اشتهای سیری ناپذیر برای تجملگرایی

شام را که تمام می‌کنیم به دوستم می‌گویم این همه غذا اضافه ماند. با دلخوری می‌گوید: «توروخدا مثل مامان‌ها رفتار نکن.» تعجب می‌کنم و ادامه می‌دهد: «همین که فقط یک کفگیر مانده تمامش کنیم. بعد از سیر شدن لقمه آخر را هم بخوریم تا غذا تمام شود و…» می‌گویم اصلا چنین منظوری نداشتم و فقط فکر می‌کنم که باید غذای کمتری درست می‌کرده ولی این مشکل دفعات بعد هم تکرار می‌شود. غذا زیاد می‌آید، دور ریخته می‌شود؛ اما کمتر تهیه نمی‌شود.

همزمان با روز جهانی غذا، رئیس انجمن تغذیه ایران با بیان اینکه امروزه با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، امنیت غذایی در ایران به خطر افتاده است، گفت: ایران در زمینه هدر رفت مواد غذایی در ردیف کشورهای تراز اول دنیا قرار داشته و ضایعات مواد غذایی در ایران معادل 35 ‌ میلیون تن با ارزش تقریبی 15 میلیارد دلار است.
جلال‌الدین رزاز در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به فرارسیدن روز جهانی غذا، گفت: 24 مهرماه برابر با شانزدهم اکتبر، سالروز جهانی غذا نام‌گذاری شده است. این روز به افتخار تاسیس سازمان فائو در سال 1945 نام‌گذاری شده و در سراسر جهان نیز گرامی داشته می‌شود. باید توجه کرد که سازمان‌های بین‌المللی در روز جهانی غذا تلاش می‌کنند تا در زمینه کشاورزی و برای جلوگیری از فقر و گرسنگی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در عین حال روز جهانی غذا، روز همدردی با افرادی است که از ابتدایی‌ترین حق حیات، یعنی غذا محروم هستند.
وی افزود: شعاری که امسال از سوی سازمان جهانی غذا (فائو)، برای روز جهانی غذا انتخاب شده است، ‌”هیچ کس فراموش نشود، تولید بهتر، تغذیه بهتر، محیط زیست بهتر و یک زندگی بهتر” است. باید توجه کرد که غذا مانند آب و هوا از ابتدایی‌ترین نیازهای انسانی و بلکه تمام موجودات زنده است و نقش آن در پیشگیری و درمان بیماری‌ها انکار ناشدنی است. بنا به گزارش‌ سازمان ملل شمار افرادی که از گرسنگی رنج می‌برند نسبت به سال گذشته 46 میلیون نفر افزایش یافته و به 828 میلیون نفر رسیده است. بنابراین جهان در حال دور شدن از هدف پایان دادن به گرسنگی، ناامنی غذایی و سوء تغذیه تا سال 2030 است.
او همچنین اضافه کرد: میوه، نان و سبزیجات بیشترین ضایعات غذا در ایران هستند. سازمان فائو در راستای کاهش ضایعات مواد غذایی به استفاده بهینه از مواد غذایی اضافی، جلوگیری از دور ریختن میوه‌ها و سبزیجات، تهیه کمپوت، مارمالاد با میوه‌های اضافی و خشک کردن سبزی‌ها و میوه‌ها، تهیه و تدارک غذا به میزان مورد نیاز خانواده، تهیه مایحتاج منزل به تعداد افراد، نگهداری صحیح از سبزیجات و استفاده از تمام قسمت ساقه و برگ آن، نحوه درست خرید و نگهداری نان و جداسازی زباله‌های خشک و تر توصیه کرده است.

