جدال پنهانی شیطان و اژدها در آرایشگاه‌ها

پیشنهاد اکثر کارشناسان صنعت مو این است که اگر کسی در عرصه آرایشگری به یک تسلط و مهارت خاص رسیده است و قصد پیشرفت و یا مهاجرت دارد به آلمان سفر کند چرا که کار برایش بسیار آسان و درآمد نیز قابل توجه است. در کشور و استان ما نیز آرایشگران برای اینکه از قافله عقب نمانند، مدل‌های جدیدی را آموزش دیده و به مشتریان خود ارائه می‌دهند. البته حرفه‌ی آرایشگری‌، دارای شاخه‌های مختلفی است که اصلاح مو فقط یکی از این شاخه‌ها است از این‌رو در این گزارش کنکاشی در این شاخه داشته و علت علاقه جوانان به این مدل‌ها را نیز جویا شده‌ایم.
 تاریخچه آرایشگری در جهان
آرایشگری را می‌توان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مشاغل در دنیا توصیف کرد. زمین‌شناسان ابزار بسیار ساده کوتاه کردن و اصلاح که از سنگ‌ها و استخوان‌های تیز شده درست شده بودند را پیدا کرده‌اند که این نشان می‌دهد که اصلاح و کوتاه کردن مو به سی هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردد. مصری‌ها اولین افرادی بودند که ابزار و روش‌هایی که امروزه ما در آرایشگری می‌بینیم را توسعه دادند. کاوش و جستجوی اهرام مصر باعث شد تعداد زیادی شانه و ابزار اصلاح همچون تیغ ساخته شده از مس و برنز از زیر خاک بیرون آورده شوند، ابزاری که توسط مصری‌ها تقریبا 6 هزار سال پیش استفاده می‌شدند.
 آرایشگری در زمان‌های باستان
خدمات سازماندهی شده آرایشگری به 1500 سال قبل از میلاد باز می‌گردد. در مصر باستان اکثر مردها موی صورت و سر خود را از ته اصلاح می‌کردند که نشانی بود از جایگاه اجتماعی آنها. آرایشگر مشتریان خود را در خیابان‌ها ملاقات می‌کرد، جایی که مشتری جلوی آرایشگر زانو می‌زد و همه‌ی عابرین کار را می‌دیدند.
 آرایشگری در خیابان
اگرچه تراشیدن و اصلاح مو در مصر باستان رایج بود اما در دیگر کشورها تا حدود 400 سال قبل از میلاد رایج و همگانی نشد در حالی که تا آن زمان آرایشگری و پیرایشگری به هنری پیشرفته مبدل شده بود.
در یونان باستان مردان ثروتمند معمولا موهای خود را توسط خدمتکاران خود کوتاه می‌کردند و مدل می‌دادند اما اکثر اعضای طبقه‌های فقیر همچنان موها و ریش‌های بلند داشتند. حدود 335 سال قبل از میلاد اسکندر مقدونی حاکم یونان در آن زمان باعث تسریع تراشیدن ریش و اصلاح و ترویج آن شد.
او به ارتش خود دستور داد تا ریش‌های خود را بتراشند و این به عنوان یک استراتژی بود تا تاکتیک دشمنان خود یعنی پارس‌ها (ایرانیان) را بشکنند چراکه آنها در طول مبارزه ریش‌های سربازان یونانی را می‌گرفتند. اسکندر مقدونی خودش صورت اصلاح شده و تراشیده‌ای داشت که در آن زمان غیر‌معمول بود چرا که اکثر حاکمان ریش‌های بلند داشتند این همچنین باعث شد مردهایی که اسکندر را ستایش می‌کردند به اصلاح و تراشیدن ریش‌های خود روی بیاورند.
 تاریخچه آرایشگری در ایران
آرایشگر یا سلمانی کسی است که به اصلاح موی سر و زیبایی سر و صورت مردم می‌پردازد. از دهه 1320 شمسی به آن آرایشگر نیز می‌گویند. محل کار این افراد، دکان سلمانی یا به ‌صورت تلخیص، سلمانی (و نیز “آرایشگاه”) نامیده می‌شود.
