آب و غذا، دو عامل مهم سنگساز کلیه!
- شناسه خبر: 34924
- تاریخ و زمان ارسال: 23 اردیبهشت 1403 ساعت 07:30
- بازدید :
ترجمه: ا. امیردیوانی
آیا تمام سنگهای کلیه یکسانند؟
خیر. اینگونه سنگها از مواد گوناگونی ساخته میشوند و علل مختلفی دارند و شیوه درمانی آنها برای همه همسان نیست.
آیا برنامه غذایی خاصی هست که بتوانیم با رعایت آن از تشکیل چنین سنگهایی جلوگیری کنیم؟ از کجا بدانیم چه تغییرات غذایی برایمان مناسب هستند؟
شاید لازم باشد برنامه غذایی ویژهای را رعایت کنید. نخست لازم است پزشک معالج شما آزمایشهایی را بدهد تا به علت تشکیل سنگها پی برده و دریابد که چه نوع غذاهایی ممکن است برایتان مناسب باشند. امکان دارد از شما بخواهد که در اغذیه خود از نمک، کلسیم، اُگزالات یا پروتئین حیوانی کمتر استفاده کنید. کارشناس حرفهای تغذیه در برنامهریزی غذایی به شما کمک میکند.
آیا پیروی از برنامه غذایی خاص، این مفهوم را دربر دارد که دیگر مجبور نباشیم داروهایی را مصرف کنیم؟
در پارهای موارد، چه بسا برنامه غذایی ویژهای جهت جلوگیری از سنگسازی بیشتر، کافی باشد. در برخی حالات مصرف داروها با استفاده همزمان از برنامه غذایی مخصوص و کاربرد داروها ضروری است.
هنگامی که سنگ کلیه از جنس کلسیم است، آیا باید از مصرف کلسیم دوری کرد؟
نه، لازم نیست. امکان دارد مقادیر زیادی کلسیم از راه ادرار دفع کنید، ولو اینکه مواد غذایی سرشار از ماده یاد شده را نخورید. در صورت انجام آزمایشهای خاصی معلوم میشود که باید مقدار کلسیم مصرفی خویش را مهار کنید یا نه. به هر جهت، بهتر آن است تا تعیین علت تشکیل سنگها، از مصرف مکملهای کلسیم بپرهیزید.
چه مواد غذایی، منابع غنی از کلسیم هستند؟
فرآوردههای شیری همچون شیر، پنیر، بستنی و ماست سرشار از کلسیم هستند. سایر مواد غذایی انباشته از ماده مزبور عبارتند از کنسرو ماهی ساردین یا ماهی آزاد همراه با استخوان، صدف خوراکی، و پنیر سویا(توفو). بعضی از مواد غذایی دارای مقدار زیادی کلسیم افزوده هستند (مانند شماری غلات سرد و بلغور جوی فوری) و ضمنا برخی داروها دارای مقادیر فراوان کلسیم هستند.
نگرانی از این است که اگر مقدار کلسیم برنامه غذایی محدود شود، دچار پوکی استخوان شویم. چگونه میتوان با بالا رفتن سن مانع ضعیف و شکننده شدن استخوانها شد؟
انسانها هر روز تقریبا به 800 تا 1000 میلیگرم کلسیم احتیاج دارید. اگر طی مدتی طولانی غذاهایی حاوی کلسیم اندک بخورید، ممکن است دچار ضایعه استخوانی شوید. بسیاری از مردم حدود دو سوم کلسیم مصرفی خود را از فرآوردههای شیری به دست میآورند. کارشناس تغذیه میتواند در تنظیم برنامه غذایی به شما یاری کند تا بتوانید مقدار کلسیم مورد نیازتان را تامین کنید.
جنس سنگ کلیه از نوع اُگزالات است. آیا ضرورت دارد که از خوردن تمام مواد غذایی سرشار از این ماده خودداری شود؟
گاهی خوردن غذاهای غنی از اُگزالات، شرایط مناسبی برای سنگسازی انسان فراهم میآورد. در چنین حالتی محدود کردن مواد غذایی سرشار از اُگزالات ممکن است مفید باشد. به هر حال اجتناب از مواد غذایی سرشار از ماده مزبور برای تمام افرادی که کلیهشان سنگ میسازد، ضروری نیست.
بعضی از مواد غذایی سرشار از اُگزالات چیستند؟
مواد غذایی برخوردار از مقدار زیادی اُگزالات عبارتند از: اسفناج، ریواس، توت فرنگی، سبوس گندم، مغزها، (میوههای مغزدار) و کرم پسته و بادام.
چه رابطهای بین نمک و اُگزالات کلسیم هست؟
مصرف زیاد نمک، باعث میشود که مقدار کلسیم ادرارتان اضافه شود. کلسیم اضافی ادرار به تشکیل سنگ کلیه میانجامد. در ضمن به یاد داشته باشید که اگر یکی از داروهای مصرفیتان «تیازید» است و برنامه غذایی پرنمکی دارید، این دارو چندان اثر نمیکند.
مصرف مایعات فراوان چقدر اهمیت دارد؟
باید در سرتاسر روز حداقل بین 12 تا 16 فنجان (معادل 3 تا 4 کوارت یا لیتر) مایعات مصرف شود. به طوری که قسمت بیشترش آب باشد. آشامیدن این مقدار مایعات سبب میشود که کلیههایتان دستکم دو و یک دوم کوارت ادرار تولید کند چنانچه هوا گرم باشد، شاید ضرورت ایجاب کند مایعات بیشتری بنوشید تا جبران آبی را کند که بر اثر تعریضش از تن خارج میشود. مصرف بسنده مایعات که تولید دو و یک دوم کوارت ادرار را در پی دارد، باید مواد شیمیایی را به حدی رقیق سازد تا کمک کند که دیگر سنگ کلیهای پدید نیاید.
مصرف ویتامین یا مکملهای معدنی مفید یا مضر است؟
هنوز ثابت نشده است که ویتامینهای «ب» (شامل یتامین»، «ریبوفلاوین»، «نیاسین»، «ب ـ 6» و «ب ـ12) برای مبتلایان به سنگهای کلیوی زیانبخش باشند. ولی استفاده از ویتامینهای «ث» و «د» روغن کبد ماهی یا مکملهای معدنی حاوی کلسیم، احتمال تشکیل سنگ را در برخی افراد افزون میسازد. باید ویتامین یا مکملهای معدنی را تنها با تجویز پزشک معالج یا کارشناس تغذیه مصرف کنید.
آیا نوع آب آشامیدنی مهم است؟
پیش از نوشیدن آبهایی که درون بطری عرضه میشوند یا آبهای معدنی، با کارشناس تغذیه رایزنی کنید. زیرا برخی از آنها دارای مقادیر زیادی کلسیم و سایر مواد میباشند. اگر زیستگاه شما جایی است که آب آن منطقه سخت و سنگین است، این موضوع را به کارشناس تغذیه خاطرنشان کنید.
منبع: Kidney and Urology Facts
