جایگاه مشورت در زندگی اجتماعی

وحید حاج‌سعیدی

انسان‌ها در طول زندگی غالباً در معرض مشکلات و مسائل مختلفی قرار می‌گیرند که به دلیل محدود بودن دانش و تجربیات‌شان به همفکری با دیگران نیاز پیدا می‌کنند. افراد تحصیلکرده و دارای آگاهی و بینش نیز گاهی اوقات از تبعات بحران‌های عاطفی، اجتماعی، اقتصادی و … مصون نیستند و در تصمیم‌گیری دچار تردید و شک می‌شوند. تحولات و تغییراتی که در جریان زندگی رخ می‌دهند، نظیر ازدواج، طلاق، شکست عشقی، قبولی یا عدم قبولی در دانشگاه، بحران‌های اقتصادی، ورشکستگی مالی، دوری از خانواده و دوستان به واسطه سربازی، ازدواج یا تحصیل، بیماری و یا از دست دادن آنهایی که دوستشان دارند و برخی موارد دیگر، گاهی اوقات انسان‌ها را دچار اضطراب، تردید، نگرانی، تعارض و حتی بحران‌های شخصیتی و هویتی می‌سازند.

لازم به ذکر است هنگام سازش با شرایط محیطی جدید و یا مواجهه با بحران‌های نوظهور، بروز برخی از احساسات فوق تا حدی طبیعی است؛ اما اگر این احساسات از میزان عادی خود خارج شوند، می‌توانند باعث کاهش تمرکز، بر هم خوردن آرامش و به خطر افتادن سلامت جسم و روح و روان شوند.

هر چند انسان به واسطه داشتن عقل و خرد برتری محسوسی نسبت به سایر موجودات دارد و یکی از اسرار ناشناخته و حیرت‌انگیز عالم هستی، همین نعمت عقل و خرد است که خداوند متعال آن را به اشرف مخلوقات؛ یعنی انسان کرامت کرده است و به وسیله آن قادر به حل بسیاری از بحران‌ها است؛ با این حال، گاهی همین عقل در کار خود می‌ماند و در تشخیص راه صحیح و انتخاب شایسته، دچار سردرگمی و بعضاً خطا و اشتباه می‌شود. در چنین شرایطی راهکار منطقی خروج از بحران‌های به وجود آمده مستلزم استمداد از متخصصین و مشورت با اهل فن یا همان یاری جستن از سایرین از مبادی شور و مشورت است.

در حقیقت مشورت و نظرخواهی از دیگران یکی از فاکتورهای مهم و حیاتی در تصمیم‌گیری است که در صورت بهره‌گیری به موقع و بهنگام در امور فردی و اجتماعی، مانع بروز خسران یا تاخیر در رسیدن به هدف می‌شود. مشورت با افراد عالم، دلسوز، آگاه، خبره، متخصص و کاربلد به معنای استفاده از ظرفیت و دانش افرادی است که سال‌ها در موضوعات مختلف به کسب دانش و تجربه پرداخته‌اند و دیگران می‌توانند، به‌راحتی با پاره‌ای مصاحبت و مشورت از این گنجینه‌های ارزشمند منتفع شوند.

هر چند در چنین موقعیت‌هایی همفکری با خانواده و ریش سفیدهای فامیل می‌تواند به حل یا کمرنگ کردن بحران بینجامد ولی به خاطر داشته باشیم معمولاً مشاور به دلایل مختلفی بهتر از هر شخص دیگری می‌تواند به فرد یاری برساند و او را در اتخاذ تصمیمات منطقی، عاقلانه و به دور از احساسات کمک نماید. در واقع مشاور فرد متخصصی است که دارای دانش یا مهارت در همه رشته‌ها نیست اما با دقت به دل مشغولی‌ها و نگرانی‌های افراد گوش داده و به آنها کمک می‌کند تا درک بهتری از مشکلات داشته باشند و بتوانند به راحتی و با کارآمدی بیشتری بر اوضاع مسلط شوند و در صورت لزوم آنها را به فرد یا افرادی که در موضوع مورد مناقشه تخصص دارند، ارجاع می‌دهد تا مشکل‌شان را سریع‌تر، کم هزینه‌تر و آسان‌تر حل کنند.

در پایان باید اشاره داشت که تنها تخصص و دانش نیز ملاک مناسبی برای مشورت و کسب آگاهی نیستند و دارا بودن صلاحیت مشورت در کنار خیرخواهی و رازداری، از دیگر ملزومات اساسی این فرآیند محسوب می‌شوند. اینجاست که افراد باید در انتخاب فرد مشاور یا مشورت‌دهنده دقت بسیار کنند و تنها به داشتن مدرک و تخصص افراد، اتکا نکنند.