برای شروع بحث، بیایید سری به گذشته بزنیم. می‌گویند چند هزار سال قبل از میلاد مسیح، مصریان اولین قومی بودند که اصلاح سر و صورت را با وسایلی اولیه شروع کردند. این موضوع به زمانی نزدیک به اختراع قیچی باز‌می‌گردد. قیچی از دو سنگ تیز و برنده و طرحی ابتدایی ساخته شده بود و به کمک آن، آدمیان گذشته موی خود را کوتاه می‌کردند. البته یک نظریه جالب نیز وجود دارد مبنی بر اینکه پیش از اختراع قیچی، احتمالا مردم آن زمان با استفاده از آتش اقدام به کوتاه کردن موی سر خود می‌کردند اما این نظریه چندان قوی و قابل استناد نیست.
 ایرانی‌ها چه کردند؟
آرایشگری در ایران نیز دارای سابقه تاریخی است. پیش از سلطنت قجر بر این مملکت، گفته می‌شد آرایشگران که در قدیم با نام سلمانی مطرح بودند جدا از کوتاه کردن موی سر، به درمان بیماران هم می‌پرداختند. به زبان ساده‌تر یک سلمان کسی بود که چند کار مهم از دستش بر‌می‌آمد. مثلا می‌توانست دندان بیماران را بکشد، به آنها جوشانده‌های گیاهی برای امراض‌شان معرفی کند و قلنج بیماران را بگیرد! آرایشگری شغل پنجم یا ششم بود. البته برخی از سلمانی‌ها، دکان و مغازه‌ای نداشتند و این نسل از سلمانی‌ها، تا اوایل دهه 70 نیز به کارشان ادامه می‌دادند. آنها با یک ماشین اصلاح قدیمی در کوچه و خیابان‌ها راه می‌افتادند و سر مردم را می‌تراشیدند. فقط یک مدل وجود داشت، اینکه موها را از پشت تا خط گردن و از کناره‌ها تا بالای گوش کوتاه کنند.
 مدل‌های ساده و قدیمی
اولین مدل‌هایی که به عنوان موج نو وارد کشور شد، مدلی بود به نام آلمانی. این مدل کوتاه کردن مو شرایط خاصی داشت. پشت مو پایین‌تر از خطر گردن کوتاه می‌شد و یک سانتیمتر نیز روی گوش می‌آمد. البته این بار می‌شد فرق از سمت راست و چپ باز کرد و کمی خوشتیپ‌تر شد. همان طور که می‌دانید در جنگ جهانی دوم یکی از بزرگترین چالش‌های علمی رخ داد و بیش از 4 هزار وسیله جنگ‌افزاری اختراع و تولید شد. آلمان‌های نازی به غیر از انتقال دانش خود به نسل بعدی، سعی کردند فرهنگ‌شان را نیز به دیگر کشورها تزریق کنند تا بعد از جنگ با تزریق فرهنگی جدید، مردم سایر ممالک را به سمت ارتش نازی بکشانند. موضوع مدل آلمانی نیز دقیقاً یکی از همین فرهنگ‌های تزریقی است که با اختلاف بیش از 70 سال وارد ایران شد!
 مدل قارچی و ماجرای جالب آن
یکی از مدل‌های دیگر، مدل قارچی برای کوتاهی موی سر است. در مدل قارچی، اندازه مو در جلو و عقب سر یکی است و به صورت یک دایره کامل، اطراف سر را می‌گیرد. این مدل مو در اوایل دهه 80 مد روز بود که البته امروزه کمتر این مدل را می‌بینیم. بد نیست ماجرای این مدل مو را بدانید. سال‌ها قبل در دفتر فیلمسازی «جونز برودرز» یک انیمیشن ساخته شد به نام عصر حجر. کاراکتر اصلی این فیلم، مردی بود که موهایی یکدست در اطراف سرش داشت، موهایی دقیقا شبیه به قارچ! بعدها، چند شرکت بسیار بزرگ در بحث فشن و مد مثل «رابرتیو» برای شو لباس‌شان از مردانی با آرایش مو مدل قارچی استفاده کردند. این مساله زمینه‌ساز یک ماجرای جالب بود. مدل قارچی نیز برای خودش فلسفه و تفکری داشت و حدود 12 سال قبل یکی از مدل‌های بسیار مهم در ایران به شمار می‌رفت.
