آسیبشناسی اعتراضات مدنی از دیدگاه چهرههای سیاسی استان
- شناسه خبر: 2789
- تاریخ و زمان ارسال: 24 مهر 1401 ساعت 08:00
- بازدید : 1,240

مریم بهبهانیفر
مقدمه
در پی انتشار خبر مرگ دختری 22 ساله و اهل سقز در یکی از مراکز پلیس واقع در تهران، با واکنشهای گستردهی ملی و بینالمللی روبرو شدیم. واکنشهایی که منجر به تجمعات گسترده در شهرهای مختلف و اعتصاب برخی از اقشار مختلف همچون کارگران و بازاریان شد.
این کنش اجتماعی که در آن حضور زنان و حتی دانشآموزان دختر پررنگ است؛ با سر دادن شعارهایی علیه اصل حاکمیت و بر هم خوردن نظم و امنیت عمومی همراه شده و برخی از جریانهای سیاسی برون مرزی از آن به نفع خود بهرهوری میکنند.
در پی وقوع این حوادث که قریب به یک ماه است به طول انجامیده و زیانهای مالی و جانی برای مردم و کشور به همراه داشته است؛ بر خود لازم دیدهایم که در روزنامه ولایت به آسیبشناسی این پدیده از دیدگاه چند تن از چهرههای سیاسی استان با نگرشهای مختلف بپردازیم.
“محمدحسین شفیعیها” دبیر حزب ائتلاف بزرگ پیروان ولایت و دبیر حزب موتلفه استان. “یوسف کرمی” عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران اسلامی و دبیر حزب اتحاد ملت ایران اسلامی استان و کارشناس ارشد پول و بانک. “عباس نیکویه” عضو شورای راهبردی ائتلاف بزرگ پیروان ولایت و “مهدیه السادات قافلهباشی” فعال اجتماعی و نماینده جریان اصلاح طلب در پارلمان محلی پیشین قزوین، چهرههای سیاسی هستند که در این گزارش تحلیلهای خود را از وقایع رخ داده مطرح کردهاند.
از جمله موضوعات مشترکی که در این گفتوگوها مطرح شد میتوان به طراحی برنامههای مدیریتی صحیح، برگزاری کرسیهای آزاداندیشی، ایجاد بستر برای بیان مطالبات به ویژه از سوی جوانان و دانشجویان اشاره کرد که در دیدگاههای این کارشناسان از جریانهای مختلف سیاسی شنیده شد. این گزارش را با هم میخوانیم …
ـ اعتراضات، توطئه برنامهریزی شده دشمن است
محمدحسین شفیعیها دبیر حزب موتلفه استان در گفتوگو با ولایت با تاکید بر اینکه جنبش ایجاد شده دلسوزی و دغدغه نسبت به اوضاع جامعه از سوی معترضان نیست؛ اظهار میکند: مهندسی این واقعه از سوی افراد برونمرزی به ویژه کشورهای غربی نشان میدهد که آنها همانند فتنه 88 و برای هدایت این آشوب و اغتشاش در درون بسیج شدهاند.
وی با اشاره به تحلیلهایی که توسط رسانههای غربی و تحریمهای دولتهای اروپایی علیه کشور در حال روی دادن است و قرمز خواندن شرایط ایران از سوی آنها، تصریح میکند: این رفتارها به وضوح، توطئهها و طراحیهای دیگر دشمنان علیه نظام را نشان میدهد تا نظام ما را در تنگنا و فشار قرار دهد که مطالبات آنها را تمکین کند.
برخی نادان هستند و به غلط تصور میکنند با این گونه فشارها یک نظام از بین میرود؛ در حالی که مقام معظم رهبری هم بر این موضوع تاکید دارد که توطئه ایجاد شده از سوی دشمنان و برخی افرادی که برای وطن ارزش قائل نیستند؛ برنامهریزی شده است.
دبیر ائتلاف پیروان بزرگ ولایت با اشاره به مرگ مهسا امینی اذعان میکند: از ابتدا در فیلمهایی که به نمایش گذاشته شده نشان داده میشود؛ ورود آن مرحومه به پایگاه پلیس به آرامی صورت گرفته است؛ در گزارش پزشکی قانونی هم اعلام شد که هیچ گونه ضرب و جرحی وجود نداشته و این مرگ آنی به دلیل جراحی گذشته و عوارض داروهای مصرفی و شرایطی که در آن قرار گرفته بوده است.
این فعال سیاسی با اشاره به اینکه برخی خواص پس از 43 سال دچار خطاهایی هستند و هیچگاه هم نمیخواهند از این اشتباهات فاصله بگیرند؛ عنوان میکند: متاسفانه این افراد موضوع را به ضرب و جرح از جانب پلیس تحلیل و با این گفتمان خود، دامنه موضوع را پررنگ میکنند.
این چهره سیاسی اصولگرای استان تاکید میکند: اعتراض ایجاد شده نسبت به مرگ آن دختر جوان برای مخالفت با حجاب اجباری نیست بلکه این بهانهای بود تا توطئههای دشمن رقم بخورد که ثابت کرده باشند حاکمیت ایران توانایی اداره جامعه خود را ندارد.
شفیعیها با تاکید بر اینکه هیچ تردیدی نیست که وقایع رویداده توطئه دشمن است؛ ابراز میکند: متاسفانه در این وقایع برخی خواص جامعه عنان اختیار از کف دادهاند؛ در حالی که آنها باید برای اصلاح امور گام مینهادند.
