قزوین قطب گردشگری رباتیک کشور میشود
گفتوگو: پروین شهسواری
استان قزوین به لحاظ علم رباتیک طی سالهای اخیر موفقیتهای چشمگیری در سطح داخلی و بینالمللی کسب کرده است و به دلیل این ظرفیت بینظیر قرار بود تا پارک رباتیک در ابتدای جاده باراجین حد فاصل روبروی دانشگاه آزاد قزوین احداث شود. حالا این مجموعه در حال اجرا و اقدامات فنی است.
فاطمه نظری به عنوان یک فناور برتر و پژوهشگر در این زمینه توانسته با هزینه شخصی و تلاش و علاقه وافر خود به این حوزه، کار اجرایی سرزمین رباتها را که نخستین پارک رباتیک ایران به شمار میرود، به دست گیرد. این پژوهشگر فناوری دانشآموخته رشته فیزیک است و به دلیل علاقه خود به علم رباتیک وارد این حوزه شده است. وی تا به حال چندین اختراع و ابتکار در حوزههای مختلف صنعتی و سامانههای شهری انجام داده است و همچنین با ساخت انواع محصولات انیماترونیک و نیز تالیف کتاب در این حوزه به عنوان بنیانگذار صنعت انیماترونیک در کشور شناخته شده است.
نظری به دلیل کثرت و تنوع فعالیتهایش در انجام پروژههایی که اولین بار در کشور انجام داده است تا به حال 3 بار موفق به دریافت لوح تقدیر از ریاست جمهوری و 6 بار نیز به عنوان پژوهشگر و فناور برتر استان قزوین انتخاب شده است.
با این پژوهشگر قزوینی در خصوص ساخت مجموعه گردشگری سرزمین رباتها به گفتوگو نشستهایم.
هدف از ساخت مجموعه گردشگری سرزمین رباتها چه بود؟
این مجموعه به عنوان نخستین پارک رباتیک ایران با هدف ایجاد جاذبههای جدید تفریحی و تنوع و با نشاط برای شهر قزوین ساخته شده تا عموم مردم بتوانند در یک محیط تفریحی شاد و پرنشاط به تماشای انواع رباتها، بازی با رباتها وحتی ساخت رباتها بپردازند و از این طریق هم تفریح و سرگرمی داشته باشند و هم سطح دانش و آگاهیهای آنها در حوزه رباتیک افزایش یابد.
شما که رشته تحصیلیتان فیزیک است چگونه به علم رباتیک علاقهمند شدید؟
از دوران جوانی علاقه مند به این حوزه بودم و مطالعات تجربی در این خصوص را شروع کردم. در این راستا اخترعاتی هم داشتهام که اولین آنها ساخت مفصل هیدرولیکی است که در رباتها استفاده میشود و پس از ساخت این مفصل، در اقدامات صنعتی اولین رباتی که ساختم ربات برداشت شیشه مذاب از کوره ذوب بود که سال 76 حایز رتبه برتر شدم.
از انیماترونیک برایمان بگویید. شما چگونه بنیانگذار این صنعت در ایران شدید؟
ساخت مدلهای متحرک ربات به شکل انسان و جانداران و فصل مشترک مهندسی و هنر را انیماترونیک میگویند که ترکیبی از 11 رشته است.
بنده توانستم اولین کتاب به زبان فارسی را در صدر علم انیماترونیک در ایران تالیف کنم و بنیانگذار صنعت انیماترونیک در ایران هستم و در سال 94 به عنوان فناور برتر حوزه انیماترونیک انتخاب شدم.
قصد دارم فناوری انیماترونیک را بومی کنم؛ چرا که با بومی شدن میتوان نیازهای کشور در این حوزه را برطرف کرد.
در خصوص ساخت سرزمین رباتها برایمان بگویید؛ در چند فاز قرار است این مجموعه اجرایی شود؟
این مجموعه دارای 3 بخش اصلی میباشد.
بخش اول مربوط به تفریح و سرگرمی رباتیک است که شامل باغ وحش رباتیک، ربات غول پیکر رستم، رستوران رباتیک، فروشگاه ربات، سالن مبارزه رباتها و بازیهای رباتیک میباشد.
