گفت‌وگو ـ محمد بهرامی: یقینا همه‌ی ما در زندگی با حوادثی مواجه شده‌ایم که گاه شیرین و خنده‌دار بوده و گاه تلخ و دردناک. یکی از عرصه‌هایی که هر روزه در آن اتفاقات مختلف بسیاری رخ می‌دهد، حوزه‌ی ورزش است. در بسیاری از این حوادث، در نگاه نخست جنبه‌ی خنده یا دردناکی آن را می‌بینیم اما در پس حادثه، عوامل بسیاری دخیل شده‌اند تا آن حادثه رقم بخورد. معمولا به حوادث خنده‌دار، نگاه آنی و گذرا داریم، چرا که فقط به لبخندی که بر لبمان می‌نشیند توجه می‌کنیم اما وقتی حادثه‌ای دردناک با صدمه‌های زیاد رقم می‌خورد همه به دنبال مقصر رفته و او را مورد شماتت قرار می‌دهند؛ اینجاست که بحث حقوق ورزشی مطرح می‌شود. حقوقی که ممکن است یک مربی را به دردسرهای زیادی بیندازد و او را ملزم به پرداخت مبالغ هنگفتی بابت دیه کند. در همین راستا ، کارگاهی با عنوان حقوق ورزشی برای مربیان و مدیران هیات ژیمناستیک استان برگزار شد که به جهت اهمیت موضوع، با هماهنگی موید مویدی‌فر، مدرس این کارگاه، کارشناس رسمی دادگستری و کارشناس حقوق ورزشی بخش‌هایی از آن را در قالب پرسش و پاسخ منتشر کردیم
 ضرورت دانستن حقوق ورزشی و آشنایی با آن برای مربیان و مدیران ورزشی چیست؟ درباره‌ی حقوق ورزشی و آشنایی با آن، ما بیشتر با قانون سروکار داریم، ماده‌ی 155 قانون مجازات اسلامی می‌گوید: جهل به حکم مانع از اجرای مجازات نیست. به صورت عامیانه، اگر برای ورزشکاری حادثه‌ای رخ دهد و مربی او بگوید که مثلا من از عواقب آن خبر نداشتم، از خود سلب مسئولیت نکرده است؛ چرا که ما مربیان را به عنوان کارشناس می‌شناسیم. به عنوان کسی که کار و شغلش مربیگری است. مگر اینکه فرد خاطی، سواد یا تجربه‌ی کار مورد نظر را نداشته باشد و به این نکته نیز اذعان کند؛ چرا که او نه کتاب خوانده، نه مدرک گرفته و نه علم به اینترنت دارد. اما برای یک مربی، هیچ یک از این موارد پذیرفتنی نیست. پس مربیان باید تا جایی که می‌توانند در حیطه‌ی کاری خود، دنبال جمع‌آوری اطلاعات در این زمینه باشند.  در حیطه‌ی حقوق ورزشی، قضات دادگستری چگونه یک حادثه را بررسی و در مورد آن رای صادر می‌کنند؟ سال‌هاست که در دادگستری، قضات در مسایل تخصصی نظر نمی‌دهند بلکه از کارشناس استفاده می‌کنند. در حال حاضر هم در تمام حوزه‌ها، کارشناس وجود دارد. در حوزه‌ی ورزش هم، قضات نظر نمی‌دهند بلکه از نظرات کارشناسان استفاده می‌کند، به این صورت که ابتدا از یک کارشناس کمک می‌گیرد. اگر طرفین دعوی پذیرفتند که حکم صادر می‌کند وگرنه از سه، پنج و یا هفت کارشناس نیز استفاده خواهد کرد. حتی پرونده‌هایی داشته‌ایم که در آنها از 11 کارشناس استفاده شده است که نمونه‌ی آن در استان قم بود. متاسفانه در حوادث ورزشی هر چه داشته‌ایم یا مرده‌اند و یا قطع نخاع شده‌اند. در این موارد، قاضی پرونده را به کارشناس ارجاع داده، کارشناس نظر خود را اعلام کرده در صورتی که مورد توافق طرفین قرار گرفت قاضی رای خود را صادر می‌کند و در صورت اعتراض یکی از طرفین پرونده ادامه کارشناسی در اختیار کارشناسان دیگر قرار می‌گیرد و این روند تا جایی ادامه پیدا می‌کند که قاضی یا طرفین پرونده از رای صادره رضایت داشته باشند.  