آلودگی هوا و تبعات آن بر سلامت انسان
- شناسه خبر: 51182
- تاریخ و زمان ارسال: 22 دی 1403 ساعت 07:30
- بازدید :

مرضیه قنبری
هرساله همزمان با فصول سرد سال، شاهد افزایش میزان آلایندههای جوی و آلودگیهای چشمگیر هستیم. آلودگی هوا ناشی از عواملی است که هر روز در حال افزایش بوده و انتظار میرود تبعات ناشی از آن نیز بیشتر شود.
تبعاتی که امروز حتی از محدوده شهرها و مناطق پرتردد فراتر رفته و دامنگیر دیگر مناطق و تهدیدی برای سلامت افراد شده است.
حمید گلناری کارشناس مسئول امور کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی بر ضرورت آگاه شدن از عوامل تاثیرگذار در افزایش آلودگی هوا و تبعات آن بر سلامتی و همچنین راهکارهای لازم در چگونگی مقابله با آن برای کاهش اثرات منفی آلودگی بر سلامت مطالبی را عنوان کرده و تصریح کرد: آلودگی هوا، تهدیدی برای سلامت انسانها بوده و میتواند تاثیرات منفی بسیار عمیقی بر سلامت جوامع بشری داشته باشد.
اهمیت هوای سالم برای تامین سلامت انسانها
گلناری اظهار داشت: هوا یکی از پنج عنصر ضروری در کنار غذا، نور، گرما و آب برای ادامه حیات انسان محسوب میشود.
وی ادامه داد: هر فرد روزانه نزدیک ۲۲۰۰۰ بار تنفس میکند و تقریبا به ۱۵ کیلوگرم هوا در روز نیاز دارد.
کارشناس مسئول امور کاهش خطر بلایا و حوادث مرکز بهداشت استان با بیان اینکه معمولا انسان میتواند به مدت ۵ هفته بدون غذا و مدت ۵ روز بدون آب زنده بماند، اما نمیتواند بدون هوا حتی ۵ دقیقه زنده بماند؛ افزود: علاوه بر آن هوا در تنظیم دمای بدن و تعریق و سلامت پوست و ارگانهای بدن تاثیر مستقیم و غیرمستقیم زیادی دارد.
وی از تاثیرات هوا بر رشد و نمو و تکثیر گیاهان و موجودات زنده نیز گفته و یادآور شد: علاوه بر آن هر چیزی که انسان دارد از قبیل خانه، ماشین، محیط و … به نوعی به پاکی هوا وابسته است و با آلودگی آن دچار فرسایش یا تخریب و از کار افتادن میشود.
گلناری با بیان اینکه آلودگی هوا جزو مخاطرات و بلایای زیست محیطی محسوب میشود؛ تاکید کرد: این چالش امروز به یکی از مشکلات اصلی در کشور و همچنین استان قزوین تبدیل شده است که بیشتر به واسطه فعالیتهای انسان، صنعتی شدن و تغییرات اقلیمی و آب و هوایی به وجود میآید.
این کارشناس تصریح کرد: این مشکل ناشی از انتشار گازهای گلخانهای است که دور زمین را گرفتهاند و جلوی فعل و انفعالات طبیعی را میگیرند؛ از طرفی با اضافه شدن ذرات معلق و ترکیبات شیمیایی به هوا که از منابع مختلفی همچون صنایع، وسایل نقلیه، نیروگاهها و فعالیتهای کشاورزی و سوختهای فسیلی و گرمایش منازل تولید میشوند، تاثیرات گستردهای بر محیطزیست و سلامت انسانها داشته و میتواند به مشکلات جدی بهداشتی منجر شود.
وی با تاکید بر افزایش غلظت آلایندههای جوی به ویژه در فصول سرد سال؛ گفت: یکی از دلایل اصلی ایجاد آلودگی هوا در هنگام فرارسیدن فصل سرما، به این دلیل است که دمای هوا وارونه شده و به جای اینکه دود وسایل و کارخانجات به بالا رود، رو به سطح زمین پخش میشود و موجب انباشت آلایندههای هوا میشود که در صورت عدم وزش باد، این شرایط تشدید میشود.
آلودگی هوا با کاهش کیفیت زندگی، افزایش هزینههای بهداشتی را در پی دارد
گلناری از تبعات آلودگی هوا بر زندگی مردم گفته و تاکید کرد: آلودگی هوا منجر به کاهش کیفیت زندگی و افزایش هزینههای بهداشتی میشود، افراد مبتلا به بیماریهای ناشی از آلودگی هوا نیاز به مراقبتهای پزشکی بیشتری دارند و ممکن است نتوانند به طور کامل به فعالیتهای روزمره خود بپردازند که این امر میتواند به کاهش کیفیت زندگی آنها منجر شود.
افزایش بروز مشکلات تنفسی در هوای آلوده
وی یکی از اثرات مهم آلودگی هوا بر سلامت انسانها را افزایش بیماریهای تنفسی عنوان کرده و تصریح کرد: ذرات معلق و گازهای آلودهکننده میتواند وارد سیستم تنفسی شود و مشکلاتی از جمله آسم، برونشیت و عفونتهای تنفسی را تشدید کند.
کارشناس مسئول امور کاهش خطر بلایا و حوادث مرکز بهداشت استان یادآور شد: افراد مبتلا به بیماریهای مزمن تنفسی به ویژه کودکان و سالمندان، بیشترین آسیب را از آلودگی هوا میبینند و ممکن است نیاز به مراقبتهای ویژه داشته باشند.