ـ جوانان و مردم سخن مسئولان را نمیپذیرند
در شرایط فعلی، حاکمیت باید به آسیبشناسی این موضوعات بپردازد که چطور دشمن به بهانههای واهی جامعه ما را به تشنج میکشاند؛ البته بخشی از این آسیب به ضعف عملکردهای مسئولان کشور بازمیگردد و نشان میدهد در نظام کوتاهیهایی وجود دارد که انباشته شده و به نقطهای رسیده که دیگر جوانان و مردم به هیچ عنوان سخن مسئولان را نمیپذیرند.
باید در کشور فضایی به وجود آوریم که همه شهروندان سخن مسئولان را به درستی بشنوند؛ لازمه آن هم این است که مسئولان یاد بگیرند که چگونه با مردم گفتوگو کنند تا از بطن تضارب آراء راه درست استخراج شود.
شفیعیها با بیان اینکه تعداد اعتراضکنندگان در این آشوبها اندک بوده و شاهد هستیم بسیاری از مردم با آنها همراهی نکردهاند؛ اضافه میکند: باید در جامعه فضای گفتمان ایجاد شود؛ آن هم به گونهای که اثربخش باشد؛ به عنوان مثال ایجاد کرسیهای آزاداندیشی در دانشگاهها، ایجاد بسترهایی برای گفتمان سایر افراد جامعه آن هم با راهکارهای دقیق میتواند جامعه را ارتقاء دهد.
او معتقد است: نظام باید تا آنجایی که مرزها در نوردیده نشود و خط قرمزها رعایت شود؛ انتقادها را بشنود؛ در این صورت در جامعه با دستاوردهای خوبی همراه خواهیم شد.
این فعال سیاسی درباره مقوله حجاب اجباری بیان میکند: جامعه ما موضوع بیحجابی را نمیپذیرد؛ چرا که حجاب مقولهای دیرینه در فرهنگ و تمدن ایران دارد؛ اما از آنجایی که در کشور در برخی زمینهها به درستی عمل نشده است؛ دشمن از این فضا سوء استفاده میکند.
او با بیان اینکه متاسفانه در جامعه ما هر فردی به خود اجازه اظهارنظر کارشناسانه میدهد؛ میافزاید: باید آییننامه و یا دستورالعملی طراحی شود تا افرادی که بدون ارزیابی، سخن میگویند و مطالبی عنوان میکنند که موجب ایجاد تنش و بازتابهای منفی در جامعه میشود؛ توبیخ و ممنوع السخن شوند؛ این تدبیرها کمک میکند تا سخن گفتنهای نابجا به حداقل برسد و در این صورت دیگر هر فرد یا مسئولی اجازه بیان هر مطلبی را پیدا نخواهد کرد تا موجب بهانه دادن به دست دشمنان شود.
ـ در مطالبهگری فعلی، رنگی از اقتصاد و معیشت دیده نمیشود
دبیر حزب موتلفه استان با بیان اینکه در مطالبهگری صورت گرفتهی فعلی، رنگی از اقتصاد و معیشت دیده نمیشود؛ اظهار میکند: عوامل و عناصری که در این مطالبهگری فعال هستند؛ نوجوانان و جوانانی هستند که معیشت برای آنها چندان مطرح نیست؛ از سویی دیگر نیز افرادی که این اعتراضات را همراهی میکنند اغلب از قشر برخوردار جامعه هستند؛ البته منکر این نیستم که اگر جامعه از وضعیت معیشتی بهتری برخوردار بود؛ زمینه فراهم شدن اغتشاش و آشوب نیز کاسته میشد.
شفیعیها درباره مشارکت زنان در اعتراضات ایجاد شده تصریح میکند: یکی از نقاط عطف جمهوری اسلامی تقویت شخصیت و اهمیت دادن به جامعه زنان بود؛ جمهوری اسلامی در هویت بخشی به جامعه زنان گامهای بلندی برداشته که این از افتخارات نظام است.
در جمهوری اسلامی زنان در مشارکتهای اجتماعی مهجور نماندهاند؛ باید دقت شود این بهرهمندی از آزادی و استفاده حقوق قانونی که برای همه افراد جامعه وجود دارد؛ در زمین دشمن و به نفع آنها استفاده نشود.
اگر در جامعه کاستی وجود دارد باید اصلاح شود و همانگونه که مردان از حقوق اجتماعی برخوردار هستند زنان هم باید متناسب با جنسیت خود از حقوق لازم برخوردار شوند.
ـ از طریق گفتوگو میتوان شرایط خوبی در جامعه ایجاد کرد
دبیر ائتلاف پیروان ولایت درباره چگونگی آرامسازی فضای ایجاد شده، ابراز میکند: مسئولان میتوانند با طراحی برنامههای صحیح و ایجاد بستر برای بیان مطالبات از رفتارهای هیجانی، پرخاشگرانه، غیراخلاقی و دور از شأن جوانان جلوگیری کنند.
مردم اگر به هنگام بیان مطالبات پاسخ منطقی دریافت کنند شرایط مطلوبی در جامعه حاکم میشود و دیگر شاهد اعتراضات خیابانی نخواهیم بود.
او با تاکید بر اینکه از طریق گفتوگو میتوان شرایط خوبی در جامعه ایجاد کرد؛ خاطرنشان میکند: شعارهایی که در این اعتراضات مطرح شد؛ علیه مسئولان نبود و تنها اصل نظام و رهبری نشانه گرفته شد که نشاندهنده نفوذ عناصر برانداز در آشوبهاست.
این چهره سیاسی استان خاطرنشان میکند: رفتارهایی که جوانان در این اعتراضات دارند احساسی و هیجانی است، اما انتظار نمیرود خواص جامعه به این موضوعات دامن بزنند. در این میان نیز بیان موضوع برگزاری رفراندوم، حرکت اعتراضی و طراحی شده از سوی اتاقهای فکر بیگانگان برای به انحراف کشاندن مطالبه درست مردم است.
