اعتمادسازی عمومی در نظام مالیاتی

 محمد میرعرب ـ دکترای مدیریت

جایگاه مالیات در نظام اقتصادی دنیا، جایگاهی استراتژیک و عملیاتی است و بودجه سالانه بسیاری از کشورها بر مبنای میزان مالیات دریافتی از شهروندان و سازمان‌های اقتصادی تدوین و نهایی می‌شود. بر همین اساس قوانین مالیاتی در زمره قوانین مادر در زمینه‌های اقتصادی و یکی از مهم‌ترین ارکان اعمال سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها به حساب می‌آیند و برنامه‌ریزی در این خصوص با دقت و وسواس خاصی صورت می‌پذیرد. با این وجود مالیات همواره یکی از مهمترین چالش‌های موجود در نظام اقتصادی در کشورهای مختلف است و مباحثی مثل فرار مالیاتی در بین همه اقشار و اصناف دیده می‌شود. بی‌تردید اعتمادسازی عمومی اولین و دم‌ دستی‌ترین راهکار مقابله با پدیده مالیات گریزی است. اهمیت این موضوع را می‌توان از سه حیث عدالت‌ورزی، اعتمادسازی و خطرپذیری مورد مداقه قرار داد. از طرفی، عدم وجود پژوهش‌های مستقل و جامع در خصوص اعتماد عمومی به نظام مالیاتی، باعث شده تا در طول سال‌های اخیر آگاهی مردم از مزایای پرداخت مالیات و نحوه خرج‌کرد آن در جامعه به اندازه‌ای نباشد که بتوان بر مبنای آن تصمیم‌سازی کرد. فلذا ضرورت برنامه‌سازی، آگاهی‌بخشی، پژوهش و ارائه راهکار در خصوص اعتمادسازی عمومی و جلب اعتماد عمومی جامعه در مقوله مالیات امری ضروری می‌نماید.

در این زمینه رسانه ملی، رسانه‌های مکتوب و مجازی، دانشگاه‌ها و حتی مدارس می‌توانند، زمینه‌ساز و بستر این رشد و آگاهی در خصوص جایگاه مالیات در کشور باشند.

هر چند این روند در سازمان امور مالیاتی به عنوان یکی از سازمان‌های دولتی و بسیار مهم در اقتصاد کشور، آغاز شده و برنامه‌های چند سال اخیر این سازمان حجت این مدعاست. سازمان امور مالیاتی در راستای همگام شدن با اهداف کلان رونق اقتصادی کشور و اجرای سیاست‌های دولت در زمینه ساماندهی و کمک به راه‌اندازی، تکمیل و تقویت واحدهای صنفی به سمت سیاست‌های ارتقاء اعتماد عمومی، برنامه‌های مختلفی را آغاز کرده و در این مسیر توفیقاتی نیز حاصل شده است. این نگرش در سطح سازمانی امور مالیاتی نوید این را می‌دهد که در سال‌های پیش رو، بتوان به مقوله مالیات به عنوان یک منبع درآمدی پایدار نگریست. بدون تردید سازمان امور مالیاتی مانند سایر سازمان‌های عصر حاضر با تحولات و تهدیدهای گسترده ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی روبه‌روست و تضمین و تداوم حیات و بقای سازمان‌ها نیازمند یافتن راه‌حل‌ها و روش‌های جدید مقابله با مشکلات است که به ابداع، خلق خدمات، فرآیندها و روش‌های جدید بستگی زیادی دارد. هر چند در سازمان امور مالیاتی، عدم پرداخت به موقع مالیات‌ها از جانب شهروندان دال بر اعتماد کم شهروندان به سازمان امور مالیاتی است، اما برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای است که با استفاده از راهکارهایی مدون و نوین اعتماد شهروندان را به نسبت به مقوله مالیات و پرداخت به موقع آن مالیات ارتقاء بخشد. اعتماد عمومی به تحول نظام مالیاتی در سازمان امور مالیاتی، ایجاد آگاهی نسبی به مفهوم اعتماد عمومی در جامعه، اساسی‌ترین گام در تدوین استراتژی‌های بلندمدت جهت ارتقاء برنامه‌های از پیش تعریف شده و زیربنایی در این سازمان محسوب می‌شوند.