 مدل تُن تُن یا تَن تَن؟
یکی دیگر از مدل‌های جدید که اواسط دهه 80 فراگیر شد، مدل تن تن بود. این مدل مو نیز از یک کارتن بسیار معروف به نام «تُن تُن و میلو» گرفته شد. مدلی که در آن کاراکتر اصلی دارای موهایی کوتاه با کشیده شدن یک قسمت بلندتر به سمت چپ یا راست سر است. این مدل در ایران به اشتباه به تَن تَن خوانده شد و این تلفظ بر روی نام این مدل تاکنون باقی ماند به طوری که دیگر کسی آن را به نام تُن تُن نمی شناسد! تن تن نیز ازجمله مدل‌های معروف و محبوب در تمام دنیا بود اما در اوایل ورود به ایران، با سرسختی‌هایی نسبت به قبول این مدل مواجه شد زیرا احتیاج به استفاده مداوم از ژل‌های مو داشت.
 فلسفه مدل تیفوسی یا کوتاه و بلند
شاید این مدل مو، آخرین مدل مناسب برای آقایان بود که از غرب به فرهنگ جوانان موج نوی ایرانی وارد شد. مدل تیفوسی یا کوتاه و بلند به چند طریق اصلاح می‌شود و برای جنس موهای مختلف، کاملا متفاوت است. البته تیفوس نام یک بیماری است و این نام نیز برگرفته از همان بیماری تیفوس معروف است. آنهایی که مدل تیفوسی را انتخاب می‌کردند، در اصل دنباله‌رو تفکر سورئال بودند. تفکری که در سبک شناسی هنری، محبوب است. البته شاید خیلی‌ها این موضوع را ندانند ولی به هر حال مدل تیفوسی در ایران نتوانست نماینده یک تفکر باشد بلکه فقط به صرف مد شدن، توسط جوانان مورد استفاده قرار گرفت.
وسایل اصلی آرایشگاه‌ها عبارتند از: قیچی کوتاه کردن مو، شانه، کلیپس، برسِ سر، قیچی ابرو، پیش‌بند، ماشین آرایشگری، موچین، برس ابرو، تیغ و دسته تیغ، موپَران، حوله و کیف نگهداری وسایل.
در گذشته امر تراشیدن و اصلاح ریش و سبیل مردان نیز بر عهده آنان بود که امروزه با رونق تیغ‌های‌ ریش‌تراش و ریش‌تراش برقی، این کار کمتر به آنان سپرده می‌شود. آرایشگری در ایران به‌عنوان «هنر دهم» به ثبت رسیده‌است.
آنهایی که در دنیای مد و فشن برای خودشان برو و بیایی دارند، وقتی شروع به حرف زدن می‌کنند با استفاده از کلمات خاص، می‌خواهند این را به شما بفهمانند که هر مد یا مدلی برگرفته از یک تفکر و فلسفه است. البته این نظریه، مخالفان زیادی نیز دارد اما نه در همه موارد. مثلا در مدل‌های مختلف موی سر، واقعا این طور است و ما با یکسری از تفکرات جالب توجه مواجهیم. در اینجا به سراغ مدل‌های قدیم و جدید موی سر می‌رود. مدل‌هایی که دور و برمان زیاد است اما کمتر راجع بهشان صحبت می‌شود.
 مجلسی، عامه پسند‌ترین مدل مو
یک آرایشگر قزوینی در هادی‌آباد قزوین این‌باره به خبرنگار ولایت گفت: در حال حاضر مدل‌های مختلفی از مو را اصلاح می‌کنیم و عامه مردم همان مدل ساده‌ی مجلسی را می‌پسندند ولی خب مدل‌های دیگری هم هستند که بیشتر جوان پسند است.
او افزود: مدل سیاه سفید یا سایه روشن، مدترین مدل این روزهای جوانان است ولی هنوز هم بوکسوری و شیطانی و خامه‌ای طرفداران خود را دارد.
او ادامه داد: متاسفانه شرایط طوری شده است که اکنون بیشتر جوانان ما مو ندارند به همین خاطر از مدل‌های ساده استفاده می‌کنند‌. در حالی که تا چند سال پیش مدل‌هایی مثل تیفوسی طرفداران زیادی داشتد.