حافظ ایرانی ساکن خارج از کشور است. کسی که در طول عمرش چند بار بیشتر به ایران سفر نکرده. او یکی از ایرادات ایرانی‌ها را تجملات و تعارفات می‌داند و اشاره می‌کند به میهمانی‌هایی که در ایران رفته و توضیح می‌دهد: «جایی میهمان بودم که میزبان بشقابم را به زور پر از غذا می‌کرد و اصرار داشت که تمامش را بخورم. بشقابم پر بود از برنج و کوفته و کباب و باز هم برایم غذا می‌کشیدند. در حالی که غذای من در حالت عادی خیلی فرق دارد. نه این همه برنج می‌خورم و نه این حجم غذا، خودشان هم می‌دانستند که من این همه غذا نمی‌خورم؛ اما گوششان بدهکار نبود.»
محمدرضا به تازگی ازدواج کرده. مراسم عروسی او در یکی از هتل‌های قزوین برگزار شد. خودش می‌گوید: «هرچقدر هدیه در عروسی جمع شد، همه را دودستی دادم به هتل برای پول شام. تازه آخرش هم پول شیرینی و میوه را از جیبم دادم.» می‌پرسم غذا اضافه هم آمد؟ «تا دلتان بخواهد» را بلند می‌گوید و ادامه می‌دهد: «چند مدل غذا داشتیم و برای صد میهمان بیشتر از صد میلیون پول شام دادیم. ما دوست داشتیم هرچقدر غذا اضافه می‌ماند ببریم و بدهیم به نیازمندان. اما همه بعد از تالار دنبال رفتن به باغ بودند و خوشی خودشان. فامیل نزدیک که باید هوای بقیه میهمانان را می‌داشت و فامیل دور هم که خب عمرا غذا جمع کند و ببرد. خودمم که تا به حساب و کتاب برسم غافل شدم و تازه دیر هم از سالن بیرون رفتم. این وسط کلی غذا حیف و میل شد.» می‌پرسم می‌شد کمتر هم سفارش بدهید؟ جواب می‌دهد: «اگر غذا کم می‌آمد که آبروریزی می‌شد و تا آخر عمر کسی یادش نمی‌رفت. من می‌گم زیاد بیاد، کم نیاد. وگرنه در دهن مردم را نمی‌شه بست. آدم یک بار بیشتر عروسی نمی‌کند باید حواسش باشد همه چیز خوب و آبرومندانه باشد وگرنه حرف مردم تمام عمر پشت سر ماست.»
هادی 65 ساله می‌گوید چون کیفیت نان کم است، دورریزش زیاد است. او برای ولایت توضیح می‌دهد: «به همین کشورهای همسایه اگر سفر کنید نان‌ها آنقدر خوشمزه هستند که دوست داری تمام نان را بخوری یا حتی بیشتر غذاهای نونی بخوری. اما اینجا کیفیت نان پایین است که بخشی ازآن به روش پخت ربط دارد و بخشی دیگر به کیفیت آرد.»
پری هم گلایه دارد که هر بار مادرش میهمان دارد از چند روز قبل درگیرند: «بعضی دسرها را باید یک روز قبل درست کنیم. روز میهمانی که از صبح مشغولیم. غذاهای مختلف را باید بپزیم. به یک جور و دو جور غذا که رضایت نمی‌دهد. باید حتما چند مدل باشد.» او همینطور ادامه می‌دهد: «ما یک عروس داریم که وقتی می‌آید خانه‌مان، مادرم برای شام حداقل سه جور غذا باید درست کند. هرچه می‌گویم او که دیگر غریبه نیست. مثل بچه شماست. نباید اینطور میز بچینی برایش! تازه جالب است که عروسمان اصلا شام نمی‌خورد یا اگر بخورد فقط غذای سبک یا سالاد می‌خورد! با این همه باز هم مادرم کلی برایش میز می‌چیند و خودش را به زحمت می‌اندازد و بیشتر غذاها اضافه می‌آید و گوشه یخچال می‌ماند.»

هنوز کم نیستند کسانی که فکر می‌کنند اگر باقیمانده غذایشان را از رستوران به خانه ببرند، رفتار باکلاسی نداشته‌اند. کسانی که فکر می‌کنند غذایی که برای میهمان می‌آورند، باید حتما اضافه بیاید و این نشانه‌ای برای این است که میهمانان همه سیر شده‌اند.
به اندازه غذا پختن و به اندازه غذا خوردن هنری است که شاید باید به هنرهایی که نزد ما ایرانیان است، اضافه شود.