جمعیت ایران به سمت سالخوردگی می‌رود

 تا 30 سال آینده از هر سه نفر ایرانی، یک نفر سالمند خواهد بود

جمعیت کشور به سمت سالخوردگی می‌رود به طوری که با تداوم شرایط فعلی، پیش‌بینی می‌شود تا سال 1430، از هر سه ایرانی، یک نفر سالمند باشد.

به گزارش خبرنگار ولایت؛ صالح قاسمی در همایش “توانمندسازی ارائه‌دهندگان خدمت در بحث جمعیت” که در سالن اجتماعات دانشگاه علوم پزشکی قزوین برگزار شد؛ گفت: بحث جمعیت یکی از موضوعات مهم و راهبردی در کشور است که با توجه به کاهش شدید نرخ جمعیت، اگر اقدامی موثر برای آن نشود، در سال‌های آینده، کشور با یک بحران جدی مواجه خواهد شد.

وی با بیان اینکه بر اساس سرشماری سال 65، نرخ رشد جمعیت در کشورمان، 91/3 درصد بوده و این نرخ در سال 95 به 24/1 درصد رسیده است، افزود: در سال 98 یک اتفاق نادر در کشور رخ داد به طوری که نرخ رشد جمعیت به زیر یک درصد یعنی 96صدم درصد رسید، نرخی که در طول تاریخ ایران بی‌سابقه بوده است.

ـ با تداوم شرایط فعلی سال 1420، نرخ رشد جمعیت در کشور منفی می‌شود

مدیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور با اشاره به اینکه طی سال گذشته نرخ رشد جمعیت 7 دهم درصد بوده است، افزود: در صورت تداوم این سیر پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۱۵ نرخ رشد جمعیت به صفر برسد و با تداوم آن، از سال 1420، نرخ رشد جمعیت منفی خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه این خطری جدی در بحث جمعیت برای کشور است، از کاهش شدید نرخ باروری در کشور نیز گفته و افزود: در سال 65، میانگین تعداد فرزندان به ازای هر زن 5/6 فرزند بوده است؛ این در حالی است که این نرخ در سال گذشته به 6/1 درصد رسیده است.

ـ ایران، پایین‌ترین نرخ فرزندآوری در بین کشورهای اسلامی را داراست

قاسمی با بیان اینکه حتی میانگین تعداد فرزندان در استان‌های گیلان، مازندان، البرز، مرکزی و سمنان به 2/1 درصد رسیده است، اذعان داشت: در بین کشورهای اسلامی پایین‌ترین نرخ باروری در کشور ایران، ثبت شده است.

ـ کاهش نیم میلیونی تولدها در عرض 6 سال

وی در ادامه با اشاره به تعداد تولدها در هر سال گفت: از سال 93 ـ 94 کاهش تعداد تولدها رکورد زده؛ به طوری که در سال 98، شاهد کاهش 170 هزار تولد بودیم؛ در مجموع از سال 94 تا 1400، نیم میلیون تولد سالانه را از دست داده‌ایم.

مدیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور در ادامه اصلی‌ترین چالش آینده کشور در حوزه جمعیت را سالخوردگی جمعیت عنوان کرده و افزود: امروز 11درصد جمعیت کشور بیش از 60 سال سن دارند این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود تا سال 1430، جمعیت سالمند کشور به 32 درصد برسد.

ـ افزایش جمعیت سالخورده، اصلی‌ترین چالش جمعیتی کشور است

وی با بیان اینکه در حال حاضر از هر ده ایرانی، یک نفر سالمند است، اذعان داشت: در حال حاضر از هر 10 نفر، یک نفر سالمند هستند  تا سال 1430، از هر سه ایرانی، یک نفر سالمند خواهد بود.

قاسمی در ادامه اصلی‌ترین تبعات سالخوردگی جمعیت را تاثیر بر مسائل اقتصادی دانسته و افزود: در پی آن کاهش نیروی کار، کاهش تولید ملی، کاهش درآمد ملی، افزایش نیروی کار خارجی به کشور، خروج بیشتر ارز، کاهش بیشتر ارزش پول ملی، فشار مضاعف بر شبکه بهداشت و درمان، کاهش قدرت ملی و دفاعی کشور و همچنین متزلزل شدن صندوق‌های بیمه‌ای دور از انتظار نیست.

ـ ناباروری 20 درصد از زوجین

وی در بخش دیگری از سخنانش از کاهش نرخ باروری به عنوان یکی از دغدغه‌های مهم در حوزه جمعیتی یاد کرده و افزود: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته حدود 20 درصد از زوجین ایرانی نابارور هستند؛ علاوه بر ناباروری اولیه،  مساله‌ای که طی سال‌های اخیر در کشور نمود بیشتری پیدا کرده است، بروز ناباروری ثانویه است‌.

ـ در بحث جمعیت، تاثیر عوامل فرهنگی بیشتر از عوامل اقتصادی است

وی با اشاره به اینکه در بحث کاهش جمعیت عوامل داخلی و عوامل بیرونی موثر بوده است؛ خاطرنشان کرد: در مورد عوامل داخلی، آنچه علاوه بر عوامل اقتصادی که به ویژه تاثیر بیشتری بر مساله فرزندآوری در دهک‌های پایین‌تر می‌گذارد،  عوامل نگرش و فرهنگی بسیار موثر است.

مدیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور با بیان اینکه برخی از کارشناسان تاثیر عوامل اقتصادی را بیشتر از عوامل فرهنگی می‌دانند، افزود: خانواده‌های بسیاری هستند که با وجود امکانات مالی مناسب و شرایط اقتصادی مطلوب برای داشتن فرزند به داشتن یک یا دو فرزند اکتفا می‌کنند.

وی اظهار داشت: پس آنچه که مهم است علاوه بر عوامل اقتصادی، عوامل فرهنگی در این امر بسیار موثر است.

ـ از تجربه ناموفق ژاپن در حوزه جمعیتی درس بگیریم

قاسمی در ادامه با اشاره به اینکه امروز ژاپن به عنوان سالمندترین کشورها در دنیا بوده و با یک راهبرد غلط به بن‌بست در حوزه جمعیتی رسیده است؛ اظهار داشت: چند دهه پیش ژاپن راهبرد “جایگزینی تکنولوژی به جای نیروی انسانی” را در مواجهه با بحث کاهش جمعیتی خود لحاظ کرد ولی امروز بعد از سال‌ها به این نتیجه رسیده است که این راهبرد اشتباه بوده و هیچ‌گاه نمی‌توان تکنولوژی را جایگزین انسان کرد؛ این در حالی است که طی سال‌های اخیر در بسیاری از شاخص‌های اقتصادی نیز با کاهش شدید مواجه بوده است.

وی افزود: در مقابل آن کشور روسیه با سیاست‌گذاری‌های مدون و منسجمی که در حوزه اقتصادی و فرهنگی از خانواده داشت، توانست نرخ رشد جمعیتی خود را که منفی بود، مثبت کند.

مدیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور بر ضرورت اتخاذ برنامه‌های مدون و موثر در حوزه جمعیتی در کشور تاکید کرده و یادآور شد: اگر قرار باشد اقداماتی در راستای جبران کاهش جمعیت در کشور انجام شود باید در کنار حمایت‌های اقتصادی، تغییر در نگرش مردم نیز اتفاق بیفتد.

وی در ادامه از قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت گفته و با اشاره به عدم حمایت دولت قبل در تصویب و اجرای این قانون؛ گفت: این قانون هر چند معایبی هم دارد ولی جامع و خوب است و در صورت اجرایی شدن کامل آن می‌توان شاهد اتفاقات خوبی بود./ق