آرش صالحی- با وجود اظهار نظر یک ماه اخیر مقامات وزارت صمت و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان در مورد افزایش تولید روغن خوراکی به ویژه در انواع روغن مایع همچنان با نزدیک شدن به روزهای آخر سال شاهد کمیاب‌تر شدن روز به روز این مایع خوراکی در بازار هستیم. مشاهدات میدانی خبرنگار ولایت نشان می‌دهد که بیشتر قفسه فروشگاه‌های زنجیره‌ای و بزرگ سطح شهر قزوین از روغن خالی شده و در معدود فروشگاه‌هایی هم که روغن در قفسه فروشگاه گذاشته شده، خریدار با اتیکت‌هایی روبه‌رو می‌شود که روی آنها عناوینی از این دست نوشته شده که «بیش از یک عدد برندارید.» موضوعی که حکایت از کمبود روغن در بازار و احتمالاً جیره‌بندی این محصول در فروشگاه‌ها به دلیل توزیع نامناسب آن دارد. با این حال اگر گفته‌های معاونان وزیر صمت مبنی بر افزایش تولید روغن خوراکی را درست تلقی کنیم، بنابراین معضل اصلی ما در بازار قزوین به حوزه توزیع و پخش این محصول برمی‌گردد که در صورت اصلاح نشدن می‌تواند بحران‌های اجتماعی را در کنار کمبود مرغ و گرانی میوه در بازار ایجاد کند.
 تولید روغن، خوراکی 30 درصد افزایش یافت با وجود بروز شایعاتی مبنی بر کاهش تولید روغن خوراکی در کشور به دلیل کاهش ورود نهاده‌های تولید این محصول اما معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت چندی پیش در سفر به قزوین در گفت‌وگو با ولایت مدعی شد که از یک ماه گذشته به این طرف تولید روغن خوراکی مایع در سطح کارخانجات تولید روغن نباتی 30 درصد افزایش پیدا کرده و هیچ کمبودی در این حوزه وجود ندارد. عباس تابش درباره‌ی وجود برخی کمبودها در بازار روغن خوراکی بیان کرد: در حال حاضر ارز لازم برای واردات روغن خام به اندازه‌ی کافی از سوی بانک مرکزی اختصاص شده و مشکلی برای تامین روغن خام کارخانجات نداریم.  مشکل روغن واردات مواد اولیه است با این حال معاون امور صنایع وزارت صمت که در سفر وزیر صنعت، معدن و تجارت او را همراهی می‌کرد، درباره‌ی مشکلات تولید روغن نباتی در کشور و علت کمبود این کالا در بازار در جمع خبرنگاران عنوان کرد: بخش عمده‌ای از روغن خام مورد استفاده در کشور از طریق واردات تامین می‌شود و چون روغن در فهرست کالا‌هایی قرار دارد که درصد خوداتکایی کشور در آن پایین بوده و تامین آن تا حد زیادی وابسته به واردات مواد اولیه آن است. مهدی صادقی‌نیارکی که اصالتی قزوینی دارد، با بیان اینکه یکی از مسائل همیشگی در تولید روغن خوراکی، تامین و تخصیص ارز بوده، اضافه کرد: ممکن است در مقاطع مختلف دولت در تامین ارز با مشکل مواجه شده باشد؛ اما این محصول همواره ارز ترجیحی دریافت کرده که در برخی مقاطع در تامین ارز مورد نیاز مشکلاتی ایجاد می‌شود. وی اضافه کرد: مشکل روغن واردات مواد اولیه است که وزارت صمت این موضوع را دنبال می‌کند و با همراهی شرکت بازرگانی دولتی و معاونت بازرگانی داخلی محموله‌های خریداری‌ شده که در حال تخلیه و توزیع برای بخش‌های صنف و صنعت است. صادقی‌نیارکی با یادآوری اینکه در بخش روغن‌کشی طی چند سال گذشته پیشرفت خوبی داشتیم و بخشی از روغن مصرفی در داخل کشور تولید می‌شود، ادامه داد: در بخش تصفیه و پر کردن روغن هیچ گلوگاه تولیدی وجود ندارد. حمایت از این صنعت نیازمند طراحی برنامه جامع با رویکرد توسعه‌ی الگوی کشت دانه‌های روغنی است و الگوی کشت در تولید دانه‌های روغنی باید ساماندهی و بخشی از نیاز کشور از تولید داخل تامین شود.  