آموزش و مشاوره کلید مفقوده گردشگری

وحید حاج سعیدی

وجود جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعدد در کشور باعث شده بسیاری وجود این مواهب طبیعی و جاذبه‌های گردشگری را برای جلب گردشگر کافی بدانند و از ضرورت برنامه‌ریزی در این حوزه غافل شوند.

بی‌تردید و اغراق جاذبه‌های طبیعی کشور نظیر دریا، رودخانه، کوه و جنگل، کویر در کنار جاذبه‌های تاریخی فراوان و غنی، کشور ما را به یکی از مناطق قابل اعتنا در حوزه گردشگری بدل ساخته است. با این وجود نباید تنها به ویژگی گردشگرپذیر بودن و زیرساخت‌های طبیعی و تاریخی موجود قناعت کرد و از برنامه‌ریزی در خصوص استفاده بهینه از این فرصت غافل شد.

در سال‌های گذشته به دلیل ترسیم نشدن یک برنامه مدون و عدم معرفی سایر جاذبه‌های گردشگری به گردشگران داخلی و خارجی، باعث شد تا همه‌ساله بیشترین تجمع گردشگر را در سواحل خزر مشاهده کنیم که علاوه بر شلوغی، ایجاد ترافیک در جاده‌های اصلی و آلودگی محیطی، شاهد تخریب اکوسیستم و ساخت‌وسازهای متعدد و بی‌رویه در حاشیه دریا و جنگل باشیم. بی‌شک معرفی ظرفیت‌های موجود کشور و ایجاد ظرفیت‌های جدید می‌تواند در توسعه پایدار گردشگری و طراحی مشاغل جدید موثر باشد.

ایجاد اشتغال پایدار، توزیع عادلانه منابع درآمدی به گونه‌ای که به جز هتل‌داران، صاحبان سوئیت و مغازه‌داران، سایر شهروندان نیز از مزایای اقتصادی حضور گردشگران بهره‌مند شوند، ایجاد تنوع در زمان‌بندی حضور گردشگران (نباید تنها به ایام نوروز و تابستان اکتفا کرد)، پیشگیری از تخریب محیط‌زیست، فروش محصولات خانگی و سنتی و … تنها بخشی از مزایای برنامه‌ریزی و آموزش شهروندان در حوزه گردشگری است.

بر همین اساس، مشاوران اقتصادی حوزه گردشگری می‌توانند با آموزش حضوری و مجازی و ارائه راهکارهای علمی و عملی به ساکنان مناطق گردشگری به ویژه اهالی محترم روستاها و مناطق ییلاقی، علاوه بر توسعه فرصت بوم‌گردی، زمینه فروش سوغات، صنایع دستی، غذاهای سنتی و عرضه مستقیم محصولات روستایی را فراهم سازند.

یادگیری زبان خارجی، مرمت یا حفظ ساختار تاریخی خانه‌های قدیمی، احیا و استفاده از ظرفیت‌های بومی منطقه نظیر راه تنور سنتی و پختن نان محلی، چای دودی، انواع شیرینی و حلواهای سنتی، بافت پارچه، چادر، نمد و … نه تنها برای گردشگران خارجی بلکه برای گردشگران داخلی نیز جذاب هستند و مخاطبان و علاقه‌مندان خود را دارد.

شهرداران شهرها و دهیاران روستاها می‌توانند با هماهنگی و برنامه‌ریزی منسجم و همکاری اداره کل گردشگری و صنایع دستی و سایر دستگاه‌های متولی، فرصت حضور مشاوران اقتصادی، فرهنگی، ورزشی، غذایی و … را که در حوزه گردشگری فعال هستند، در مناطق شهری و روستایی فراهم کنند تا شهروندان با توجه به توانایی و ظرفیتی که دارند، از دانش این اساتید بهره‌مند شوند و گردشگری طبیعی، گردشگری ورزشی، گردشگری غذایی، گردشگری سلامت و سایر زیرشاخه‌های گردشگری در همه استان‌های به صورت علمی وارد فاز اجرا شوند. بپذیریم گردشگری یک علم است و برای بهره‌مندی از مزایای آن باید علمی و بر اساس اصول حرکت کنیم. با این رویکرد شاید بتوان حتی وعده‌های ایجاد چند میلیون شغل در کشور را نیز رنگ واقعیت بخشید.