بخش دوم شامل سالنهای نمایشگاه دائمی از جدیدترین دستاوردهای رباتیک کشور است که باعث افزایش دانش و آگاهی علوم رباتیک خواهد شد.
بخش سوم این مجموعه خلاقیت و نوآوری رباتیک است که شامل باشگاه رباتیک میباشد که محلی برای فعالیتهای علمی و عملی کودکان، نوجوانان و جوانان علاقمند به خلاقیت و نوآوری در طراحی و ساخت انواع ربات خواهد بود.
قابل ذکر است این مجموعه در مساحتی بالغ بر 19 هزار مترمربع در حال ساخت میباشد.
این مجموعه چه قابلیت ویژهای دارد که از سایر پارکهای رباتیک متمایز است؟
آیا همه رباتهای آن ساخت کشورمان هستند؟
مهمترین ویژگی مجموعه، بومی بودن همه رباتهای مستقر در آن است که با تکیه بر فناوریهای داخلی ساخته شدهاند. مثلا در باغوحش رباتیک تمام جانوران آن در داخل کشور ساخته شده و برخلاف پارک ژوراسیک تهران که جانوران آن از چین وارد شده کاملا بومی هستند.
بومی نبودن این جانوران باعث میشود که برای تعمیرات قطعات دچار مشکل شویم؛ چه بسا اکثر جانوران در پارک ژوراسیک تهران خاموش و خراب هستند.
در پارک رباتیک قزوین جانورانی مانند کوسه و عنکبوت ساخته شدهاند که حتی نوع مشابه ندارند.
نقش پارک رباتیک در تامین شادابی شهروندان و به ویژه ایجاد نشاط علمی در سطح شهر چه اندازه است؟
با توجه به اینکه قزوین مکانهای تفریحی کمی دارد لذا در راستای تکمیل حلقههای تفریحی شهر این مکان میتواند برای همه سطوح کودکان، نوجوانان و بزرگسالان مفید باشد. با توجه به اینکه علم رباتیک علم روز است و برای همه جذابیت دارد و قطعا وجود مجموعه سرزمین رباتها که دارای یک محوطه شاد و سرسبز و محیط بوستانی است و مردم علاوه بر تفریح و سرگرمی میتوانند انواع رباتها را با هم ببینند باعث شادابی و سرزندگی بیشتر شهر قزوین خواهد شد. این مجموعه میتواند در ایجاد نشاط علمی میان دانشآموزان و دانشجویان نیز موثر باشد؛ بویژه با برگزاری انواع جشنوارهها انواع مسابقات رباتیک و مخصوصا مبارزه رباتهای جنگجو در سطح دانشآموزی و دانشجویی و حتی خانوادهها که به صورت یک تیم قادر به شرکت در آنها خواهند بود، محیطی جذاب و بانشاط برای کلیهی شهروندان حاصل میشود.
با توجه به اینکه این پارک یک پروژهی مهم تفریحی برای شهر نیز محسوب میشود، به نظر شما چه تاثیری در توسعه گردشگری شهر قزوین خواهد داشت؟
خوشبختانه قزوین از جاذبههای تاریخی و طبیعی و اماکن زیارتی بسیاری برخوردار است اما قزوین از نظر گردشگری آنطور که شایسته است شناخته نشده است؛ بنابراین ما باید با ایجاد جاذبههای جدید و منحصر به فرد نظیر این مجموعه که مشابه آن در شهرهای دیگر وجود ندارد مردم را برای ورود به شهر قزوین تشویق کنیم. وقتی گردشگران به دلیل بازدید از این مجموعه وارد قزوین شوند حتما سراغ سایر بناهای تاریخی و ظرفیتهای گردشگری دیگر هم میروند. به جرات میتوان گفت این مجموعه میتواند در تبدیل قزوین به قطب گردشگری رباتیک کشور بسیار موثر باشد.
از ساخت رباتها و تعداد آنها در این مجموعه بگویید. فلسفه ساخت و نصب ربات غولپیکر در این پارک رباتیک چیست؟
این ربات غولپیکر در راستای فرهنگسازی برای کودکان و نوجوانان و انتقال دانش و فناوری و نیز فرهنگ اخلاقمحور به آنها ابداع شده است.