احتکار روغن در برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای قزوین با این همه مدیرکل تعزیرات حکومتی استان قزوین معتقد است که برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بازار قزوین بعد از تخلیه بار روغن خوراکی اقدام به احتکار روغن کرده و از عرضه‌ی کل روغن خود در سطح فروشگاه خودداری می‌کنند. هوشنگ محمدی در گفت‌وگو با ولایت در ارتباط با علت کمبود روغن در قفسه‌های برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بازار قزوین عنوان کرد: برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بازار استان بعد از تخلیه بار روغن خوراکی اقدام به دپوی غیرقانونی روغن کرده و از عرضه کل روغن خود در سطح فروشگاه خودداری می‌کنند. وی افزود: بنابراین در حالی که تولید روغن خوراکی بنا بر گفته‌ی معاون وزیر صمت افزایش 30 درصدی داشته، فروشگاه‌های زنجیره‌ای در پوشش خرید متمرکز و سیستماتیک اقدام به دپو و احتکار روغن کرده و به همین جهت زمینه‌ی کمبود این محصول و گرانفروشی آن را در بازار قزوین مهیا می‌کنند.  دلیل کمبود روغن در بازار احتکار خانگی است از سوی دیگر، معاون سیاسی و امنیتی استاندار قزوین اعتقاد دارد که دلیل اصلی کمبود روغن خوراکی در بازار و فروشگاه‌های موجود در استان قزوین احتکار خانگی و خرید بیش از نیاز روغن توسط مردم است. منوچهر حبیبی در گفت‌وگو با خبرنگار ولایت با بیان اینکه گیر اصلی امروز بازار روغن در استان تامین و توزیع کم این محصول نیست، تصریح کرد: در حال حاضر ماهیانه بین 450 تا 500 تن روغن در استان قزوین میان فروشگاه‌های مختلف سطح شهرهای ما توزیع می‌شود که دقیقاً به همان اندازه سال گذشته و ماه‌های قبل است؛ اما متاسفانه برخی افراد با نیت سوءاستفاده در طبل کمبود روغن می‌کوبند تا از این طریق روغن‌های بنجل و بی‌کیفیت خود را به گران‌ترین قیمت ممکن به مردم قالب کنند. حبیبی اضافه کرد: متاسفانه مردم از ترس نایاب‌ شدن روغن به فروشگاه‌ها هجوم برده و بیش از مصرفشان روغن خریداری کرده و در خانه‌هایشان نگهداری می‌کنند. بنابراین توصیه ما به مردم استان قزوین این است که نگران کمبود روغن نباشند و با خرید منطقی و به ‌اندازه‌ی این محصول زمینه‌ی گرانی و کمیاب شدن آن را ایجاد نکنند. وی با اشاره به کمبود مواد اولیه تولید روغن در برخی کارخانجات و صنایع روغنی استان ادامه داد: راه‌حل اساسی و ریشه‌ای از بین بردن کمبود روغن در حوزه تولید تامین مواد اولیه این کارخانه‌هاست که در حال حاضر مشغول پیگیری از مقام‌های عالی دولت و وزارت صمت برای جبران کمبود مواد اولیه تولید روغن هستیم.  در تامین مواد اولیه تولید روغن خوراکی باید خودکفا شویم اما عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس راه‌حل اساسی برای حل مشکل کمبود و گرانی روغن را خودکفایی در تامین مواد اولیه تولید روغن خوراکی و از بین بردن این اهرم فشار برای همیشه می‌داند. لطف‌ا... سیاهکلی در گفت‌وگو با ولایت با بیان اینکه نباید در حوزه تولید ملی روغن خوراکی این همه به خارج از کشور وابسته باشیم، اظهار داشت: متاسفانه روغن جزو محصولاتی است که بیشتر مواد اولیه‌‌اش از خارج از کشور می‌آید و این وابستگی خیلی برای کشور ما اشکال دارد. وی اضافه کرد: ظرفیت فرآوری روغن در کشور ما بالاست، ولی مواد اولیه آن وارداتی است. به همین خاطر وقتی قیمت ارز نوسان پیدا می‌کند و به دلیل جنگ اقتصادی دشمن تامین مواد اولیه آن برای کشور مشکل می‌شود، شاهد کمیاب شدن و افزایش ناگهانی قیمت آن هستیم که متاسفانه به دلیل وابستگی ما در تامین مواد اولیه روغن اتفاق می‌افتد. سیاهکلی با اشاره به تعداد بالای کارخانجات روغن‌کشی و صنایع فرآوری روغن در کشور گفت: در همین استان قزوین، ما تعدادی کارخانه تولید روغن خوراکی و نباتی داریم که به دلیل نبود مواد اولیه در حال حاضر تعطیل هستند و ظرفیت تولید روغن در آنها خالی مانده است.  