دبیر حزب موتلفه استان خاطرنشان میکند: وقتی یک بازداشت در پلیس امنیت اخلاقی به ایجاد آشوب و هزینه برای کشور تبدیل میشود و به دنبال آن نیز اغتشاشات و ویرانیها، دامن زدن به تعصبات قومی مثل زاهدان یا کردستان و حرکتهای مسلحانه در آنها روی میدهد بیانگر آن است؛ دشمن طراحی چند وجهی کرده تا نظام را به زعم خود دچار چالش بزرگ کند.
شفیعیها با تاکید بر اینکه توطئههای دشمن را باید حقیقی بدانیم؛ عنوان میکند: از آنجایی که درون کشور اختلاف سلیقه وجود دارد باید توانایی داشته باشیم که این اختلاف دیدگاهها را به گونهای مدیریت کنیم تا دشمن نتواند بهرهبرداری کند؛ مقام معظم رهبری در حادثه کوی دانشگاه در سال 78 نیز خطاب به سران سلایق گوناگون درون کشور روی این مسئله تاکید کردند؛ اما متاسفانه مورد توجه و عمل برخی افراد قرار نگرفت.
او با بیان اینکه مرزها با دشمن باید مشخص شود؛ اذعان میکند: برخی سیاسیون و جریانات سیاسی این موضوع را باور نداشته و عمل نمیکنند؛ آنها حاضر نیستند که مرز خود را با دشمن شفاف کنند؛ بنابراین آنهایی که بدون تامل و شتابزده بیانیه داده و به ایجاد این آشوبها دامن زدند باید در مسیر اصلاح آن گام بردارند.
اگر مرز میان دوستداران کشور و دشمنان مشخص شود طبعا زمینه بسیاری از ناآرامیها و آشوبها به خودی خود از بین میرود و آرامش بر فضای جامعه حاکم خواهد شد.
وقتی به این درک برسیم که بیگانگان حل کننده مشکلات ما نیستند، به راحتی میتوانیم چالشها را برطرف کنیم؛ ولی آنجا که به خواست خود نرسیم و بخواهیم پای دشمن و ایادی او را به میان بکشیم؛ آسیب جدی به کشور وارد خواهد شد.
دبیر حزب موتلفه استان قزوین همچنین اضافه میکند: بدیهی است در هنگام ایجاد ناامنی، مسئولان مربوطه همچون: عزیزان نیروی انتظامی و حافظان امنیت، چارهای جز برخورد و جلوگیری ندارند که جا دارد از تلاشهای خوب آنها تشکر شود که در سایه حضور مقتدرانه و در عین حال آرام بخش خود، آرامش را به جامعه بازگرداندند.
***
ـ جامعه تاب تحمل ندارد
یوسف کرمی، دبیر حزب اتحاد ملت ایران اسلامی استان نیز در گفتوگو با ولایت درباره وقایع اخیر و اعتراض ایجاد شده در کشور اظهار میکند: با عنایت به تجاربی که از زیست تاریخی جوامع شاهد هستیم؛ اعتراضات و خیزشها را عموما میتوان به دو دسته تقسیمبندی کرد؛ دسته اول حرکتهای اعتراضی هستند که در صدد استیفای حقوق دریغ شده خود، بوده و عمدتا به جوامع توسعه نیافته یا کمتر توسعه یافته تعلق دارند.
دسته دوم حرکتهایی هستند که با توجه به قابلیتها شامل: امکانات و فرصتهایی که در جامعه خود ملاحظه میکنند؛ در صدد تحقق حقوق بیشتر و زندگی با کیفیت بالاتر هستند که این نوع اعتراضات غالبا به جوامع توسعه یافته تعلق دارند.
حرکت اعتراضی که جامعه در حال حاضر شاهد و درگیر آن است از جنس دسته اول میباشد زیرا این اعتراض از جنس عصیان است؛ عصیانی که به واسطه ناکارآمدی حاکمیت در طول چند دهه، تدریجا تمامی فرصتها را از همه دریغ کرده است، تا دیگر جامعه تاب تحمل شرایط را نداشته باشد. اینجاست که ناکارآمدی حاکمیت راهی جزء اعتراض باقی نگذاشته است.
او با اشاره به اینکه اگر در این سه دهه به صحبت صاحبنظران دلسوز در حوزههای مختلف رجوع شود همه به ناترازی تعامل دولت به معنای عام و مردم معطوف است؛ بسیار طبیعی و عیان بود که این گلوله برف نارضایتی با بیتوجهی و سهلانگاری و بعضا تقابل ناروا و دهنکجی روز به روز بزرگتر و نهایتا به بهمنی ویرانگر بدل خواهد شد.
ـ دستاندرکاران متناسب با شرایط چارهاندیشی کنند
عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران اسلامی بیان میکند: امروز باید به همه دستاندرکاران عالی نظام هشدار داد تا دیر نشده چارهای عاقلانه و متناسب با شرایط بیاندیشند. در حالی که به یقین، فردا خیلی دیر خواهد بود.
کرمی درباره نقش مشکلات اقتصادی و معیشت در این مطالبات ابراز میکند: پدیده اقتصاد و معیشت دو ساحت متفاوتی از اقشار مردم را تحت تاثیر خود قرار داده است. وقتی که اقتصاد کشور درگیر سیاستهای غیراقتصادی میشود؛ لاجرم بسیاری از فرصتهای خود را در سطح داخلی و خارجی از دست میدهد.
