ای دریغ از ما اگر کامی نگیریم از کتاب!

وحید حاج سعیدی

یادش به خیر یک زمانی کتاب، یار غار و رفیق گرمابه و گلستان خلق الله بود و ملت با رسیدن به صفحات پایانی یک کتاب خوب و جاندار، عزا می‌گرفتند و متالم می‌شدند. از طرفی با ابتیاع یا به امانت گرفتن کتابی جدید همچنان مسرور و مبتهج می‌گشتند که گویی یارانه 300 هزار تومانی یلدا به حسابشان واریز شده و در پوست خود نمی‌گنجیدند!

بماند که یک کتاب را هم چند بار آچارکشی می‌کردند و تا قورچ کتاب را در نمی‌آورند، ول‌کن ماجرا نبودند و اگر چند روز می‌گذشت و کتاب جدید گیر نمی‌آورند نَسَخی شدید به سراغشان می‌آمد و زمین را گاز می‌گرفتند و هیچ چیز هم جای آن را پر نمی‌کرد. در واقع لذت کتاب و کتابخوانی هم‌رده با گوارایی میگساری در میکده جان بود و آنجا که «شاه‌نعمت‌ا… ولی» خدا بیامرز می‌گفت «دوستان وقت عصیر است و کتاب» بنده خدا پر بیراه نمی‌گفت.

اما با مجازی شدن زمین و زمان، آخرین میخ بر تابوت پیکر بی‌رمق کتاب کوبیده شد و به قولی «ما فاتحه کتاب خواندیم» تا جایی که امروز فرهنگ مملکت در حسرت یک کامِ خلق‌ا… از کتاب، نَسَخ مانده است. امروز اگر در اتوبوس یا اتاق انتظار پزشک کسی زبانم لال، روم به پارتیشن، نا فرمانی مدنی مرتکب شود و یک جلد کتاب جیبی در دست بگیرد گویی بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی «نیم‌جوشیده عصیر از سر خم» نوش کرده است و ذَنب لایغفر مرتکب شده است. خلق‌ا… هم چنان چپ چپ به او می‌نگرند که خودش مثل بچه آدمیزاد در مشاعرش شک کرده و با یک واکنش سریع تغییر موضع داده و با کتاب خودش را باد می‌زند و یا کتابش را یواشکی غلاف می‌کند!

البته ناگفته نماند مردم ما هر چه در این سال‌ها به کتاب و کتابخوانی بی‌مهری کردند و یار مهربان را دل آزرده، در عوض در بحث کتاب نوشتن، گوی سبقت را با رعایت مقررات زیست محیطی و کپی رایت، از غربی‌ها ربودند و در این مقوله بحمدا… و والمنته توپ توپ هستند. یعنی اگر همین الان به جای آمار سرانه مطالعه کتاب، آمار سرانه نگارش کتاب ایرانی‌ها منتشر شود دنیا انگشت به دهان خواهد ماند که ما این همه درخت، کاغذ، زینک، مقوا، چسب، منگنه و شابک از کجا آورده‌ایم؟

در حقیقت اگر به کسی که زمان زیادی از زندگیش را صرف کتاب‌ خواندن می‌کند یا کسی که به ‌شکل غیرمعمول و حریصانه‌ای کتاب می‌خواند کرم کتاب می‌گویند، به این دست نویسندگان که علاقه شدیدی به نگارش کتاب دارند باید لقب گودزیلا یا اژدهای کتاب داد!

تازه این از نتایج سحر است و این حماسه جاوید در صنعت چاپ و نشر کتاب، بدون استفاده از هوش مصنوعی خلق شده است. انشاءا… به دمدمای صبح برسیم و تیغ آفتاب آنباکسینگ مقوله هوش مصنوعی را گردن بگیرد، یک عده روزانه یا حتی ساعتی اقدام به انتشار کتاب می‌کنند و چشم با جناق، جاری، خواهر شوهر، همکار و … را به جای حدقه از حفره کرانیال قدامی بیرون می‌آورند!

فرمت این دست کتاب‌ها هم که از قبل پیداست و بعضی از آنها در قامت یک قوطی کبریت هستند و اسامی نویسندگان از بازیگران سریال جومونگ فقید بیشتر است. قدیم دوستان کتاب می‌نوشتند این هوا که اگر کسی از آمادگی بدنی کافی برخوردار نبود، هنگام جابجایی کتاب، رباط صلیبی پاره می‌کرد! این‌طوری بود که قدما از کتاب برای گرو گذاشتن هم استفاده می‌کردند و شاعر می‌گفت: «از بس کتاب در گرو باده کرده‌ایم / امروز خشت میکده‌ها از کتاب ماست»! اما کتاب‌های امروزی از بس سبک و نازک هستند، به درد باد زدن منقل تریاک ببخشید منقل کباب هم نمی‌خورند.

ایکاش دوباره به روزی برسیم که مردم با خواندن کتاب سرحال شوند و رسانه‌ها و افراد تاثیرگذار جامعه هم به جای تبلیغ خواص سوفسطایی کرم حلزون، دیگ و پاتیل قسطی و روغنی که فشار خون و ضربان قلب را تنظیم می‌کند، از خواص جادویی کتاب هم سخن به میان بیاورند.