن نشده‌ام. تاکنون بارها به فکر فروش امتیاز وام افتاده‌ام اما خانواده‌ام مخالفت می‌کنند.

اکبر فلاح ادامه داد: اگر نتوانم ضامن پیدا کنم نهایتا مجبورم که امتیاز وام را بفروشم چون چاره دیگری ندارم.

با خرید وام ازدواج مشکلم حل شد

یک شهروند قزوینی نیز که تاکنون دو وام ازدواج خریده است در این باره گفت: برای اینکه خانه بخرم احتیاج به وام داشتم و از آنجایی که گرفتن وام‌های مسکن دردسرهای زیادی دارد، امتیاز دو وام ازدواج را از یک دفتر خریداری کرده و آنها را اخذ کردم.

وی در پاسخ به قانونی یا غیرقانونی بودن خرید و فروش وام ازدواج نیز گفت: من نمی‌دانم که این کار قانونی است یا غیرقانونی و به این کارها هم کاری ندارم. وقتی کسی اقدام به فروش وام کرده یعنی خریدار هم وجود دارد پس اگر غیرقانونی باشد نباید فروشنده هم وجود داشته باشد.

وی اضافه کرد: غیر قانونی هم اگر باشد مشکل من را به عنوان یک شهروند و کسی که احتیاج به وام داشتم حل کرد. یقینا بقیه هم همین‌گونه هستند که دنبال این وام‌ها می‌روند.

وام ازدواج قابل انتقال نیست

ماده ۱۸۳ قانون مدنی شامل خرید و فروش وام‌ها می‌شود که می‌توان آن را نوعی عقد دانست:

«عقد عبارت است از اینکه دو یا چند نفر در مقابل دو یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد.» خرید و فروش وام بعنوان یک نوع عقد محسوب می‌شود و بایستی همچون کلیه عقود، دارای چهارچوب قانونی مشخصی باشد و موازین شرعی و حقوقی در آن رعایت شود.

اساسا خرید و فروش وام در خصوص وام‌های غیر قابل انتقال بانکی صورت می‌پذیرد. در مورد خرید و فروش وام‌های بانکی که قابلیت انتقال به غیر را دارا می‌باشند، متداول نیست. در خصوص وام‌های قابل انتقال، اشخاص بدون هیچ محدودیتی و به راحتی از بستر بانکی می‌توانند اقدام به معاوضه و انتقال وام به غیر نمایند.

نکته مهمی در این زمینه وجود دارد. برای مثال، هنگام فروش وام غیر قابل انتقال، از لحاظ پرداخت اقساط باید اطمینان کامل داشته باشید. زیرا در صورت هرگونه عدم پرداخت از سوی شخص خریدار وام، شما مسئول و پاسخگو هستید.

از جمله وام‌هایی که بانک‌ها با شرایط خاص به گروه‌های خاصی از متقاضیان پرداخت می‌نماید، وام ازدواج می‌باشد. وام ازدواج با شرایطی خاص و سود پایین به زوجین جوان تعلق می‌گیرد. عدم توانایی برخی از زوجین از تامین وثیقه و ضامن مناسب برای دریافت وام ازدواج، باعث می‌شود که برخی از زوجین درصدد واگذاری امتیاز وام ازدواج خود برآیند. این موضوع منجر به پدید آمدن بازار سیاه خرید و فروش وام ازدواج و سوءاستفاده‌های بسیاری شده است. اما آنچه باید بدانیم این است که وام ازدواج از جمله وام‌های غیرقابل انتقال می‌باشد که واگذاری امتیاز آن ممکن نیست.

خرید و فروش «وام ازدواج» غیرقانونی است

معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان گفت: خرید و فروش وام ازدواج غیرقانونی است و می‌تواند برای فروشندگان مشکل‌ساز شود.

امیر اسلامی صدر در گفت‌وگو با ولایت افزود: وام‌های ازدواج چون مبنای قرض‌الحسنه دارند هم از نظر قانونی و هم از نظر شرعی قابل خرید و فروش نیستند اما متاسفانه حجم وسیعی از تبلیغات خرید و فروش این نوع وام را در سطح شهر می‌بینیم که زوجین با ارقام بسیار پایین اقدام به فروش امتیاز وام خود می‌کنند.

وی تصریح کرد: در اینگونه وام‌ها، بانک‌ها از زوجین پرونده دارند و اگر مشکلی در پرداخت اقساط پیش بیاید، قطعا زوجین به مشکل می‌خورند و مجبورند که اقساط پرداخت نشده را، آنها پرداخت کنند.

وی اضافه کرد: متاسفانه مواردی نیز در این زمینه داشته‌ایم که افرادی وام خود را فروخته‌اند اما با عدم پرداخت اقساط از سوی خریدار، به ما مراجعه کرده و اعلام می‌کنند که با مشکل مواجه شده‌اند؛ از این رو خرید و فروش آن معقولانه نیست.

وی ادامه داد: مدتی پیش در این زمینه با دادستانی مکاتبه کرده و از آنها خواستیم تا این موضوع را پیگیری کرده و در مورد آن اعلام جرم کنند و منتظریم که در این زمینه اقدام جدی شود.

معاون امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان در ادامه گفت: متاسفانه این موضوع که گیرنده و مراجعه کننده به بانک، خود صاحب امتیاز وام است یا خریدار، قابل تشخیص نیست اما همین که بتوان جلوی تبلیغات آشکار این کار را گرفت، می‌تواند مفید باشد.

اسلامی صدر افزود: به غیر از وام‌های مسکن، خرید و فروش بقیه وام‌ها غیر قانونی است چون منشا قرض‌الحسنه دارند و شرعا جایز نیست.

وی تصریح کرد: از آنجایی که دولت در بحث وام‌های ازدواج شرایط بسیار خوبی گذاشته است و مبلغ وام‌ها هم افزایش یافته، خریداران سود کلانی از این کار می‌برند پس باید تمهیداتی صورت گیرد تا از آن جلوگیری شود.