او اضافه میکند: اقتصاد درگیر با سیاستهای غیر اقتصادی نه تنها خیری برای اقتصاد به ارمغان نمیآورد بلکه با توقف تولید ثروت، فقر انباشته را جایگزین کرده و موریانهوار اقتصاد را از درون ذلیل و ضعیف میسازد. بنابراین چنین اقتصادی که به بهای سرمایه، تجربه و دانش کشور تمام شده است؛ علاوه بر اتلاف منابع ملی، حاصلی برای معیشت طبقه مصرفکننده جز استیصال در ناترازی دخل و خرج باقی نمیگذارد.
این کارشناس ارشد پول و بانک اضافه میکند: نقش اقتصاد و معیشت در شرایط پیشرو به عنوان یک متغیر وابسته کاملا پذیرفته شده است؛ اما نباید دچار بزرگنمایی شد و آن را به عنوان متغیر مستقل برای اعتراضات صورت گرفته به حساب آورد.
کرمی درباره اینکه حجاب عامل اصلی این اعتراضات است؛ در گفتمانی دوجانبه عنوان میکند: هم هست و هم نیست؛ طناب ضخیم نارضایتی از عملکرد حاکمان که امروز همه شاهد آن هستیم از رشتههای بسیار ریز و متعددی تابیده شده که حجاب یکی از آن دهها و صدها موردی است که یکی از رشتههای این طناب قطور را تشکیل میدهد. حضور پررنگ و جسورانه بانوان در اقصی نقاط کشور با بهرهگیری گسترده از بحث حجاب در این اعتراضات، نقش حجاب را بیش از پیش برجسته ساخت.
او ادامه میدهد: همانطور که نقش اقتصاد در این مطالبه مدنی گفته شد؛ حجاب نیز به عنوان آزادی در سبک زندگی و پوشش، یک متغیر وابسته در کنار سایر متغیرها باید به حساب آورده شد.
این چهره سیاسی استان درباره صلاحیت دولت و تیم اجرایی آن در این شرایط برای اداره کشور میگوید: دولت و تیم اجرایی آن نه در این شرایط بحرانی، بلکه با شکل و مسائلی که در این یک سال و چندماه به نمایش گذاشته است؛ صلاحیت و توانائی اداره کشور در شرایط عادی را هم ندارد. دولتی که نه برنامه دارد و نه از تجربه لازم برخوردار است و نه از دانش اداره کشور بهرهای برده است؛ طبیعی خواهد بود که صلاحیت لازم برای قبول و تصدی این مسئولیت مهم و سرنوشت ساز را نداشته باشد.
کرمی با استناد به سخنی از شهید مصطفی چمران در خصوص تعهد و تخصص، خاطرنشان میکند: “فردی که تخصصکاری ندارد و آن مسئولیت را بپذیرد؛ خود کمال بیتعهدی است”. به هر حال نه تنها دولت و تیم او بلکه همه مدعیان دیانت که در سرکار آوردن این دولت ناتوان، سعی صواب و ناصواب بکار بستند باید پاسخگو اعمال خویش در پیشگاه ملت و خداوند باری تعالی باشند.
ـ با برخوردهای چکشی، مشکل کشور حل نمیشود
او با اشاره به راهکارهایی برای خروج از این بحران بیان میکند: با چنگ و دندان نشان دادن و برخوردهای چکشی، مشکل این کشور حل نخواهد شد. اگر واقعا مسئولان امر در صدد ترمیم این شکاف دراز دامن دولت ـ ملت که در سده اخیر کشور بیسابقه بوده است و در پی درمان و علاج قطعی مشکلات کشور هستند؛ راهی اصولی و اساسیتر از تحویل قدرت به خود ملت وجود نخواهد داشت و آن هم با برگزاری انتخابات کاملا آزاد و تشکیل دولت و مجلس تماماً مردمی امکانپذیر خواهد بود تا شرایط برای اصلاح بعضی از اصول قانون اساسی که تفکیک قوا را به معنای واقعی محقق میسازد به عنوان گام دوم در دستور کار قرار گیرد.
این چهره اصلاح طلب استان تاکید میکند: به نظرم این تنها راه چارهی رفع این بحرانها و پیشگیری از افتادن کشور به ورطه مشکلاتی از قبیل انقلاب یا فروپاشی با آینده نامعلوم خواهد بود.
این چهره سیاسی استان درباره برگزاری رفراندوم (همهپرسی) بیان میکند: پایان دادن زودهنگام به عمر دولت و مجلس فعلی میتواند با برگزاری رفراندوم و به رای مردم گذاشته شود.
کرمی درباره اینکه ادامه این اعتراضات برای کشور ما و جایگاه بینالمللی آن چه آثار سوئی خواهد داشت؟ عنوان میکند: با توجه به وضعیت پیشرو دیگر جایگاهی چه در خارج و چه در داخل برای کشور باقی نمانده، تا کسی نگران آن باشد؛ اما قبل از پیامد داخلی و خارجی اعتراضات، باید به عوامل اعتراضزا در عرصه مدیریت کشور توجه داشته باشیم. چون شرایطی که کشور در حوزههای مختلف با آن مواجه شده، تاب تحمل همه اقشار را طاق کرده و اعتراض، تنها راه باقیمانده در پیشروی مردم شده است.
ـ اگر اوضاع قابل تحمل بود، به اعتراض منجر نمیشد
او ادامه میدهد: این طور نیست که ما پیامد اعتراضات را برای کشور مضر بدانیم بلکه خود اعتراض، حاصل و ثمره مدیریت ناکارآمد کشور است. اگر اوضاع قابل تحمل بود به اعتراض منجر نمیشد. به قول مولای متقیان علی(ع) “آخر الدواء الکی” آخرین دوا، داغ نهادن است.
