ارتباط موثر و نقش آن در تعاملات اجتماعی

مهناز گرجی‌زاده ـ دکترای ارتباطات

ارتباط، موثر فرآیند تبادل ایده‌ها، افکار، نظرات، دانش و داده‌ها است به طوری که پیام با وضوح و هدف دریافت و درک شود. وقتی به طور موثر ارتباط برقرار می‌کنیم، هم فرستنده و هم گیرنده احساس رضایت می‌کنند و پیام بدون کمترین مانع رد و بدل می‌شود.

در حقیقت ارتباط، ریشه و سرچشمه‌ی یادگیری و رشد هر موجود زنده‌ای است. بدون ارتباط زندگی جریان ندارد.

ارتباط موثر سازنده در یک رابطه به افراد این امکان را می‌دهد که به دیگران بگویند به چه چیزی نیاز دارند و به نیازهای شریکشان پاسخ دهند. این به افراد اجازه می‌دهد تا احساس درک، اعتبار و ارتباط با شخص دیگری داشته باشند. همیشه به یاد داشته باشید که هدف از برقراری ارتباط، درک یکدیگر در کمترین زمان و با بالاترین کیفیت است.

در برقراری ارتباط با دیگران چه به صورت گفتاری و یا نوشتاری انتقال پیام باید دارای ویژگی‌هایی باشد. پیام باید واضح، مختصر، مشخص، صحیح، منسجم، کامل و مودبانه باشد.

اولین مولفه ارتباط موثر، مشاهده دقیق آنچه می‌شنویم یا می‌بینیم است آن هم بدون سرزنش، قضاوت!

در ارتباط موثر، تبادل اطلاعات با اهداف گوناگون صورت می‌پذیرد. این شامل انتقال واضح یک پیام و دریافت تاییدیه است که پیام توسط مخاطب مورد نظر شما به راحتی دریافت و درک شده است.

اما درک صحیح پیام توسط مخاطب تنها ویژگی ارتباط موثر نیست و موارد دیگری نیز باید در این مراودات مورد توجه قرار بگیرد:

دوستی، دادن و دریافت بازخورد سازنده، اعتماد به نفس، حجم و وضوح، همدلی و احترام، درک پیام‌های غیرکلامی مختص زبان و … از جمله مواردی هستند که در ارتباط موثر باید مورد توجه قرار گیرند.

در این رویکرد باید علاوه بر تقویت مهارت‌های کلامی به تقویت مهارت اجتماعی نیز بپردازید. در یک گفت‌وگوی موثر باید سعی کنید مخاطب خود را بشناسید و همزمان شنونده خوبی باشید. به سیگنال‌های غیرکلامی (زبان بدن) آشنا باشید و توجه کنید. سعی کنید دیدگاه مثبت خود را حفظ و. واکنش‌های احساسی خود را کنترل کنید. برای تخصص، دانش و دیدگاه دیگران ارزش قائل شوید. ویژگی‌های مثبت را در دیگران برجسته کنید. گوش دادن فعال را تمرین کنید و اینکه همواره با اطمینان ارتباط برقرار کنید.

با این وجود به خاطر داشته باشید روابط انسانی دارای فراز و نشیب هستند، اما یک سبک ارتباطی سالم می‌تواند مقابله با تعارضات و ایجاد یک شراکت قوی‌تر و سالم‌تر را آسان‌تر کند.

با ارسال واضح پیام‌ها، جایی برای سوء‌تفاهم یا تغییر پیام‌ها باقی نمی‌ماند و این میزان سوء‌تفاهمات را به شدت کاهش می‌دهد. چرا که عمدتاً در موقعیت‌هایی درگیری ایجاد می‌شود که ارتباط به خوبی شکل نگیرد و طرفین نتوانند مقصود را به شیوه‌ای مطلوب بیان کنند.

ارتباط موثر تنها مربوط به محیط کار یا خانه یا دانشگاه نیست. آموختن مهارت‌های فن بیان و نحوه برقراری ارتباط موثر با افراد جامعه راهی برای برقراری تعاملات سازنده در جامعه است.

در جامعه‌ای که نیکو سخن گفتن و درک متقابل طرفین حکمفرما باشد، قطعاً با چالش‌ها و آسیب‌های اجتماعی کمتری مواجه خواهیم بود.