 مدل‌های مختلف، طرفداران مختلف دارد
یک آرایشگر دیگر که در غیاث‌آباد مغازه دارد در این‌باره به خبرنگار ولایت گفت: قبلا آرایشگران فقط خدمات اصلاح موی سر و صورت را ارائه می‌دادند اما اکنون درخواست خدمات از آرایشگران از این دو قلم بالاتر رفته است.
او افزود: در مجموع 13 یا 14 مدل کوتاهی مو وجود دارد که طرفدار دارد اما از بین این مدل‌ها هم مدل مو پسرانه اژدهایی با سایه زیاد، مدل مو کفال کوتاه، مدل خامه‌ای، مدل ساده، مدل کلاسیک، مدل برای موهای کم‌پشت، مدل فشن، مدل برای صورت تپل و صورت لاغر و غیره وجود دارد که توسط آرایشگران به علاقه‌مندان ارائه می‌شود.
او اضافه کرد: الان دیگر فقط مدل مو نیست که برای جوانان جذاب شده است‌، خدمات ابرو و ماساژ هم هست که جوانان را به سوی آرایشگاه‌ها سوق می‌دهد.
 مدل خامه‌ای را می‌پسندم
از پسر جوانی که روی صندلی آرایشگاه نشسته و موی خود را اصلاح کرده است پرسیدم: چه مدل مویی را بیشتر می‌پسندد؟
گفت: من معمولا موهایم را خامه‌ای می‌زنم چون بیشتر با تیپم جور است. البته قبلا تیفوسی را دوست داشتم اما تیفوسی از مد افتاد به خاطر همین خامه‌ای می‌زنم.
از او درباره مدل‌هایی که به اسم شیطانی و یا اژدهایی معروف است می‌پرسم‌، او با خنده می‌گوید: به نظر من این مدل‌ها هم مثل اسمشان خنده‌دار هستند ولی خب اینها هم طرفداران خود را دارند.
او ادامه داد: به طور کلی مدل مو باید با ظاهر طرف هماهنگ باشد، بعضی‌ها مدل لباس پوشیدنشان با مدل موهایشان اصلا جور نیست یا مثلا مدل مویی را انتخاب می‌کنند که به قیافه‌شان نمی‌خورد.
 هر سال یک مدل جدید باب می‌شود
یک آرایشگر دیگر که در مینودر مشغول کار است نیز در این باره به خبرنگار ولایت گفت: هر سال مدل‌های جدیدی از مو باب می‌شود که جوانان به دنبال اصلاح موهای خود با این مدل‌ها هستند‌. مثلا سال‌های گذشته مدل موی کویف یک مدل موی محبوب بوده است. منظور از کویف مدل موهایی است که از انتها به سمت جلو شانه شده و قسمت‌های جلویی به عقب شانه می‌‌شوند. با فِید ایجاد‌ شده در بغل سر تمرکز بیشتر روی قسمت به‌هم ریخته بالا قرار می‌گیرد.
او افزود: مدل موی به‌هم‌ریخته نیز طرفداران زیادی داشته و دارد، این مدل دارای موهای بلند در قسمت بالا و موهای کوتاه تراشیده دو طرف سر است. مدل موی آندرکات فِید برای موهای پر پشت عالی است.
او اضافه کرد: مدل موهای صاف شانه شده به سمت عقب نیز مشتریان پر و پا قرصی دارد، نمونه‌ای عالی از یک مدل کلاسیک. اما در این مدل قسمت بالایی مو حالت طبیعی‌تری دارد و مثل روش‌های سنتی نیست که با یک ژل براق‌کننده به مو حالت بدهند، در عوض موها با باد سشوار به عقب شانه می‌‌شوند که حالتی طبیعی به موها می‌‌دهد و در آخر از یک ژل مات استفاده می‌‌کنند.
 صنعت مو، صنعتی جذاب
به طور کلی صنعت مو و آرایشگری نیز جذابیت‌ها و طرفداران خاص خود را دارد و آرایشگران گاهی در مغازه‌های خود ساعت‌ها وقت صرف می‌کنند تا مدل‌های درخواستی مشتریان خود را اجرا کنند و اینگونه است که در مجالس مختلف افرادی را می‌بینیم که موی خود را با یک مدل خاص اصلاح کرده‌اند و این مدل نیز توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند اما هنوز هم یک اصلاح مجلسی ساده طرفداران بسیاری دارد چرا که فقط مو را کوتاه و مرتب می‌کند.