اهمیت توجه به استعدادیابی و تیم‌های پایه

معصومه رضایی‌سراج

سال 1402 با تمام فراز و نشیب‌هایش برای ورزش استان به پایان رسید و ورزشکاران استان روزهای مختلف موفقیت و شکست را پشت سر گذاشتند. اکنون که در ابتدای سال 1403 قرار داریم ضرورت دارد که هیات‌های ورزشی استان برای یکسال پیش‌رو، برنامه‌ای منظم داشته و ضمن حمایت از تک ستاره‌های خود، به بحث استعدادیابی و تیم‌های پایه نیز توجه ویژه‌ای داشته باشند.

یکی از مهمترین بخش‌های متداول در توسعه ورزش یک جامعه را ورزش‌های پایه دانست. امروزه ورزش‌های پایه به‌طور ویژه مورد توجه کشورهای مختلف قرار گرفته است. دانشمندان بسیاری در تلاش هستند تا شاخص‌های پیش‌بینی کننده افراد مستعد در ورزش‌های مختلف را شناسایی و توسعه دهند. امروزه توسعه ورزش‌های پایه نیاز به برنامه‌ریزی در حیطه‌های مختلف دارد که یکی از اساسی‌ترین آنها برای جلوگیری از وقت و هزینه بیهوده می‌تواند شناسایی مشکلات توسعه ورزش‌های پایه باشد.

در میان همه موسسات تربیتی و آموزشی کشور بدون شک وزارت آموزش و پرورش مهمترین موسسه و نهادی در کشور است که هم می‌تواند نسبت به توسعه ورزش همگانی اقدام و هم ورزش‌های پایه‌ایی را در کشور تقویت کند، اقدامی که خلاء آن در جامعه جوان ایران کاملا مشاهده می‌شود. آموزش ورزش پایه در دوران تحصیلی دبستان و حتی بالاتر از این دوره می‌تواند به نحوی اثربخش به دانش‌آموزان کمک کند تا چگونگی مشارکت در مسابقات و رقابت‌های ورزشی را بیاموزند.

علاوه بر این ورزشی که پایه و اساس آن بر مدرسه باشد فرصت خوبی است برای معلمان که به طور معمول صلاحیت دارند و مهارت‌های چگونه زیستن و علم و دانش را به گونه‌ای سازمان‌یافته به همه کودکان در محیطی امن و حمایت کننده بیاموزند. مهارت‌های حرکتی پایه تقریبا پایه و اساس همه فعالیت‌های بدنی و ورزشی را تشکیل می‌دهند.

استعدادیابی ورزشی فرآیند ارزیابی پیش‌نگر نوجوانان و جوانان و تشویق و هدایت آن‌ها به سمت رشته‌های ورزشی است که در آن رشته‌ها انتظار موفقیت بیشتری وجود دارد. امروزه روش‌های سنتی استعدادیابی (مانند آن چه کشورهای اروپای شرقی در گذشته به کار می‌بردند) به مرور جای خود را به روش‌های مدرن استعدادیابی داده است. در این میان نقش باشگاه‌های ورزشی قهرمانی و حرفه‌ای بسیار پر رنگ و تاثیرگذار است. مطالعات تطبیقی در حوزه استعدادیابی ورزشی کشورها حاکی از آنست که توسعه پایدار ورزش قهرمانی ریشه در استعدادیابی نظام‌مند سیستم باشگاهی این کشورها دارد.

معمولا استعدادیابی در باشگاه‌های ورزشی در قالب توسعه ورزش در سطوح پایه (Youth Development) نمود پیدا می‌کند. نمونه بارز این موضوع را می‌توان در کشورهای چین، استرالیا و ایالات متحده آمریکا مشاهده نمود. در حقیقت باشگاه‌های ورزشی این کشورها پشتیبانی مطمئن برای ورزش قهرمانی این کشورها محسوب می‌شوند. از این‌رو هر چه باشگاه‌ها از نظر منابع مالی، نیروی انسانی، امکانات و فضاها و تجهیزات ورزشی غنی‌تر باشند، مقوله استعدادیابی در آن‌ها بهتر و موثرتر انجام خواهد شد.

کشورهایی نظیر استرالیا، نظام‌های اعتباریابی مشخصی را برای توسعه ورزش در سطوح پایه فراهم کرده‌اند. در این نظام‌های اعتباریابی باشگاه‌ها از سوی مراجع دولتی ورزشی (مانند وزارت ورزش، کمیسیون ورزش و …) تشویق می‌شوند تا به توسعه ورزش در سطوح پایه پرداخته تا از تشویق‌های خاص مالی دولت برخوردار شوند. در مجموع به نظر می‌رسد ورزش ایران نیازمند ایجاد یک برنامه مشخص برای توسعه مقوله استعدادیابی و توسعه ورزش پایه در باشگاه‌های ورزشی است. این برنامه می‌تواند توسط وزارت ورزش و جوانان تدوین و توسط فدراسیون‌ها و باشگاه‌های ورزشی اجرا شود.