آلودگی هوا همچنین تاثیرات منفی بر سیستم قلبی- عروقی دارد
وی تاکید کرد: تحقیقات نشان میدهد که قرار گرفتن در معرض هوای آلوده میتواند خطر بیماریهای قلبی ـ عروقی نظیر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد؛ در هوای آلوده، ذرات ریز موجود در هوا میتواند وارد خون شده و باعث ایجاد التهابات و لختههای خونی شود که به افزایش خطر بیماریهای قلبی منجر میشود.
آلودگی هوا، خطر ابتلا به سرطان را افزایش میدهد
گلناری از آلودگی هوا به عنوان یکی از عوامل زمینهساز در بروز بیماریهایی چون سرطان یاد کرده و افزود: اثر دیگر آلودگی هوا، افزایش خطر ابتلاء به بیماریهای مزمن و سرطانها است، بعضی از ترکیبات شیمیایی موجود در هوا مانند بنزن و دیاکسینها میتواند به عنوان مواد سرطانزا عمل کند و خطر ابتلاء به سرطان ریه و دیگر سرطانها را افزایش دهد.
وی اذعان داشت: این مواد از طریق استنشاق یا تماس با پوست وارد بدن شده و ممکن است به سلولهای بدن آسیب برساند.
تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان انسان
گلناری از تاثیر آلودگی هوا بر سلامت روان افراد نیز گفته و افزود: آلودگی هوا بر سلامت روانی افراد تاثیرات منفی دارد. تحقیقات نشان میدهد قرار گرفتن در معرض هوای آلوده میتواد به افزایش سطح استرس و اضطراب منجر شود و مشکلات روانی مانند افسردگی را تشدید کند و این تاثیرات میتواند به ویژه در شهرهای بزرگ و صنعتی که میزان آلودگی هوا در آنها بیشتر است، برجستهتر باشد.
کارشناس مسئول امور کاهش خطر بلایا و حوادث مرکز بهداشت استان قزوین تصریح کرد: طبق تحقیقات انجام شده، آلودگی هوا میتواند به مشکلات پوستی نیز منجر شود.
وی با بیان اینکه پوست به عنوان اولین خط دفاعی بدن در برابر محیط، تاثیرات مخربی از آلودگی هوا میپذیرد و ممکن است نیاز به مراقبتهای ویژه داشته باشد؛ ادامه داد: ترکیبات شیمیایی موجود در هوا میتواند باعث تحریک و التهابات پوستی و به بیماریهایی مانند اگزما و آکنه منجر شود.
ضرورت اتخاذ راهکارهایی برای کاهش آلایندههای جوی
این کارشناس معتقد است: گفت: برای کاهش تاثیرات منفی آلودگی هوا بر سلامت انسانها، نیاز به اقداماتی جدی و گسترده است و توسعه فناوریهای پاک، کاهش استفاده از سوختهای فسیلی، بهبود سیستم حمل و نقل عمومی و افزایش فضای سبز میتواند به کاهش میزان آلودگی هوا کمک کند.
گلناری اذعان داشت: همچنین آگاهیرسانی عمومی و آموزش مردم درباره تاثیرات آلودگی هوا و راههای پیشگیری از آن میتواند در بهبود وضعیت بهداشتی و زیستمحیطی موثر واقع شود.
لزوم تقویت سیستم ایمنی بدن با مصرف میوه و سبزی به ویژه در روزهایی آلوده
وی در ادامه از ضرورت اتخاذ راهکارهایی برای کاهش اثرات آلودگی هوا بر انسان گفته و تاکید کرد: در این شرایط باید به سیستم ایمنی بدن توجه و آن را تقویت کرد؛ افراد به منظور تقویت سیستم ایمنی بدن و حفاظت از سلامت خود در برابر آلایندههای جوی، بهتر است مایعات به ویژه آب بیشتر استفاده کنند و مصرف میوه و سبزیجات را در روزهایی که آلودگی هوا زیاد است، بیشتر مد نظر قرار دهند.
وی توصیه کرد: همچنین توصیه میشود افراد پس از بازگشت به منزل، نسبت به شستوشوی صورت، بینی و مجاری تنفسی خود اقدام کنند تا آلایندهها جذب بدن نشود.
کارشناس مسوول امور کاهش خطر بلایا و حوادث مرکز بهداشت استان قزوین تصریح کرد: خانوادهها باید دقت نمایند که در زمان آلودگی هوا تا حد امکان از محیطهای بسته خارج نشوند و هنگام حضور در فضای باز و خارج از منزل بهتر است از ماسک استفاده کنند تا آلایندههای کمتری را استنشاق کنند.
پرهیز از حضور در اماکن و محلهای پرترافیک
وی پرهیز از حضور در اماکن و محلهای پرترافیک را به عنوان یکی از توصیههای مهم در هنگام افزایش غلظت آلایندههای جوی عنوان کرده و ادامه داد: از طرفی انجام ورزش باعث تند شدن تنفس و ورود بیشتر آلایندههای هوا به بدن میشود.
وی گفت: در شرایطی که هوا آلوده است، ورزشکاران باید تمریناتی مانند یوگا و تایچی را انجام دهند که برای تقویت قفسه سینه، دیافراگم و عضلات سر و گردن مناسب هستند؛ اما نکته مهمی که وجود دارد این است که این تمرینات باید در مکان بسته و دارای تهویه مناسب انجام شوند و محیط تمرین کاملا از نظر تنفسی، سالم باشد.
گلناری یادآور شد: در صورتی که افراد و به ویژه گروههای آسیبپذیر و افراد دارای بیماریهای زمینهای علائم و نشانههایی از جمله تنگی نفس و سرفه را تجربه میکنند، به پزشک مراجعه کنند تا در صورت نیاز به درمان، اقدام شود.