آینده در دسترس است

آرزو سلخوری ـ امروزه نگاه جهانیان به معلولیت تغییر پیدا کرده و کشورهای مختلف در تلاش هستند آینده‌ای در دسترس برای معلولین ایجاد کنند؛ ایجاد چشم‌انداز به سوی جهانی فراگیر است که در آن ساختمان‌ها، حمل‌ونقل و جوامع در دسترس است و افراد دارای معلولیت بدون ترس از تبعیض؛ برای یادگیری، رشد و شکوفایی در جامعه فرصت‌های برابر و با عزت دارند.

از این‌رو تعهداتی در سراسر جهان به منظور اطمینان از ارائه خدمات به معلولین در تمام تحرکات شهری و پروژه‌های ریلی تحت حمایت بانک جهانی که از حمل و نقل عمومی حمایت می‌کنند، ایجاد شده است.

برای مثال در سنگال آفریقا، پروژه حمل‌ونقل سریع اتوبوس داکار (BRT) ) ویژگی‌های دسترسی خاص برای رفع نیازهای حرکتی زنان، کودکان، سالمندان و افراد دارای معلولیت طراحی شده است. این ویژگی‌ها شامل زیرساخت‌های سوار شدن و پیاده‌روی اتوبوس با دسترسی رمپ برای دسترسی به ایستگاه‌ها، زیرساخت‌های عابرپیاده  مانند پیاده‌روها و مسیرهای پیاده‌روی ساخته شده یا مقاوم‌سازی شده در طول راهرو و همچنین با روشنایی کافی در ایستگاه‌های اتوبوس برای اطمینان از دسترسی ایمن‌تر و آسان‌تر به حمل‌ونقل عمومی است.

همچنین در پروژه ارتقاء شهری ویتنام، افراد دارای معلولیت در طراحی و اجرای بهبود دسترسی به زیرساخت ها شریک بودند به طوری که تیم پروژه با سازمان‌های غیردولتی در ژاپن شریک شد و یک معمار را برای گنجاندن طراحی جهانی در پروژه به کار گرفتند که خود معمار یک فرد دارای معلولیت بود که نه تنها با تخصص حرفه‌ای خود به تیم ارزش افزود، بلکه نیازهای دسترسی را نیز در پروژه تقویت کرد.

در چین، پروژه‌های راه آهن در حال انجام – راه‌آهن هاجیا و راه‌آهن  ZhangHu – به نیازهای افراد دارای معلولیت یا افراد با تحرک محدود در محوطه ایستگاه، مانند سوار شدن به قطار و دسترسی به سکوها از طریق آسانسور، رسیدگی می‌کنند.

در آمریکای لاتین، پروژه‌های مترو در حال انجام در کیتو، لیما، بوگوتا و سائوپائولو نیز ویژگی‌های دسترسی جهانی را در خود جای داده‌اند. به عنوان مثال، در لیما، بانک مداخلات آزمایشی را انجام داد و یک کتابچه راهنمای طراحی را با مشاوره‌های معنادار با افراد دارای معلولیت و سازمان‌های جامعه مدنی توسعه داد. این راهنما به خوبی مورد استقبال و پذیرش سازمان حمل و نقل شهرداری قرار گرفت و در طراحی سیستم حمل و نقل سریع اتوبوس در شهر استفاده می‌شود.

افراد دارای معلولیت اغلب از آسیب‌پذیرترین افراد جامعه هستند و معمولا با موانع بزرگ‌تری برای حمل و نقل، مسکن و سایر خدمات روبرو هستند. حمل و نقل عمومی تنها یک بخش از دسترس پذیری است و کشورهای متفاوت در حوزه تردد معلولین در سطح شهر نیز اقداماتی انجام داده‌اند؛ چرا که یک آینده واقعا در دسترس باید فراگیر و عادلانه باشد. طراحی فراگیر به معنای ایجاد فضاهایی است که همه افراد، بدون توجه به توانایی‌های جسمی، بتوانند از آن‌ها استفاده کنند. این شامل پیاده‌روهای پهن و بدون مانع، ورودی‌های قابل دسترس و آسانسورهای مناسب می‌شود.