مهمترین قانونی که در حوادث ورزشی به آن استناد می‌شود چیست؟ مهمترین قانونی که ما به آن استناد می‌کنیم، ماده‌ی یک قانون مسئولیت‌های مدنی است که می‌گوید: اگر فرد به هر عنوانی، چه عمدی و چه در نتیجه‌ی بی‌احتیاطی، کاری انجام دهد که موجب ضرر و زیان به کسی شود، مجبور به جبران خسارت است. مسئولیت مدنی فقط با جبران خسارت در ارتباط است و زندان ندارد به همین خاطر قانون‌گذار حساسیت زیادی در اجرای حکم دارد و می‌گوید وقتی به کسی خسارتی وارد کرده‌اید باید جبران کنید و یا اگر می‌توانید از طرف مقابلتان رضایت بگیرید.  آیا در قانون مجازات، قانونی هم برای حوادث ورزشی وجود دارد؟ بله، یک قانون برای ورزش وجود دارد که خوشبختانه در این زمینه استثناء قائل شده‌اند. البته هم برای ورزشکاران و هم برای پزشکان قانون در نظر گرفته‌اند. در بند ث ماده 158 قانون مجازات‌های اسلامی آمده که عملیات ورزشی و حوادث ناشی از آن، مشروط بر اینکه سبب حوادث، نقض مقررات مربوط به آن ورزش نباشد و این مقررات هم مغایر با موازین شرعی نباشد جرم محسوب نمی‌شود. در این قانون قانونگذار آورده است که اگر حادثه‌ای در یک محیط ورزشی رخ داد و آن حادثه طبق قوانین و مقررات آن رشته‌ی ورزشی بود، جرم محسوب نمی‌شود. هر رشته‌ی ورزشی یک قانون دارد که اگر طبق قوانین آن رشته باشد جرم به حساب نمی‌آیند و نیاز است که مربیان و داوران، تمام قوانین در حوزه‌ی کاری خود را دانسته و طبق آن عمل کنند.  اگر مربی یا مسئولی، در یک حادثه ورزشی مقصر شناخته شود حکم قانون در مورد او چیست؟ در حال حاضر و در شرایط فعلی، زندان‌ها آنقدر پر است که قضات دیگر حکم زندان صادر نمی‌کنند و فقط به جنبه‌ی دیه اکتفا می‌کنند. در صورتی که اگر حادثه‌ای منجر به فوت که بر اثر بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، اقدام به امری که مرتکب در آن مهارت نداشته باشد یا به سبب عدم رعایت نظامات دولتی رخ دهد (‌منظور بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های دولتی است)، مسبب حادثه به حبس از یک تا سه سال و نیز پرداخت دیه محکوم می‌شود (ماده 616 قانون مجازات‌های اسلامی) که البته دیه در صورتی پرداخت می‌شود که وراث فرد حادثه‌دیده، آن را طلب کنند.  پرونده‌های ورزشی، بیشتر شامل چه وجهی از قانون می‌شود قصور یا عمد؟ ما در پرونده‌های ورزشی، بیشتر با قصور مواجه هستیم، عمد نداریم اگر عمد داشته باشیم پرونده فرق می‌کند. اگر ضرب و شتم باشد پرونده فرق می‌کند ولی اینجا قصور است. قصور نیز شامل مباحث مختلفی می‌شود که یکی از آنها بی‌احتیاطی است؛ قانونی در این زمینه وجود ندارد و جریمه‌ی آن براساس عرف تعیین می‌شود. اما در جایی، حادثه بر اثر بی‌مبالاتی رخ داده است مثلا فرد باید برای پیشگیری از حوادث احتمالی، کاری را انجام می‌داده ولی انجام نداده است. در جایی دیگر نیز حوادث بر اثر عدم مهارت رقم می‌خورد. ما مربیان ورزشی را به عنوان افرادی می‌شناسیم که مدرک اولیه برای آموزش را اخذ کرده‌اند پس مهارت در این زمینه را دارند پس کارشناسان حوادث ورزشی به این بحث وارد نمی‌شوند. اگر هم خدای ناکرده حادثه‌ای در این مورد برای کسی رخ دهد باید نتیجه‌ی کارمان را بپذیریم.  