تاثیر رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب در پیشگیری از بروز سرطان

مرضیه قنبری

امروزه سرطان، دومین عامل مرگ و میر در دنیا محسوب می‌شود. در این میان سرطان سینه ، شایع‌ترین سرطان در میان زنان است.

با توجه به اهمیت آگاه‌سازی زنان از این بیماری و در راستای پیشگیری از آن، پویشی با عنوان «پویش ملی پیشگیری، غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان سینه» ایجاد شده است.

رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت استان در گفت‌وگو با ولایت از اهمیت آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی به زنان در خصوص عوامل زمینه‌ساز در ابتلا به این بیماری و همچنین علایم آن گفته و با تاکید بر اهمیت پیشگیری از این بیماری، یادآور شد: این بیماری در صورت تشخیص به موقع، قابل درمان است.

دکتر نسرین تنکابنی در این خصوص گفت: یکی از سرطان‌های شایع خانم‌ها در جهان، سرطان سینه است و به علت شیوع بالایی که دارد، ماه اکتبر که معمولا از نهم مهرماه آغاز و تا نهم آبان ادامه دارد به عنوان ماه آگاهی از سرطان سینه نامگذاری شده است.

تنکابنی از برگزاری پویشی با عنوان پویش ملی پیشگیری، غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان سینه در کشور ما در این بازه زمانی گفته و افزود: هدف از برگزاری این پویش، کاهش میزان بروز و مرگ و میرهای ناشی از این سرطان است و همین طور در این پویش به دنبال آن هستیم تا کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری ارتقا یابد.

علائم هشدار دهنده و عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه

رییس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت استان افزایش آگاهی عمومی مردم در خصوص راه‌های پیشگیری و علائم هشدار دهنده سرطان سینه را از دیگر اهداف در برگزاری این پویش عنوان کرده و یادآور شد: هرساله شعاری برای این پویش انتخاب می‌شود که امسال نیز این پویش با شعار «شما می‌توانید نجات یافته از سرطان سینه باشید با آگاهی و خودمراقبتی» انتخاب شده است.

تنکابنی با بیان اینکه میزان بروز سرطان سینه در کشور ما سالانه در هر صد هزار نفر حدود ۳۴ نفر است؛ اظهار داشت: هر چند سرطان سینه، شایع‌ترین سرطان در خانم‌هاست ولی اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، فرد می‌تواند درمان را کامل کرده و یک زندگی طبیعی با عمر طبیعی  داشته باشد.

وی با تاکید بر ضرورت آگاهی یافتن افراد از راه‌های پیشگیری و اطلاع از عوامل خطر؛ گفت: عواملی که باعث ایجاد سرطان سینه می‌شوند؛ تقریبا همان عواملی هستند که باعث ایجاد سایر سرطان‌ها می‌شوند.

رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت استان در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه عوامل خطر به دو گروه «عوامل خطر قابل اصلاح» و «عوامل خطر غیرقابل اصلاح» تقسیم‌بندی می‌شوند؛ یادآور شد: سن یکی از عوامل خطر غیر قابل اصلاح به شمار می‌آید و هر چه سن بالاتر رود، احتمال ابتلا به سرطان بیشتر می‌شود.

بیشترین میزان ابتلا به سرطان سینه در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی رخ می‌دهد

به گفته تنکابنی بیشترین میزان ابتلای خانم‌ها به سرطان سینه در سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی رخ می‌دهد.

معاینه ماهانه از ۲۰ سالگی انجام شود

وی با اشاره به اهمیت معاینه سینه در پیشگیری از سرطان سینه؛ افزود: با توجه به اهمیت معاینه در تشخیص زودهنگام سرطان سینه، توصیه می‌شود از ۲۰ سالگی این معاینات انجام شود.

وی سن قاعدگی کمتر از ۱۲ سال را به عنوان یکی دیگر از عوامل خطر غیرقابل اصلاح عنوان کرده و افزود: در خانم‌هایی که در سنین کمتر از ۱۲ سال، قاعدگی‌شان آغاز می‌شود، این امر به عنوان یکی از عوامل خطر محسوب می‌شود؛ همچنین سن یائسگی بالای ۵۵ سال از دیگر عوامل خطری است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی وضعیت اقتصادی و اجتماعی خوب خانواده را از دیگر عوامل خطر ابتلا به سرطان یاد کرده و در این خصوص توضیح داد: این گروه از افراد به دلیل تغذیه خوبی که دارند و به علت مصرف چربی‌های اشباع و … بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار می‌گیرند.

وی زمینه‌های قومی و نژادی و سابقه هایپرپلازی در سینه را از دیگر عوامل خطر قابل اصلاح یاد کرد.

دخانیات و الکل از عوامل خطر در ابتلا به سرطان است

رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت استان در ادامه سخنانش گریزی به عوامل خطر قابل اصلاح داشته و افزود: داشتن BMI بالای ۳۰، مصرف الکل و دخانیات و سن بالای مادر در اولین زایمان به عنوان بخشی از عوامل خطر قابل اصلاح به شمار می‌آید.

وی از بالا رفتن سن ازدواج و به تبع آن بارداری دیر هنگام در جوامع امروزی گفته و اذعان داشت: از طرفی شیر ندادن به نوزاد، مواجهه با اشعه، مصرف قرص‌های ضدبارداری و هورمون درمانی پس از یائسگی و همچنین مصرف زیاد چربی‌های اشباع شده از عوامل خطر قابل اصلاح هستند.