دبیر حزب اتحاد ملت ایران اسلامی استان درباره حضور گسترده زنان در این اعتراضات یادآور میشود: زنان ما جزء محجوبترین و رئوفترین زنان جهان هستند. در صداقت و سلامت آنها کمترین تردیدی نارواست. بانوان کشور ما، در سایه تدبیر بالایی که دارند؛ همیشه با اندک امکانات در دسترس، کانون خانواده را با محبت وافر خویش گرم و صمیمی نگه میدارند؛ اما در سایه بیتدبیری مسئولین امر، شرایط تحمیلی بر خانوادهها به حدی سنگین و کمرشکن شده که دیگر آن حداقلها هم که بتواند کفاف سرخ نگهداشتن صورت با سیلی را بدهد؛ هم غیرممکن شده است.
کرمی خاطرنشان میکند: بحث اشتغال و ازدواج که اساس و شیرازه خانواده را شامل میشود تبدیل به آرزوهای دست نیافتنی شده است. در یک چنین فضای غمباری، زنان ما باید به کدامین گرمای کانون خانواده دلگرم باشند تا نه تنها خود بلکه دیگر اعضای خانواده را در نزدیک شدن به خطر اعتراض منع کنند.
او ادامه میدهد: حضور زنان در اعتراضات در درجه اول، ناشی از دفاع جانانه آنها از کیان خانوادهی به خطر افتاده است و در درجه دوم عصیان علیه بیعدالتی نسبت به حقوق حقه خویش است که به عناوین مختلف مورد دستدرازی قرائتهای غلط از جایگاه او در جامعه صورت گرفته است.
دبیر حزب اتحاد ملت ایران اسلامی استان ابراز میکند: با توجه به مجموعه مشکلات و بحرانهایی که کشور با آن مواجه است و به برخی از آن نیز اشاره شد؛ عقلای جامعه به اتفاق آنها را بدون استثناء معلول مدیریت ناکارآمد در کشور میدانند.
این چهره سیاسی درباره بازداشتها، دستگیریها و کشتار معترضان یادآور میشود: بدون انجام اصلاحات لازم برای تامین خواستههای به حق آنها، هر گونه برخورد قهرآمیز با معترضان محکوم و مذموم خواهد بود.
کرمی خاطرنشان میکند: بنابر تجربه بشر اگر قرار بود با سرکوب بیرحمانه و غیرقانونی معترضان مشکل حل شود؛ قطعا بازماندگان حاکمان کهن هنوز در اریکه قدرت مانده بودند. سرکوب همانطور که در گذشته چارهی کار نبوده، امروز هم به طریق اولی راهکار مناسب و کارآمدی نخواهد بود.
این چهره سیاسی استان اظهار میکند: ما اکنون چهار پارادایم یا معرفتی شناخته شده داریم که عبارتند از: فلسفی، دینی، علمی و ایدئولوژیکی. این چهار پارادایم هر کدام در مقاطع مختلف تاریخی بر دیگر پارادایمها غلبه و بر اریکه قدرت نشسته و با مشی و مرام خویش بر جامعه حکم راندهاند؛ معرفت فلسفی در قالب آریستوکراسی افلاطونی، معرفت دینی در شمائل حاکمیت کلیسای کاتولیک در قرون وسطی، معرفت علمی در عصر رنسانس و انفجار اکتشافات علمی و غلبه پوزیتیویست و معرفت ایدئولوژیک در پوشش مکتب انتقادی مارکس ـ لنینی مجال تجلی یافتند؛ اما نتیجه همه آنها برای بشر یک چیز مشترک بنام ناکامی بود تا بشر را نهایتا به این باور برساند که تنها اداره مطلوب جامعه نه با غلبه یکی بر دیگری بلکه با تعامل و تعاطی روادارانه همه با هم ممکن خواهد شد.
او همچنین عنوان میکند: ما به عیان دیدهایم آنهایی که تصمیم داشتند صرفا با حاکم ساختن نحله دینی همهی ما را به بهشت ببرند چگونه همه چیز ما را به جهنم مبدل ساختند.
***
¢ با روشنگری صادقانه میتوانستیم چالشها را مدیریت کنیم
عباس نیکویه عضو شورای راهبردی ائتلاف پیروان ولایت نیز در گفتوگو با خبرنگار ولایت به آسیبشناسی وقایع روی داده میپردازد و در سخنانی اظهار میکند: در طول 43 سالی که از پیروزی انقلاب میگذرد از هر حرکت نظام سوءاستفادههایی شده است. همیشه نیز شیوه حوادث به همینگونه بوده که جریانی ورود کرده و برای کشور شرایط خاصی را رقم زده است.
عباس نیکویه با اشاره به گستردگی اعتراضات ایجاد شده و ورود جوامع بینالمللی به این موضوع تصریح میکند: متاسفانه این بار اعتراض در پی حادثهای تلخ روی داد که مورد تایید هیچ فردی نیست تا آنجایی که مقام معظم رهبری نیز آن را حادثهای تلخ و غمبار توصیف کردند و رئیسجمهور نیز ضمن تماس با پدر ایشان وعده پیگیری حادثهی رخ داده را به خانواده آن مرحوم دادند.
این چهره سیاسی استان با انتقاد به موضوع روی داده، بیان میکند: گاهی ممکن است درگیری میان مجرم و پلیس منجر به مرگ فردی از طرفین شود؛ اما این حادثهی خوبی نبود و برای همگان دردناک بود.
نیکویه تاکید میکند: پلیس و نیروهای امنیتی باید به این موضوع توجه کنند که افراد روحیات متفاوتی دارند؛ شاید پلیس به درب منزل فردی مراجعه کند و او به شدت دچار استرس شود؛ اما فرد دیگری در رویارویی با پلیس هیچگونه واکنشی نشان ندهد و این در برخورد اولیه کاملا مشهود است و باید مدیریت شود.