نمونه‌های موفقی از این نوع طراحی در کشورهای توسعه‌یافته مشاهده شده است، در اینجا چند نمونه موفق از شهرهایی که توانسته‌اند دسترس‌پذیری شهری برای افراد دارای معلولیت را بهبود بخشند، آورده شده است.

 استکهلم، سوئد: استکهلم به عنوان یکی از بهترین شهرها برای دسترس‌پذیری شناخته می‌شود. این شهر با اجرای برنامه‌های جامع برای بهبود دسترسی به حمل و نقل عمومی، پیاده‌روها و ساختمان‌های عمومی توانسته است بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت ایجاد کند. سوئد همچنین از تکنولوژی‌های نوین برای ارائه اطلاعات مربوط به دسترس‌پذیری استفاده می‌کند.

بارسلونا، اسپانیا: بارسلونا به خاطر زیرساخت‌های قابل دسترس خود شناخته شده است. این شهر دارای شبکه گسترده‌ای از پیاده‌روهای پهن و بدون مانع، آسانسورهای عمومی و اتوبوس‌های با کف پایین است که ورود و خروج افراد دارای معلولیت را آسان می‌کند. بارسلونا همچنین برگزاری رویدادهای فرهنگی و ورزشی را با دسترس‌پذیری کامل تضمین می‌کند.

سیدنی، استرالیا: سیدنی نیز به عنوان یکی از شهرهای پیشرو در زمینه دسترس‌پذیری شهری شناخته می‌شود. این شهر با بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی و استفاده از تکنولوژی‌های نوین برای دسترس‌پذیری، توانسته است محیطی فراگیر برای همه افراد فراهم کند. سیدنی همچنین برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد نیازهای افراد دارای معلولیت ارائه می‌دهد.

سنگاپور: سنگاپور با برنامه‌ریزی شهری دقیق و استفاده از فناوری‌های پیشرفته توانسته است محیطی بسیار دسترس‌پذیر ایجاد کند. این کشور با اجرای پروژه‌های زیرساختی بزرگ، مانند متروهای قابل دسترس و ساختمان‌های عمومی با امکانات ویژه برای معلولین، توانسته است محیطی فراگیر برای همه افراد فراهم کند، این نمونه‌ها نشان می‌دهند که با برنامه‌ریزی دقیق و اجرای سیاست‌های مناسب می‌توان دسترس‌پذیری شهری را بهبود بخشید و محیطی عادلانه‌تر و فراگیرتر برای همه افراد ایجاد کرد.

کانادا: یکی از کشورهای پیشرو در توسعه شهرهای هوشمند و دوستدار معلولین است. در کانادا، از فناوری‌های پیشرفته مانند اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی برای ایجاد شهرهای هوشمند و دوستدار معلولین استفاده می‌شود. اقداماتی همچون نصب سامانه‌های هوشمند ترافیکی، ارائه اپلیکیشن‌های موبایل برای اطلاع‌رسانی و دسترسی آسان‌تر به خدمات، و ترویج فضایی معلولین دوستدار در شهرها از جمله اقدامات کانادا برای ایجاد شهرهای هوشمند و دوستدار معلولین می‌باشد.

برای رسیدگی به نابرابری‌های سیستمی که افراد دارای معلولیت با آن مواجه هستند، چه باید کرد؟ اگرچه راه‌حل‌های برنده سریع وجود ندارد، بخشی از پاسخ در ترویج فرصت‌های برابر نهفته است. بانک جهانی برای کمک به حفاظت از دستاوردهای توسعه انسانی در جهان در حال توسعه در برابر خطرات زیست‌محیطی و اجتماعی فزاینده، به طور قابل توجهی تلاش‌ها را برای ترویج گنجاندن معلولان در پروژه‌های توسعه در پنج سال گذشته افزایش داده است.

تلاش برای آینده‌ای در دسترس، مسئولیت همه است، همه مسئولان امور شهری و توسعه شهری موظف هستند که به ایجاد آینده‌ای در دسترس کمک کند.