تضاد وابستگی به واردات مواد اولیه روغن با اصول پدافند غیرعامل رئیس مجمع نمایندگان استان قزوین در مجلس با ذکر اینکه وابستگی به خارج در تامین مواد اولیه لازم برای تولید محصولات غذایی مانند روغن با اصول پدافند غیرعامل در تضاد است، ادامه داد: هر چقدر وابستگی ما در تولید محصولات غذایی و بهداشتی به خارج از کشور کم شود، آسیب‌پذیری ما در این حوزه کاهش پیدا می‌کند. سیاهکلی خاطرنشان کرد: باید مواد اولیه لازم برای تولید روغن و روغن‌کشی در داخل کشور تولید شود. البته ما نمی‌گوییم که همه این مواد به یک‌باره در کشور تولید شود، ولی باید میزان تولید آنها به گونه‌ای باشد که مانند امروز بحران کمبود روغن مایع و جامد خوراکی در کشور ایجاد نشود. وی افزود: اگر دولت در حوزه تولید دانه روغنی مشوق‌هایی را برای کشاورزان در نظر بگیرد و این دانه‌ها را با قیمت مناسب از کشاورز بخرد، بدون شک میزان تولید مواد اولیه روغن در کشور ما هم جهش کرده و بخش اعظم مشکلات این حوزه برطرف خواهد شد.  فروشگاه‌های زنجیره‌ای با قفسه‌های خالی روغن بسته می‌شوند با این حال استاندار قزوین چاره‌ی کار را در بستن فروشگاه‌هایی می‌داند که قفسه‌های ‌عرضه روغن مایع آنها خالی باشد. هدایت‌ا... جمالی‌پور در گفت‌وگو با ولایت با انتقاد از کمبود عرضه و توزیع روغن مایع در فروشگاه‌های زنجیره‌ای سطح استان اظهار داشت: فروشگاه‌هایی که قفسه‌های ‌عرضه روغن مایع آنها خالی باشد، با حضور نماینده‌ی ‌‌سازمان صمت و تعزیرات حکومتی بسته می‌شوند تا زمانی که قفسه‌های خود را پر از روغن کنند. وی اضافه کرد: شاید بتوانیم کمبود یا نبود روغن مایع را در مغازه‌ها و واحدهای صنفی کوچک بپذیریم، اما نبود روغن مایع در فروشگاه‌های زنجیره‌ای که خودشان شرکت پخش و توزیع دارند، پذیرفته‌شده نیست. ضمن اینکه قفسه‌های خالی فروشگاه‌های بزرگ تصویر ناراحت‌کننده‌ای برای مردم ایجاد می‌کند که می‌تواند موجب سوء‌استفاده دشمنان شود. جمالی‌پور با تاکید بر لزوم تامین روغن مایع با نرخ تنظیم بازار در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و بزرگ سطح استان ادامه داد: اگر گزارشی مبنی بر نبود یا کمبود روغن مایع در فروشگاه‌های استان به دست ما برسد، سازمان صمت را به عنوان سازمان کم‌کار و متخلف خواهیم شناخت و با مدیر این سازمان برخورد قانونی خواهیم کرد.  سازمان صمت موظف به تامین روغن بازار است استاندار قزوین با انتقاد از اتحادیه‌های صنفی که نسبت به توزیع روغن در میان واحدهای صنفی و مغازه‌های کوچک بی‌توجه هستند، گفت: سازمان صمت موظف است که روغن مایع مورد نیاز را به اندازه‌ی کافی در بازار تامین کند و با نظارت جدی بر توزیع روغن در میان فروشگاه‌ها در مورد فروش این روغن‌ها فروشگاه‌ها را بازخواست کند. جمالی‌پور افزود: بازرسان سازمان صمت و تعزیرات حکومتی باید هر روز به فروشگاه‌های سطح شهر سر بزنند و بر عرضه روغن و دیگر کالاهای اساسی مرتب نظارت کنند و اگر فروشگاهی ارزاق عمومی مردم را به بهانه‌های مختلف عرضه نمی‌کند و یا گران عرضه می‌کند باید بلافاصله با حضور مامور دستگاه قضائی تعطیل شود.  لزوم پایش چرخه تامین و توزیع روغن با این همه به نظر می‌رسد که چاره‌ی مدیریت بازار روغن پایش زنجیره پخش و توزیع این محصول در استان از ابتدای تولید در کارخانه است و بهتر این است که کارخانجات تولید روغن در استان قزوین ابتدا نیازهای هم‌استانی‌ها را تامین کرده و بعد به فکر تسخیر بازارهای پایتخت و استان‌های همجوار باشند. موضوعی که در گرو نظارت جدی سازمان صمت و تعزیرات حکومتی است.