وی تاکید کرد: در مورد عوامل خطر قابل اصلاح گفت، در صورت مداخله می‌توان تا حدود زیادی از ابتلای فرد به سرطان سینه کاست.

تنکابنی در بخش دیگری از سخنانش گریزی به علائم خطر ابتلا به سرطان سینه داشته و در این خصوص گفت: لمس توده و یا تورم در سینه و یا زیر بغل، می‌تواند به عنوان یک علامت خطر محسوب شود. همچنین این احتمال وجود دارد که این توده یا تورم همراه با درد بوده و و یا بدون درد باشد.

رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت استان تغییر شکل به صورت عدم قرینگی در سینه‌ها و یا تغییر در قوام سینه به صورت سفتی، تغییرات پوستی سینه به صورت پوست پرتقالی شدن، التهاب یا قرمزی پوست، زخمی که در پوست سینه ایجاد شود و  بهبود پیدا نکند، پوسته پوسته شدن سینه و نوک آن، تغییرات در نوک سینه به صورت فرورفتگی و … همچنین ترشح خود به خودی به صورت خونی و با احتمال کمتر آبکی از نوک سینه به خصوص از یک مجرا را به عنوان دیگر علامت خطر ابتلا به سرطان سینه برشمرده و تصریح کرد: در صورت مشاهده هر یک از این علائم بایستی هر چه سریعتر برای بررسی و تشخیص بیشتر به پزشک مراجعه کرد.

وی از روش‌های تشخیص سرطان سینه نیز گفته و در این خصوص افزود: همانطور که گفته شد، معاینه ماهانه سینه از اهمیت بسیاری برای تشخیص زودهنگام این بیماری برخوردار است.

تنکابنی در این خصوص ادامه داد: توصیه می‌شود از سن۲۰ سالگی به صورت ماهانه این معاینه توسط خود فرد انجام شود.

رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت استان قزوین با تاکید بر اینکه معاینه سینه توسط پزشک یا ماما نیز از سن ۳۰ تا ۶۹ سالگی هم توصیه می‌شود؛ یادآور شد: به افرادی که بین ۳۰ تا ۴۰ سال دارند توصیه می‌شود هر دو سال یکبار برای معاینه به پزشک و یا ماما مراجعه کنند ولی افرادی که بالای ۴۰ سال هستند هر ساله به پزشک مراجعه داشته باشند.

وی تاکید کرد: در صورت نیاز به اقدامات تشخیصی بیشتر توصیه به انجام سونوگرافی و یا ماموگرافی بر اساس سن افراد می‌شود. ولی افراد  بالای ۴۰ سال نیاز به انجام ماموگرافی هر دو سال یکبار دارند.

وی در اهمیت خودآزمایی و معاینه سینه؛ گفت: این خودآزمایی هیچ هزینه‌ای ندارد و علاوه بر آن، وقت زیادی هم نمی‌گیرد؛ تاکید بر این است که ماهانه این معاینه انجام شود و فرد ضمن آشنایی با بافت طبیعی سینه خود، در صورت بروز تغییرات غیرطبیعی هر چه زودتر متوجه شود و اقدام لازم را انجام دهد.

رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت یادآور شد: معاینه به دو صورت انجام می‌شود؛ در حالت اول فرد روبروی آینه ایستاده و در حالت‌های مختلف سینه را نگاه می‌کند و در حالت دیگر معاینه با لمس است که این نوع معاینه را همکاران ما در مراکز جامعه سلامت آموزش می‌دهند. البته این آموزش‌ها در سایت معاونت بهداشت نیز وجود دارد که افراد می‌توانند با مراجعه به این سایت، معاینه را یاد گرفته و انجام دهند.

رژیم غذایی مناسب و داشتن فعالیت بدنی برای پیشگیری از سرطان سینه توصیه می‌شود

وی در ادامه با بیان اینکه اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل معالجه و درمان است؛ توصیه‌هایی هم در خصوص پیشگیری از سرطان سینه داشته و گفت: داشتن وزن متعادل، پرهیز از خوردن غذاهای پرچرب و سرخ کرده، پرهیز از استفاده از نمک زیاد در غذا، امتناع از مصرف زیاد فست فودها، پرهیز و یا کاهش مصرف ترشی‌ها و کنسرو در رژیم غذایی از توصیه‌های مهمی است که برای پیشگیری از بروز بیماری‌های مختلف به ویژه سرطان‌ها همچنین سرطان سینه باید به آن توجه داشت.

وی یادآور شد: مصرف بیشتر میوه، سبزیجات، غلات و گوشت ماهی در رژیم غذایی به دلیل اینکه می‌توانند سطح آنتی‌اکسیدان‌ها را افزایش دهند، توصیه می‌شود.

وی داشتن فعالیت بدنی روزانه به مدت سی دقیقه، عدم مصرف الکل یا دخانیات و در صورت مصرف، ترک آن را توصیه کرده و تصریح کرد: اگر خانمی فرزند شیرخوار دارد، حتما شیردهی از سینه را به مدت دو سال داشته باشد.

تنکابنی یادآور شد: خانم‌هایی که از روش‌های ضدبارداری خوراکی استفاده می‌کنند، حتما با پزشک یا ماما مشورت کنند؛ خانم‌هایی که هورمون درمانی بعد از یائسگی انجام می‌دهند این کار حتما با نظر پزشک انجام شود تا اگر عوامل خطری دیده شد تمام جوانب در نظر گرفته شود و باعث ایجاد مشکلات بیشتر نشود.