حکم حادثه‌ای که در حین تمرین یا در زمان مسابقه رخ می‌دهد چه تفاوتی دارد؟ هیچ فرقی بین تمرین و مسابقه وجود ندارد و کسی نمی‌تواند بگوید که مثلا در حال تمرین بودیم و این حادثه رخ داد. باید تمام ایمنی‌های لازم برای یک تمرین هم فراهم شود.  نکات اساسی که لازم است مربیان برای کار خود آن را رعایت کنند چیست؟ نخستین کار، داشتن کارت مربیگری است. هر چه اطلاعات مربی در مورد کار خودش بیشتر باشد ضرر نخواهد کرد. مورد داستیم که دختری دچار آسیب نخاعی شده و پاهایش حسی و حرکتی ندارد و در منزل بستری شده است. مربی‌ای که با او کار می‌کرده، کارت مربیگری ندارد و نامه نوشته و تقاضای بخشش کرده است. چرا آن زمان که با خوشحالی تمام، خودش را مربی می‌دانست، فکر این زمان را نمی‌کرد؟ مدیر آن سالن چگونه از مربی‌ای استفاده کرده که کارت ندارد. مربیان و داوران، بدون کارت به هیچ عنوان حق کلاس داری ندارند.  در حال حاضر معضل اصلی در حوادث ورزشی چیست؟ در حال حاضر معضل اصلی، بحث بیمه‌ی ورزشی ورزشکاران و مربیان است. مدیران سالن‌ها نباید فقط به بیمه‌های ورزشی اکتفا کنند چرا که در صورت بروز حوادث احتمالی، این بیمه‌ها تنها تا 12 میلیون تومان دیه پرداخت می‌کنند. پس لازم است مدیران سالن‌ها از بیمه مسئولیت مدنی استفاده کرده و کلیه عوامل (اعم از خود، مربیان، ورزشکاران و دست اندرکاران) سالن را بیمه مسئولیت مدنی کنند. فرق بیمه‌ی ورزشی با مسئولیت مدنی این است که بیمه ورزشی هزینه‌ی ورزشکاری را که مصدوم شده است بدون نیاز به رای دادگاه پرداخت می‌کند. اما مسئولیت مدنی وقتی پرداخت می‌شود که فرد مقصر شناخته شود اگر فرد مقصر نباشد بیمه چیزی پرداخت نخواهد کرد. اما در برخی رشته‌ها، بیمه‌ها به هیچ عنوان نمی‌پذیرند که فرد را بیمه کنند. مثلا در رشته‌هایی مثل غارنوردی که صد در صد ریسک خطر در آن‌ها وجود دارد و یا در رشته‌هایی که اصلا خطری در آن‌ها وجود ندارد.  آیا در زمینه‌ی بیمه‌های ورزشی می‌توان با هر بیمه‌ای قرارداد بست؟ بله می توان با هر بیمه‌ای قرارداد بست اما پیشنهاد من این است که به هیچ عنوان، این کار صورت نگیرد. ترجیحا با بیمه‌هایی قرارداد بسته شود که رسمی و شناخته شده هستند و زیر نظر دولت فعالیت می‌کنند البته دولتی نیستند. همچنین سعی شود که بیمه‌نامه‌ها، بی‌نام اخذ شوند.  به نظر شما معضل اصلی سالن‌های ورزشی در بروز حوادث چیست؟ نخستین و بزرگ‌ترین معضل این سالن‌ها، ستون‌هایی است که از اسکلت اصلی در سالن به جا مانده است و با لبه‌های تیزی که دارند حوادث زیادی را رقم زده‌اند. دومین معضل عدم داشتن دیوارکوب در سالن‌ها است یعنی جایی که سرعت دویدن و احتمال برخورد با دیواره دارد، باید دیوارکوب داشته باشد. کف‌پوش‌ها نامناسب هستند. هر عامل خطرزایی که مشکوک به ایجاد حادثه است باید رفع شود.  آیا حضور مربی به هنگام برگزاری مسابقات ضروری است؟ بله. اگر مربی نباشد به هیچ عنوان نباید مسابقه برگزار شود باید در هنگام مسابقه از مربی‌ای استفاده کنیم که کارت مربیگری داشته باشد به هیچ عنوان نمی‌توان از هنرجویان به جای مربی در کوچ ورزشکاران استفاده کرد. اگر مربی نبود فرد دیگری به جای او ورزشکار را هدایت کرد و اتفاقی رخ داد، مربی و آن فرد جایگزین مقصر هستند حتی سرپرست فنی و سرداور مسابقه نیز مقصر هستند.  قانون در حوادث ورزشی برای افراد کم سن و سال و افراد بزرگسال چه تفاوتی قایل شده است؟ قانون در حوادث، روی افراد خردسال حساسیت بیشتری نسبت به افراد بزرگسال دارد. پس مربیان هم باید جدیت بیشتری در کار با افراد کم سن و سال داشته باشند چرا که اگر اتفاقی برای یک نفر رخ دهد برای مربی دردسرهای زیادی دارد. بهتر است مربی مدام به هنرجویان خود تذکر بدهد تا خدای ناکرده حادثه‌ای برای کسی رخ ندهد. در شرایط فعلی، عده‌ای از کودکان بیش فعال هستند و این دست خودشان نیست اینگونه متولد شده‌اند. با بچه‌ها کار کردن بسیار مشکل و مدیریت آن‌ها نیز یک هنر است پس باید این مدیریت را آموخت و مدام آن را تکرار کرد. مدیران سالن‌ها به هیچ عنوان نباید افراد زیر 4 سال را ثبت نام کنند حتی اگر اولیایش اصرار کردند چرا که نه از لحاظ فیزیکی توان مناسب را دارد و نه از نظر عقلی. در صورت ثبت‌نام، مقصر حوادث احتمالی مدیران سالن‌ها خواهند بود.  آیا یک نفر به طور همزمان می‌تواند هم مربی و هم سرپرست تیم باشد؟ خیر. مثلا اگر در راه و یا در جریان مسابقه اتفاقی برای کسی رخ دهد، مسئولیت بقیه‌ی اعضای تیم با چه کسی خواهد بود؟ حتی اگر به شما امر شده باشد که این کار را انجام دهید باز هم مسئولیت حوادث احتمالی از گردن شما ساقط نخواهد شد حتی اگر با هر عنوانی قصد شرکت در مسابقات را دارید می‌بایست برای آن ابلاغ داشته باشید و حتی بعد از مسابقات هم آن را بایگانی کرده و نگه دارید.  آموزش کمک‌های اولیه چقدر در کاهش صدمات احتمالی در ورزش تاثیر دارد؟ آموزش کمک‌های اولیه برای مربیان و مدیران ورزشی یک ضرورت است اما به هیچ عنوان، کسی در صدمات ناحیه‌ی سر، قلب و ستون فقرات دخالت نکند مگر اینکه پزشک باشد. حادثه‌ها باید ثبت شود و مسئولین هیات‌های ورزشی باید کلاس‌های آموزش کمک‌های اولیه را برگزار کنند.  توصیه‌ی شما به والدین برای حفاظت از فرزندانشان در محیط‌های خارج از سالن‌های ورزشی چیست؟ توصیه من این است که به هیچ عنوان اجازه ندهند فرزندانشان در محیط‌های خارج از سالن‌ ورزشی، حرکات ورزشی مثل ژیمناستیک را انجام دهند چون بسیار خطرناک بوده و احتمال صدمات بسیار بالا است.  مهم‌ترین نکته‌ای که مدیران سالن‌های ورزشی باید به آن توجه کنند تا از عواقب حوادث در امان باشند چیست؟ اولین و مهم‌ترین نکته نصب دوربین در سالن است (البته به جز سالن‌هایی که بانوان در آن فعالیت دارند.) دومین نکته داشتن دفتر حضور وغیاب و تماس با پدر و مادر هنرجویان است. نکته‌ی سوم جانمایی وسایل است که دقت زیادی را می‌طلبد همچنین مدیران سالن‌ها نباید اجازه دهند تا زمانی که اولیای هنرجویان در سالن حاضر نشده‌اند، ورزشکار از سالن خارج شود مگر اینکه اولیا برای خروج فرزندشان، اجازه کتبی به باشگاه و سالن داده باشند آن هم با اثر انگشت و تاریخ (البته برای کسانی که رشید نیستند)