شاید یک گواهی دادگاه، ابلاغیه و احضاریهای به دست فردی برسد او را به شدت نگران کند ولی فرد دیگری به راحتی از کنار آن عبور کند؛ در این زمینه افرادی که در حوزه محکمه و پلیس هستند باید توجه کنند که افراد دارای روحیات متفاوتی هستند و در نوع رفتار خود با افراد مختلف تفاوتهایی قایل باشند.
عضو شورای راهبردی ائتلاف پیروان ولایت قزوین درباره چگونگی مدیریت حادثه روی داده برای دختری جوان در پلیس امنیت اخلاقی بیان میکند: با اطلاعرسانی و روشنگری صادقانه میشد این موضوع را به آسانی مدیریت کرد؛ زیرا در شرایط فعلی جامعه که با گستردگی بسترهای اطلاعرسانی روبهرو هستیم هر چه برای پنهان ماندن اطلاعات تلاش شود باز هم بیفایده خواهد بود و در نهایت از رسانههای خارج خواهد شد.
نیکویه با تاکید بر اینکه در هنگام وقوع هر حادثهای اطلاعرسانی بهموقع، صادقانه و پیدر پی میتواند در روشنگری و آرامش جامعه اهمیت بسزایی داشته باشد؛ تشریح میکند: چنانچه در مورد حادثه رخ داده شده بلافاصله از سوی رسانههای ملی و بهصورت روزانه اطلاعرسانی و به مردم گفته میشد که حادثه در حال پیگیری است، آسیبهای ناشی از آن روی نمیداد.
او با تاکید بر اینکه مسئولان در موضعگیریها سرعت عمل داشته باشند؛ اضافه میکند: باید درون کشور بستری مهیا شود تا مردم به اطلاعات مورد نظر خود دست پیدا کنند؛ چنانچه اطلاعرسانیها پس از رسانههای برون مرزی باشد هر آنچه مطرح شود دیگر اثربخشی نخواهد داشت. در این حادثه نیز اطلاعرسانی به موقع انجام نشد و همین موجب شد در جامعه روشنگری لازم صورت نگیرد.
در حالی که روشنگری و اطلاعرسانی به موقع و ایجاد بستر پرسشگری برای رسانهها میتوانست در آرامسازی فضای جامعه بسیار موثر واقع شود ولی این کار صورت نگرفت و خسارتهای متعددی برای نظام به همراه داشت.
نیکویه موضوع مرگ مهسا امینی را بهانهای برای شروع این اعتراضات مدنی عنوان و اضافه میکند: جوانان، امروزه احساس بیعدالتی و تبعیض میکنند و همچنین در جامعه با فاصلههای طبقاتی گسترده و اختلاسهای پیدرپی روبهرو هستند؛ اینها ریشههای اعتراضات اجتماعی هستند و برای کشور مساله ایجاد میکنند.
این چهره سیاسی استان ابراز میکند: باید ریشههای وقوع این گونه اعتراضات استخراج شوند و نسبت به حل آن اقداماتی جدی صورت گیرد.
نیکویه با اشاره به اینکه مطالبات نسل جوان امروز متفاوت با نسلهای گذشته است؛ عنوان میکند: متاسفانه جریان ضد انقلاب و اپوزیسیون خارجی از این مطالبهگری سوءاستفاده میکنند؛ اما ما باید دقت داشته باشیم که با مدیریت جریانها بستر را برای آنها مهیا نکنیم.
باید درون نظام به بررسی و آسیبشناسی جدی موضوع بپردازیم؛ اینکه که چه کارهایی شده و یا انجام نشده و این باعث شده است که امروز نوجوانان و جوانان به عملکرد نظام انتقاد داشته باشند.
عضو شورای راهبردی ائتلاف پیروان ولایت توضیح میدهد: حکومت ما 43 سال تجربه حاکمیت، سابقه انقلاب و سرنگونی یک رژیم و مبارزه با تجزیهطلبان و … را در کارنامه خود دارد؛ اما نتوانسته است این تجربیات را به نسل جدید منتقل کند.
نیکویه با بیان اینکه جامعه از جوانانی هوشمند برخوردار است؛ میگوید: با انتقال تجربیات، گفتمان صادقانه، برگزاری نشستهای گفتوگو محور در دانشگاهها و مدارس میتوان به ایجاد آرامش در جامعه کمک کرد.
او با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی نباید کوتاهی صورت گیرد بلکه باید با تبلیغ صادقانه و درست به تبیین موضوعات پرداخت؛ ابراز میکند: باید به دنبال حل مسأله باشیم و این نیز با ایجاد بستر گفتوگوی آزاد در مدارس و دانشگاهها فراهم میشود. برای این گونه روشنگریها هم نیازمند افرادی صبور و دلسوز و مطلع هستیم که بتوانند به جوانان اطلاعات لازم را ارائه دهند.
این چهره سیاسی با تاکید بر اینکه هر گامی که در مطالبات مدنی برداشته میشود باید دارای هدف و مورد پذیرش افراد جامعه باشد؛ میافزاید: امام راحل پیش از سال 42 برای تشکیل حکومت اسلامی در ایران مطالعات خود را آغاز و بر مبنای حکومت رسولا… و امیرالمومنین نسبت به ایجاد آن اقدام کرد؛ و این انقلاب یک اقدام یک شبه نبوده است.
