اثر پروانه‌ای بانک‌ها بر وزارتخانه‌ها!

وحید حاج‌سعیدی

اثر پروانه‌ای را حتماً شنیده‌اید… اثر پروانه‌ای نام پدیده‌ای است که به دلیل حساسیت سیستم‌های آشوب‌ناک به شرایط اولیه ایجاد می‌شود. این پدیده به این اشاره می‌کند که تغییری کوچک در یک سیستم آشوب‌ناک چون جو سیاره زمین (مانند بال‌زدن پروانه) می‌تواند باعث تغییرات شدید (وقوع طوفان در کشوری دیگر) در آینده شود. نمونه وطنی آن را هم در مملکت خودمان داریم. خانم یک پزشک جراح در این طرف شهر هوس خودروی لکسوس ES300h مدل 2023 وارد می‌کند؛ آن طرف شهر سونامی راه می‌افتد و نصف مردم آن طرف شهر مجبور می‌شوند برای آقای دکتر کارت هدیه و سکه ببرند! هر چند ادارات مالیاتی و نهادهای نظارتی این دست هدایا را مصداق زیر میزی قلمداد می‌کنند ولی من و شما نیک می‌دانیم که این هدایا فقط به منظور قدردانی بی‌شائبه از پزشکان است و این داستان اثر پروانه‌ای هم فقط برای روشن‌تر شدن این مقوله بیان شد!

علی‌ای‌حال این داستان اثر پروانه‌ای در بسیاری از ادارات و نهادها و شرکت‌ها به ویژه از منظر اقتصادی کاربرد دارد و ذکر جزئیات آن از حوصله خوانندگان خارج است. مثلاً یک بخشنامه صادر می‌شود و پشت بند آن ماشین قراضه مشتی ممدلی 400 میلیون فی می‌خورد یا روغن در مملکت نایاب می‌شود و مردم خاک انبارها را به توبره می‌کشند! اما گاهی اوقات همین اثر پروانه‌ای می‌تواند منشاء خیرات و مبرات در جامعه شود.

فی‌المثل یکی از مشکلات اخیر دولت در برهه حساس کنونی پرداخت حقوق، بیمه، مسکن، حقوق بازنشستگی و … کارکنان دولت است. به منظور حل این معضل پیشنهاد می‌شود با رویکرد اثر پروانه‌ای، هر کدام از بانک‌ها یک وزارتخانه را تحت پوشش گرفته و کارگران را هم بانک رفاه گردن بگیرد و روند استخدام، پرداخت حقوق، وام‌های قرض‌الحسنه، حق بیمه، حقوق دوران بازنشستگی و سایر مخلفات را بر عهده این بانک‌ها قرار دهیم. باور بفرمائید اثر پروانه‌ای که ماحصل بال زدن پروانه است، سهل است. پروانه اگر یک چشمک بزند یا خمیازه بکشد، تمام مشکلات کارکنان و زیر مجموعه‌اش حل می‌شوند و نیازی به بگیر و ببنند و بالا و پائین کشیدن سن بازنشستگی و بازخرید و تعدیل نیرو و این داستان‌ها نیست.

با این رویه خوش‌ خوشان بانک‌ها هم می‌شود چرا که کارکنان و کارگران زیر مجموعه آن بانک هم قول می‌دهند طلا و جواهرات همسرشان، دلارهایی که در خانه دپو کرده‌اند و حتی قلک بچه‌ها را بشکنند و پولش را در بانک خودشان سپرده‌گذاری کنند.

شاید با این روش بانک‌ها هم بی‌خیال بنگاهداری شوند، خانه‌های خالی را در اختیار کارکنان و کارمندان و کارگران زیرمجموعه قرار دهند، تورم و نقدینگی هم در مملکت کنترل شود و در مجموع، اوضاع اقتصادی مردم از حالت کشمشی خارج شود و به سمت صواب گرایش پیدا کند. فقط خدا کند خانم پزشک جراح این بار هوس هلیکوپتر یا کشتی تفریحی نکند!