این ربات که اولین بار در ایران و دومین نوع در دنیاست با الهام از ابرقهرمان شاهنامه یعنی رستم ساخته شده و حتی ویژگیهای آن نظیر ببر بیان، کلاهخود و پوشش جوشن نیز رعایت شده است ربات رستم با ارتفاع 5/16 متر با هدف خلق یک ربات ابر قهرمان ایرانی برای داستانها و انیمیشنهای علمی ـ تخیلی کودکان و نوجوانان و در راستای همانندسازی داخلی برای شخصیتهای رباتهای قهرمان خارجی ابداع شده است.
ربات رستم در پارک رباتیک در اندازه واقعی خود در این داستان ها ساخته شده است تا کودکان و نوجوانان بتوانند از نزدیک ربات غولپیکر را مشاهده کرده و از دیدن آن لذت ببرند.
قسمت سر این ربات متحرک بوده و دارای صدای رباتی است که به بازدیدکنندگان خوشامد میگوید و شعرهای حماسی از اشعار فردوسی را میخواند؛ همچنین بدنه ربات دارای جلوههای نوری بسیار زیبا و نورپردازی جذاب و ویژه در شب میباشد.
چه زمانی مردم میتوانند از این مجموعه بینظیر در قزوین بازدید کنند؟ کارهای نصب رباتها در چه مرحلهای است؟
این پروژه در سه فاز اجرا میشود که فاز اول آن شامل باغوحش رباتیک و باشگاه رباتیک تا پایان سال به بهرهبرداری میرسد و آمادهی پذیرایی از عموم مردم خواهد شد و فازهای بعدی نیز در فاصلهی کوتاهی افتتاح خواهند شد.
در خصوص فاز اول این مجموعه برایمان بیشتر بگویید؛ چه جذابیتهای منحصر به فردی در این فاز وجود دارد؟
فاز اول این مجموعه جاذبههای منحصر به فردی دارد که برای بینندگان بسیار جذاب خواهد بود؛ مثلا در باغوحش رباتیک اژدهای بزرگی است که حرکات مختلف دارد و از یک گنج مراقبت میکند و با غرشهای مخوف آتش از دهان خود و دود از سوراخهای بینی خارج میکند یا نوعی دایناسور به نام دیلافوزوروس که وسیله دفاعیاش با پاشیدن زهر است و به اطراف خود زهر میپاشد و صدا و حرکات گوناگون دارد. یا جانوران رباتی متحرکی دیگری مانند کوسه، عنکبوت بسیار بزرگ زرافه، طاووس، فیل، بلبلها و ببر و حتی یک درخت سخنگوی پیشرفته که برای اولین بار در کشور ابداع شد. با نمایشگری که به شاخهاش آویزان است با نمایش فیلم و عکس که پخش آنها با حرکات اجزای صورتاش هماهنگ میباشد و به کودکان قصههای تصویری میگوید و به آنها پیامهای مختلف منتقل میکند.
دروازه ورودی مجموعه نیز دارای یک المان است که در آن دو بازوی بزرگ رباتی بزرگ مدل کره زمین که متحرک و گردان میباشد را نگه داشتهاند و این المان متحرک از همان لحظهی ورود، تحرک و پویایی را به بازدیدکنندگان القا مینماید. همچنین یک ربات خوشآمدگو با حرکات خود ورود افراد را خیرمقدم میگوید.
آیا با چالشها و مشکلاتی در زمینهی احداث این مجموعه روبرو بودید؟
بیشتر از اینکه مباحث فنی و علمی وقتم را در این پروژه بگیرد، مباحث اداری و بروکراسی اداری بیشترین وقت را از من در این پروژه گرفت. بایستی در این خصوص حمایتهای بیشتری از پژوهشگران و سرمایهگذاران صورت گیرد تا برای پروژههای بعدی دلسرد نشوند.
پیشنهاداتی از سایر کشورها برای سرمایهگذاری و اجرای پارک رباتیک داشتهام اما همیشه ترجیح میدهم در کشور ایران و شهر خودم اقدامات علمی داشته باشم؛ چرا که واقعا این استان سرمایههای بینظیری دارد و بایستی از آنها استفاده شود و در این مسیر اقدام هر کار جدیدی نیازمند فداکاری و صبر است.