نیکویه با تاکید بر اینکه نباید اجازه دهیم فرصتها از دست بروند؛ بیان میکند: شرایط ایجاد شده باید به یک موضوع جدی گفتمان در مراکز دانشگاهی تبدیل شود؛ چرا که این نظام به راحتی محقق نشده است، اگر هم در آن انحرافی وجود دارد به دلیل آن که با هزینههای کلان این انقلاب ایجاد شده است باید با جدیت به دنبال اصلاحات لازم باشیم تا به پایههای نظام آسیب وارد نشود.
او با تاکید بر اینکه مطالبهگری روی داده نیازمند آسیبشناسی دقیق و کارشناسانه است؛ اضافه میکند: این موضوع باید با جدیت مورد توجه قرار گیرد نه آن که بعد از مدتی به فراموشی سپرده شود.
این چهره سیاسی ابراز میکند: این مشکل تنها با روشنگری در درون کشور برطرف میشود آن هم به گونهای که مدیریت آن از دست ضد انقلاب و اپوزیسیون خارج و بیرون از مرزها گرفته شود.
در غیر این صورت برای نظام هزینههای سنگین به همراه خواهد داشت.
***
ـ روشهای تنگنظرانه اصلاح شود
مهدیهالسادات قافلهباشی فعال اجتماعی استان نیز در گفتوگو با ولایت، قضاوت در مورد وقایع اخیر را کمی زودهنگام میداند و اظهار میکند: متاسفانه در موضوع روی داده با موجی از اخبار روبهرو هستیم که صحت و سقم آنها مشخص نیست؛ امروزه با فضایی غبارآلود مواجه شدهایم و اطلاعات جامع و کافی به مخاطبان داده نمیشود.
وی با انتقاد به عملکرد رسانه ملی و نبودن بستر لازم برای فعالیت روزنامهنگاران مستقل و ارایه اطلاعات دقیق تحلیلی و به حاشیه راندن روزنامهنگاران تصریح میکند: نبود فرصت اطلاعرسانی شفاف برای روزنامهنگاران عرصه گستردهای را برای رسانه تک رقیب ملی مهیا کرده و به نظر میرسد این رسانه دچار فقر انگیزه شده است و همین موجب میشود مخاطب، به ناچار اخبار را از رسانههای برونمرزی دنبال کند و این در حالی است که اخبار این رسانهها نیز اغلب مبتنی بر واقعیت نیستند.
او با بیان اینکه کشور چندین هفتهی ملتهب را پشت سر گذاشته است؛ عنوان میکند: در سالهای گذشته هموطنان ما با نارضایتیهای متعددی همچون بیکاری، گرانی، تورم، تحریم، فقدان امید آینده، عدم مشارکت سیاسی مطلوب، عدم مشارکت فرهنگی و دگرگونی وسیع ارزشها، انسداد سیاسی و اجتماعی زنان و جوانان مواجه بودهاند و همچنین سیاستهای نادرست در عرصههای مختلف، جامعه را آنچنان در معرض آسیب قرار داد که با هرگونه تلنگری یک کنش اعتراضی پپوسته و مستمر شکل گرفت.
این چهره اصلاحطلب استان اضافه میکند: از آنجایی که اعتراضات مردمی هیچگاه با پاسخ مناسبی روبهرو نشده و همیشه به صورت موقت و مسکن ساکت شده است از اینرو تداوم و تکرار این اعتراضات پیامدهای منفی ناگواری برجای خواهند گذاشت.
ـ بیتفاوتی جامعه نسبت به مسایل آسیبزا است
قافلهباشی با تاکید بر اینکه بیتفاوتی جامعه نسبت به مسایل موجود میتواند آسیبهایی به همراه داشته باشد؛ میافزاید: بیتفاوتی جامعه فرهیخته، جامعه کنشگر، اساتید و صاحبنظران دلسوز و عدم اظهارنظرهای کارشناسانه، سرنوشت خوبی برای جامعه ایرانی به همراه نخواهد داشت.
او با اشاره به حادثه مرگ مهسا امینی میگوید: مرگ ناگهانی یک دختر جوان در پلیس امنیت اخلاقی بهانهای شد تا شعلههای خشم و ناراحتی فروخفتهی این سالها عیان شود.
قافلهباشی ادامه میدهد: در شرایطی که اعلام میشود؛ هفتاد درصد از شهروندان جامعه، حجاب را آن گونه که در قانون مطرح شده، رعایت نمیکنند؛ و ناصحان اجتماعی نیز عملکرد نامناسب گشت ارشاد را بارها مورد نقد قرار دادهاند، میبایست روش رفتاری آنها تغییر میکرد.
ـ عملکرد گشت ارشاد باید مورد بازنگری قرار گیرد
او با بیان اینکه باید عملکرد گشت ارشاد مورد بازنگری قرار گیرد که آیا اصلا تاکنون توانسته است به رسالت خود عمل کند؟ و یا شیوه عملکردی آن برای نظام بیشتر از مفید بودن، هزینهزا بوده است؛ ادامه میدهد: همانگونه که عملا دیده میشود؛ گشت ارشاد در تهران و شهرهای بزرگ کارکرد موثری نداشته است و تنها در شهرهای کوچک که دارای بافت سنتی هستند تا حدودی و البته به صورت موقت و گذرا تاثیر داشته است.
این فعال اجتماعی ادامه میدهد؛ بدون شک بر اساس فرهنگ سنتی و باورهای مذهبی که جامعه ما از آن برخوردار است؛ خانوادهها بیشتر میتوانند از حجاب و حریم آن حمایت کنند. بنابراین اگر خانواده و کارکرد آن تقویت شود دیگر نیازی به گشت ارشاد نیست؛ چرا که خانواده به راحتی میتواند رسالت ارشادی را به خوبی انجام دهد.
