بقعه‌ای به جای مانده از دوره سلجوقیان

گلاره یوسف‌پور

«بقعه پیر تاکستان» یکی از جاذبه‌های دیدنی استان قزوین است. بقعه پیر بنایی است به شکل مربع مستطیل به ابعاد 6/65×6/45 متر که در جنوب شرقی تاکستان واقع شده است. این بنا در نهایت سادگی شیوه معماری استواری دارد و از استحکام و زیبایی آجرکاری‌های دوره سلجوقی بهره‌مند است. این آجرکاری‌ها در نمای ورودی و نیز در قسمت داخلی هشت وجهی زیر گنبد به خوبی نمایان هستند. در این قسمت نگاره‌هایی به شکل صلیب شکسته و تکه‌های کوچک گچبری مشاهده می‌شود.

قدیمی‌ترین تصویر این مقبره را فلاندن در سال 1841 میلادی تهیه کرد که در آن روزگار از آبادی و رونق بیشتری برخوردار بوده است. او می‌نویسد: «سیاده» تنها چیز ویژه مربوط به خود داشت و آن دیوارهایی است که به بروج متکی هستند و از آجر ساخته شده‌اند و بدین لحاظ حصار مستحکمی جهت سیاده فراهم ساخته‌اند. خانه کدخدا در بین خانه‌ها مشخص است. نوک گنبدهای مساجد از بال و پر سفید لک‌لک‌ها می‌درخشد که در این محل آشیانه دارند و مساجد بدین‌وسیله تشخیص داده می‌شود. بیرون سیاده، خرابه‌ای دیدم که توجه مرا جلب نمود و حدس زدم باید مقبره‌ای باشد، چه شکل خاصی داشت.

بر روی محوطه‌ای مربع شکل و آجری، گنبدی زده‌اند که خسارت کلی دید اما دیوارهایش تزئیناتی از آجرهای کوچک به احجام مختلف دارد. کنگره و کیلویی‌هایش روی هم قرار گرفته و تنها دری داشت که در اثر آوار زیاد مسدود شده بود. وضع منظره این بنا شباهتی به سبک هندی دارد و بایستی از دوره مغولان باشد.