قافلهباشی تاکید میکند: متاسفانه در اتفاقی که برای مهسا امینی روی داد مسئولان ملی نتوانستند افکار عمومی را نسبت به آنچه روی داده است به خوبی قانع کنند در حالی که میتوانستند با عذرخواهی و تشکیل کمیته حقیقتیاب، اطلاعرسانی شفاف و دقیق و سریع از ایجاد خشونتهای پس از آن جلوگیری کنند.
متاسفانه پس از وقوع این حادثه به ملتهبان و معترضان جامعه نیز اجازه سوگواری داده نشد؛ در حالی که احزاب دارای شناسنامه، درخواست تجمع برای مطالبهگری در چارچوب قانون اساسی داشتند.
این چهره اصلاحطلب خاطرنشان میکند: برخلاف آنکه همیشه از سوی مسئولان گفته شد که برای شنیدن صدای اعتراضات و مطالبهگریها آمادگی دارند؛ هیچگاه سازوکاری برای آن دیده نشده و هیچ مجوزی برای برگزاری تجمعات مدنی صادر نمیشود؛ اینها آسیبهایی است که دامنه مطالبهگریها را گسترده و با اعتراضات وسیع روبهرو میکند.
قافلهباشی با بیان اینکه مرگ مهسا امینی جامعه را دچار تحقیر و سرخوردگی کرد، تشریح میکند: در این رویداد، مردم احساس کردند که نادیده گرفته شدهاند و حرف آنها شنیده نمیشود؛ همین موجب ایجاد خشم جامعه ایرانی و همنسلان این دختر جوان شد.
وی با اشاره به نسل جوان معترض ادامه میدهد: همانگونه که شاهد هستیم؛ اکنون بیشتر افرادی که نسبت به مرگ مهسا امینی واکنش اجتماعی و اعتراض خیابانی دارند از جوانان دهه هشتادیاند؛ چرا که با او همنسل هستند؛ از اینرو همزاد پنداری بیشتری دارند.
ـ سکوت بهتر از نمک بر زخم پاشیدن است
قافلهباشی با اشاره به اینکه عدم انسجام اجتماعی، نداشتن هدف و زبان مشترک با نسلی که امیدی به آینده ندارد خود عامل بروز بسیاری از مشکلات است؛ توضیح میدهد: متاسفانه در جامعه شاهد هستیم؛ معترضان با مسئولان کشور تفاوت گفتمانی زیادی دارند و نسل جوان مطالبات خود را از زبان مسئولین نمیشنوند و مطالبات آنان مدام نادیده گرفته میشود؛ همین عوامل به گستردگی اعتراضات دامن میزند.
او تاکید میکند: در این فضای التهابی که در جامعه ایجاد شده و همچنین سیاستی که برای مقابله با آن در نظر گرفته شده بسیار اشتباه است و افرادی که تریبون در اختیار دارند درواقع بر التهاب جامعه و فضای دوقطبی شدن کمک میکنند.
در این شرایط میبایست فضای سازش و آشتی جویانه در جامعه ایجاد شود و مسئولان صحبت معترضان را بشنوند تا فضای گفتوگو درجامعه رقم بخورد؛ اما به جای ارایه یک سیاست درست، برخیها با گفتمان نامناسب فضا را بیشتر ملتهب میکنند.
اگر فضایی برای تبیین و آرامسازی جامعه وجود ندارد بهتر است؛ افراد سکوت اختیار کنند؛ چرا که بیان برخی القاب نامناسب برای جامعه معترضان بر خشم آنها میافزاید و درواقع سکوت بهتر از نمک بر زخم پاشیدن است.
این فعال اجتماعی با تاکید بر اینکه روشهای تنگنظرانه باید اصلاح شود؛ اظهار میکند: شاید در این مقطع مطالبه آشکار معترضان به حجاب اجباری یا تجدیدنظر در رفتار گشت ارشاد باشد؛ اما به نظر میرسد این تنها مطالبه مردم نیست؛ چرا که مردم در جامعه ما فقر، نابرابری، بیکاری و انواع تبعیض را به شکل گسترده تجربه کردهاند و این اعتراضات جرقهای برای مشکلات موجود بود.
قافلهباشی ادامه میدهد: متاسفانه در جامعه ما با وجود آنکه مسایل میتوانست با روشهای فرهنگی، گفتمان و کرسیهای آزاداندیشی در سطح دانشگاهها و تقویت احزاب و حتی تقویت تشکلهای مدنی با حضور اشخاص دارای مقبولیت اجتماعی برطرف شود به فضای خیابان کشیده شده است.
ـ حرفهای نسل جوان شنیده شود
این چهره اصلاحطلب بیان میکند: در این فضا با رفتارهای هیجانی روبهرو هستیم که به مرور فروکش میکند و معتدل میشود؛ مدارا کردن در این فضا کمک میکند تا این رفتارها به سرعت آرام شود و به گفتوگوی همدلانه و به دور از تهدید برسیم.
قافلهباشی اضافه میکند: چنانچه حاکمیت به دنبال ترمیم این فضا است باید به دنبال دلجویی از مردم باشد و فرهنگ عذرخواهی را به عرصه مدیریتی جامعه ما بیافزاید و به نظر میرسد تنها با این روشها میتوان جامعهی ملتهب را آرام کرد.
روشهای تنگنظرانه موجود و نشنیدن صدای شهروندان به فضای التهاب جامعه میافزاید؛ بنابراین باید در رفتارها، منطبق با روحیات نسل جوان که ساختارمند و وابسته به قدرت نیست تجدیدنظرهایی صورت گیرد در این صورت بهتر میتوان مسایل و مطالبات مردم و به ویژه نسل جوانان را که مطالبات جدی برای بیان دارند و نشان دادند برای رسیدن به خواستههایشان تلاش میکنند را مدیریت کرد.